آلودگی هوا و تأثیر آن روی کودکان و سالمندان

آلودگی بیش از حد هوای تهران در روزهای اخیر موجب شد شهروندان تهرانی به ویژه دانش آموزان، كودكان، سالمندان و بیماران قلبی و ریوی در منزل بمانند. به سبب هوای آلوده تهران كه در این روزها به وضعیت خطرناك و اضطراری رسید. هیا ت دولت در تهران تشكیل جلسه داد و روزهای چهارشنبه و پنج شنبه ۱۶ و ۱۷ آذرماه جاری را در شهرهای تهران، ری و شمیرانات تعطیل عمومی و رسمی اعلام كرد. به این ترتیب در دو روز، تمامی اداره ها، وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی تعطیل بود. به گفته كارشناسان براساس آمارهای موجود سهم هر تهرانی از آلودگی هوا بیش از ۵۰۰ گرم از انواع آلاینده هاست كه این آلاینده ها شامل گاز منواكسید كربن، اوزون، سرب، اكسید نیتروژن، دی اكسید سولفور و ذرات اسیدی است. كارشناسان هشدار می دهند كه ۸۰ درصد آلودگی هوای تهران ناشی از سوخت خودروهاست كه به سبب این آلاینده ها انواع بیماری های قلبی و عروقی، عصبی، ریوی، مشكلات دستگاه های خونساز بدن و حتی سرطان ها در انسان بروز می كند.
آلوده كننده های جو زمین و بیماری های ناشی از آن
با تغییر اتمسفر به وسیله گازها یا انرژی به شكل گرما، اشعه یا صدا كه روی سلامتی انسان اثر می گذارند ایجاد می شود. این آلودگی نه تنها در محیط و هوای آزاد بلكه در محیط كار و داخل خانه نیز دیده می شود. آلودگی هوا به صورت حاد سبب مرگ و میر انسان ها به ویژه افرادی كه بیماری های تنفسی و قلبی دارند می شود.آلودگی هوا به صورت مزمن سبب بیماری های مزمن تنفسی، قلبی و عروقی، تغییر در فعالیت های طبیعی بدن ازجمله تهویه ریه و انتقال اكسیژن، اختلال در فعالیت های ورزشی، سوزش چشم ها، بینی و گلو، تشدید بیماری های قلبی و ریوی همانند آسم می شود.افزون بر این، تماس مكرر با هوای آلوده می تواند موجب تجمع مواد مضر در بدن انسان شود.
تاثیر آلودگی هوا بر بدن انسان
به طور كلی بیشتر از همه چشم ها و دستگاه های تنفسی، قلبی و عروقی تحت تا ثیر آلودگی هوا قرار می گیرد. تا ثیر این آلودگی در چشم ها بیشتر به صورت سوزش چشم است و در قلب و عروق مونواكسید كربن (CO) و سرب اثر سویی برجای می گذارد. آلودگی هوا روی دستگاه تنفسی باعث بروز برونشیت، آمفزیوم ریه، سرطان ریه، آسم و عفونت های تنفسی، رینیت آلرژیك شده و به همین دلیل این بیماری ها در شهرنشینان بیش از روستائیان دیده می شود.
آلودگی هوا در منزل
آلودگی هوای داخل منزل را به علت گاز رادون، دود سیگار، مواد آلی فرار، آسبستوز، قارچ ها و باكتری ها، منواكسیدكربن (CO) و دی اكسید نیتروژن (۲(NO و نیز سرب موجود در رنگ دیوارها دانسته اند.گزارش‌هایی نیز مبنی بر تشدید ناراحتی های تنفسی در آشپزخانه های مبتلا به آسم كه از اجاق های گازی استفاده می كنند وجود دارد. علاوه بر این بخاری گازی و نفتی هر دو ایجاد گازهای منواكسید كربن CO و اكسید نیتروژن ۲NO می كنند. طبق اطلاعات منتشره تنها ظرف ۴ روز اخیر ۶۴۷ نفر از شهروندان تهرانی به دلیل حملات ناشی از استشمام فراوان آلاینده منواكسید كربن در اورژانس های شهر تحت مراقبت قرار گرفته اند.
