جای جعبه کمک های اولیه درخانه کجاست؟

وقتی كتری آب جوش روی دست و پای كسی سرازیر می شود، وقتی كسی از پله های خانه پرت می شود یا هنگامی كه دستش را با چاقوی آشپزخانه می برد، می گویند كه حوادث خانگی رخ داده است. حوادث خانگی، اتفاقات غیرمترقبه و ناخوشایندی هستند كه سلامت افراد خانواده را به خطر می اندازند. این حوادث بسیار متنوع و فراوانند و باوجود رعایت همه احتیاط های لازم، بازهم امكان رخ دادن آنها برای هر خانواده ای وجود دارد، از این رو لازم است كه همیشه برای مقابله با این رویدادهای غیرمنتظره آماده باشیم.
از سوی دیگر مواجهه با حوادثی كه سلامتی انسان را به خطر می اندازند، نیازمند دسترسی به ابزار و وسایل مناسب است. در حالی كه بسیاری از ما به خاطر احتمال شكافتن یك درز و پاره شدن یك لباس،جعبه نخ و سوزن و ابزار خیاطی در خانه نگهداری می كنیم، از داشتن یك جعبه كمك های اولیه شامل ابزار و وسایل امداد و نجات متناسب با حوادث خانگی محروم هستیم. جعبه كمك های اولیه، یك جعبه سفیدرنگ در ابعادتا ۴۵سانتی متر است كه در تمام داروخانه ها به فروش می رسد. روی تمام این جعبه ها نشان صلیب سرخ یا هلال احمر وجود دارد. قیمت متوسط نوع ایرانی این جعبه ها در بازار بین ۳ تا ۴هزارتومان است.
● خطر در كمین است
ما اغلب خودمان را در یك حاشیه امن فرض می كنیم، یعنی گمان می كنیم كه حوادث و سوانح هیچ وقت سراغمان نمی آیند؛ به عبارت دیگر دردها و اتفاقات ناخوشایند را مخصوص دیگران می دانیم و همین خوشبینی كاذب كه نتیجه ناآگاهی وعدم اطلاع كافی ست، ما را در مقابل حوادث غیرمترقبه آسیب پذیر می كند.
دكتر عباس گلدوست- عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی شهید بهشتی و مدرس دانشگاه- داشتن جعبه كمك های اولیه را برای هر خانواده ای لازم و ضروری می داند و می گوید: اگرچه ما آمار دقیقی از حوادث خانگی نداریم و نمی دانیم كه مثلا چند درصد از بریدگی ها درخانه اتفاق افتاده و همین طور شكستگی های استخوان و سوختگی ها، اما به صورت تخمینی می دانیم كه وقوع حوادث این چنینی در خانواده های ایرانی رایج است و علت عمده اش هم ناآگاهی و بی دقتی ست. در نتیجه در هنگام وقوع حادثه، افراد خانواده شخص حادثه دیده، دوروبرش هستند و اولین اقدامات را این افراد می توانند انجام دهند، تا بعد او را به مراكز درمانی انتقال دهند و پزشك، اقدامات اساسی تر را انجام دهد. در نتیجه وجود جعبه كمك های اولیه در هر خانه ای لازم و ضروری ست .
فرهاد شرف پور- مربی امداد و نجات هلال احمر و پزشكیار بدون مرز صلیب سرخ- با تاكید بر ضرورت داشتن جعبه كمك های اولیه، اقلام مورد نیاز این جعبه را بر می شمارد. چیزهایی كه برای جعبه كمك های اولیه شما لازم است عبارتند از: انواع باندهای سه گوش، نواری، كشی و توری به اضافه گاز استریل وگاز وازلین كه جهت بستن زخم های سطحی و گرم نگه داشتن عضله كاربرد دارند.
اسپری ضربه خوردگی و گرفتگی عضله همراه كیسه یخ برای ساكت كردن درد و مداوای ضربه خوردگی و گرفتگی عضلانی. پماد سوختگی، سرم شست وشو، بتادین و ورقه های آلومینیومی استریل جهت مصدومان سوختگی، پماد ویكس و چسب گرم كن برای بستن و گرم نگه داشتن عضله در قسمت گرفته شده، دستگاه اندازه گیری فشارخون، پنس و قیچی، سوزن قفلی، ماسك مخصوص تنفس مصنوعی ، چسب زخم، چسب روی باند، چراغ قوه، ترمومتر، دستكش استریل و دستكش یك بار مصرف به اضافه داروهایی مثل آسپرین ، آنتی بیوتیك، قطره چشمی، قرص های تنظیم فشارخون، سرگیجه، حالت تهوع و قند خون از دیگر اقلام مورد نیاز برای جعبه كمك های اولیه هستند، شرف پور توصیه می كند مقداری از داروهایی كه افراد خانواده به طور معمول از آنها استفاده می كنند را حتما داخل این جعبه بگذارید.
● جای جعبه را باز كنید
جعبه كمك های اولیه در اكثر خانه های ایرانی جایی ندارد. دلیل عمده اش هم این است كه برای به وجود آوردن احساس نیاز خانواده ها به این جعبه، تلاش زیادی نشده است. از این رو كمتر كسی می داند كه تا قبل از رساندن مصدوم به پزشك و مراكز درمانی، چه اقدامات مفید و موثری برای درمان و حفظ جان او می توان انجام داد.
این اقدامات به لحاظ اقتصادی هم مقرون به صرفه اند، چون موجب صرفه جویی در هزینه های درمان می شوند فرهاد شرف پور، اولین اقدامات انجام شده پس از حادثه را مهمترین و حیاتی ترین امور برای حفظ سلامت مصدوم می داند و می گوید: وقتی بریدگی عمیقی رخ می دهد و خونریزی می كند، ممكن است تا رساندن شخص به بیمارستان خونریزی آنقدر شدید شود كه به مرگ مصدوم بینجامد، در صورتی كه اگر افراد خانواده مریض، با استفاده از شریان بندهای موجود در جعبه كمك های اولیه مانع خونریزی بیشتر او شوند، جانش را نجات داده اند. یا مثلا اینكه با عارضه سوختگی چه باید كرد تا دچار عفونت نشود یا مصدوم دچار شكستگی استخوان را چطور و با چه وسیله ای تا مركز درمانی حمل كنیم، اموری ست كه احتیاج به شناخت كامل ابزار و وسایل موجود در جعبه كمك های اولیه دارد.
به اعتقاد این مربی امداد و نجات هلال احمر، علاوه بر ترویج فرهنگ نگهداری جعبه كمك های اولیه در منزل باید به مقوله آموزش استفاده از وسایل درون آن نیز پرداخت و با آگاهی و اطلاع رسانی از طریق رسانه هایی مثل مطبوعات و صدا و سیما روش های به كارگیری این ابزار و وسایل پزشكی را نیز به مردم آموزش داد. او می گوید: اگرچه ما هنوز درجا انداختن این جعبه به عنوان یكی از اثاث ضروری منزل مشكل داریم، اما این نخستین گام است، چرا كه اگر حتی یك جعبه كمك های اولیه مجهز و كامل هم داشته باشیم، اما طرز استفاده و زمان به كارگیری وسایل داخل آن را ندانیم عملا هیچ كاری انجام نداده ایم و در جهت حفظ سلامت افراد خانواده مان، به همان ناتوانی گذشته هستیم .
دكتر گلدوست نیز در توضیح علل ناآگاهی مردم درباره ضرورت استفاده از جعبه كمك های اولیه می گوید: مردم هنوز باور ندارند كه چقدر می توانند به یكدیگر كمك كنند. با كمی هزینه كردن می شود یك جعبه داشت كه همیشه در موقعیت های استرس زا ، وسیله موثری در آن پیدا می شود، وسیله ای كه با استفاده از آن می توانیم جان عزیزانمان را حفظ كنیم و خطرات سوانح و حوادث را به حداقل برسانیم .
او به زلزله خیز بودن شهر تهران اشاره می كند و اینكه داشتن وسایل ضروری برای انجام كمك های اولیه و دانستن روش استفاده صحیح از آنها برای ساكنان این شهر چقدر ضروری و حیاتی ست و می گوید: بهتر است كه جعبه كمك های اولیه در مكان مشخصی نصب شود تا در هنگام بروز بحران هایی مانند زلزله و حوادث موردی دیگر ، تمام اعضای خانواده از جای آن مطلع باشند و وقت زیادی صرف پیدا كردنش نشود. اگر در معماری ساختمان ها، چنانچه در برخی كشورهای دیگر معمول است، جای ویژه ای برای جعبه كمك های اولیه در نظر گرفته شود و حتی جعبه ای در آنجا نصب شود، خانواده ها خود را موظف خواهند كرد كه آن جعبه را پر كنند.