اثرات آلودگی هوا روی بچه ها
كودكان به آلودگی هوا بسیار حساسند چون كوچك تر هستند و ضربان قلبشان تندتر است و با هر بار تنفس میزان بیشتری از سموم را وارد بدن خود می كنند. به طور كلی در نوزادان و افراد مسن به علت عدم وجود مكانیسم دفاعی كامل در ریه با آلودگی هوا خطر عفونت های تنفسی افزایش می یابد و در كودكان آسمی علائم تنگی نفس و حساسیت آنها تشدید می شود.
چرا بچه ها نسبت به آسم آسیب پذیرترند؟
چون مجاری هوایی ریه كودكان كامل نیست و ترشحات غدد مخاطی برونش در ریه آنها بیشتر است، برای ابتلا به آسم مستعدترند.علاوه بر این به دلیل باریك بودن مجاری هوایی كودكان، حملات آسم بچه ها بعد از تماس با هوای آلوده به ویژه با گاز ۲SO،CO و اوزون بیشتر می شود. پس سعی كنید كودكانتان در ساعات اوج آلودگی هوا از خانه خارج نشده و به ویژه در هوای آلوده ورزش نكنند. همچنین آلودگی هوا سبب سینوزیت مزمن، برونشیت، آسم و آلرژی شده كه این آلودگی باعث ایجاد مشكلات تنفسی در ریه جنین و كودكان خردسال می شود. به خاطر داشته باشید آسم شایع ترین بیماری مزمن در كودكان است كه سبب غیبت از مدرسه می شود. برای بچه ها آسم اولین علت مراجعه آنها به مطب پزشكان، بخش اورژانس بیمارستان ها و بستری در بخش اطفال است. علت اصلی بیماری تنفسی در ابتدای كودكی ناشی از در معرض قرار گرفتن مداوم با سطوح گاز ۲ SO(دی اكسید سولفور) دی اكسید گوگرد و ذرات معلق هوا است.
آلودگی هوا با سرب در كودكان و بزرگسالان
سرب به دنبال سوختن بنزین در موتور اتومبیل ها در هوا منتشر می شود.مغز و دستگاه عصبی از اعضای اصلی هدف این ماده سمی است. بیشترین حساسیت مغز به سرب هم در همان دو سال اول زندگی وجود دارد. رویارویی طولانی با سرب، سبب كاهش ضریب هوش IQ می شود. در ممالك غربی آلودگی با سرب به علت رنگ های به كار رفته در دیوارها، لوله های لحیم شده با سرب موجود در خاك، سرب منتشر در جریان بازسازی منازل، سرب موجود در سیم های پوشش دار برق، ظروف سفالی دارای لعاب سربی، بلورهای حاوی سرب و قوطی كنسرو حاوی سرب تشخیص داده شده است. از عوارض سوء سرب در كودكان، اختلال رفتاری و اختلال تمركز، بی قراری، گیجی، اختلال خواب، سردرد و خستگی، می باشد. اختلال در كار كلیه ها، تشنج و مرگ، اختلال در ساخت ویتامین D در كلیه ها، كم خونی، دردهای شكمی، اختلال كار قلب، سقط و نازایی، اختلال تیروئید و اختلال كار كبد است. در تحقیقاتی پیرامون تعیین سطح سرب خون در یكی از مناطق آلوده تهران، انجام شده میزان آلودگی با سرب در دانش آموزان مدارس راهنمایی ۳۲ درصد برآورد شد. در منابع غربی، آلودگی با سرب در بچه ها در شهرهای آلوده ۱۰ تا ۱۵ درصد گزارش شده است. آلودگی با سرب در پسران بیشتر از دختران گزارش شده است. پیشگیری از این آلودگی با حذف سرب از بنزین و حذف آن از رنگ های صنعتی است.اگر كودك شما در یكی از مناطق آلوده زندگی می كند، با مشاهده علائم آلودگی حتماً او را برای معاینه و ویزیت نزد متخصص اطفال ببرید تا از عوارض بعدی پیشگیری شود.
منابع:
-اینترنت (دانشگاه كالیفرنیای جنوبی WRI )
-سازمان جهانی بهداشت
-مجله American-j-of-Respiratory
-اطلس سیبا- بیماری های تنفسی
-كتاب طب هاریسون- طب سیسیل و بیماری های تنفسی دكتر گوران
تهیه و تنظیم : دكتر سعید جلالوند

منبع : هفته نامه آتیه