چنین جایگاهی، علاوه بر منازل باید در سایر مكان ها مانند اتومبیل، وسایل نقلیه عمومی مثل متروها و اتوبوس ها و همچنین ادارات و سازمان ها و مدارس نیز درنظر گرفته شود و جعبه هایی در حجم و اندازه های متفاوت در آن تعبیه شود ومتناسب با نوع حوادثی كه ممكن است در آن محیط بروز كند، ابزار و وسایل مورد نیاز در این جعبه ها قرار داده شوند. مضاف براینكه باید افراد حاضر در آن محیط ها را جهت نحوه به كارگیری این ابزار و وسایل آموزش داد .
مربی امداد و نجات هلال احمر معتقد است كه مسئولان بهداشت و درمان كشور باید برنامه های اطلاع رسانی خود را در این خصوص افزایش دهند تا جعبه كمك های اولیه وارد خانه های مردم شود و به عنوان جزو لاینفكی از زندگی روزمره، پذیرفته شود تا شاهد كاهش هزینه های درمان و عوارض ناشی از حوادث غیرمترقبه باشیم.
برای اینكه بدانیم خرید یك جعبه كمك های اولیه آماده، مقرون به صرفه تر است یا تهیه تك تك اقلام موجود در آن می توانیم با یك حساب سرانگشتی ساده قیمت متوسط این اقلام را با هم جمع كنیم: محلول بتادین .... تومان، باند كشی.... تومان، پدچشم... تومان، گازوازلین و گازاستریل روی هم ... تومان، باند زخم... تومان، پنبه... تومان، دستكش... تومان، ماسك دهان ...تومان، یك بسته چسب زخم ایرانی ... تومان، قیچی و تیغ، روی هم... تومان كه در مجموع می شود چیزی حدود... تومان، در حالی كه اگر به این صورت اقلام را خریداری كنید جعبه ای هم وجود ندارد كه آنها را داخلش بگذارید، ولی اگر جعبه را خریداری كنید، پس از استفاده از محتویاتش می توانید دوباره آن را پر كنید.
مارك های آلمانی وانگلیسی جعبه كمك های اولیه نیز در بازار ایران موجود است كه بین ۸ تا ۱۰هزارتومان قیمت دارند، در حالی كه اقلام موجود در آنها چندان تفاوتی با نوع ایرانی اش ندارد.
جعبه كمك های اولیه را در تمام داروخانه های سرتاسر شهر می توان پیدا كرد. اما داروخانه هلال احمر واقع در خیابان طالقانی بهترین مكان برای تهیه انواع جعبه هاست. در فروشگاه های لوازم پزشكی واقع در خیابان ولیعصر(عج)، پایین تر از سه راه جمهوری اسلامی و نرسیده به میدان منیریه هم علاوه بر عرضه انواع ابزار پزشكی و تجهیزات امداد ونجات، جعبه كمك های اولیه متناسب برای نیازهای خانگی، به فروش می رسد.
● جعبه ضروری پنج هزار تومانی
بسیاری از خانواده ها جعبه كمك های اولیه دارند، اما كمتر خانواده ای پیدا می شود كه اقلام ضروری این جعبه را بشناسد و مجموعه كاملی از ابزار و داروهای لازم جهت مواجهه با سوانح خانگی را برای جعبه كمك های اولیه خود فراهم كند. چنین جعبه ای اگر هم وجود داشته باشد، غالبا انباشته از داروهای ساده ای ست كه افراد خانواده درهنگام ابتلا به بیماری های خفیف و معمولی، با استفاده از آنها اقدام به خود درمانی می كنند. اقلامی كه برای یك جعبه كمك های اولیه خانگی و نه چندن تخصصی هر لازم است عبارتند است از: قیچی، تیغ، چسب زخم، باند زخم، پنبه، دستكش، ماسك دهان، گاز استریل، پدچشم، گازوازلین، باند كشی و محلول ضد عفونی كننده بتادین.

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم‌پزشکی یاسوج