حاکمیت، آموزش و پرورش، مجلس هشتم

اهمیت و جایگاه آموزش و پرورش در رشد، پیشرفت و تعالی هر جامعه بر کسی پوشیده نیست و این نهاد موثر نقش و جایگاه ارزنده‌ای در توسعه ممالک پیشرفته داشته است. هرچند نهاد تعلیم و تربیت ایران در مقایسه با سایر ملل دنیا دارای تفاوت‌های ویژه‌ای است، ولی این ویژه بودن نه از باب برتری بر سایر نظام‌های تعلیم و تربیت، بلکه ضعفی است که بر نهاد تعلیم و تربیت کشورمان حاکم شده است و با وجود گذشت ۳۰ سال از نظام مقدس جمهوری اسلا‌می، به جای اینکه شاهد توسعه و کمال آموزش و پرورش باشیم، شاهد اضمحلا‌ل این نهاد ویژه و بهتر بگویم مادر تمامی نیاز‌های علمی کشور هستیم.
راستی آیا این سوال پیش نمی‌آید که علت چیست؟ اگر به صورت منصفانه به موضوع بنگریم، مهمترین علت عقب‌ماندگی نظام تعلیم و تربیت، نگرش حاکمیت به این دستگاه عظیم و موثر است. همانگونه که همه می‌دانیم حاکمان در هر جامعه‌ای دارای نفوذ فراوان و تاثیرگذاری بسیار بر‌رشد و توسعه نهادها و مجموعه‌های اجرایی هستند. اگر حاکمان آن جامعه نهادی را به عنوان اولویت خود قرار دهند، قطعا نگاه سایر بخش‌ها به آن نهاد متفاوت و در تصمیم‌گیری‌ها توجه به آن بیشتر خواهد بود. به نظر می‌رسد در شرایط فعلی با وجود شعاری که از دولتمردان در خصوص اولویت دادن به حل مشکل فرهنگیان و نظام تعلیم و تربیت ابراز می‌شود، ولی در عمل اینگونه نبود و همیشه آموزش و پرورش در زمینه‌های مختلف تصمیم‌گیری در رده‌های پایین قرار می‌گیرد. اگر به این موضوع به دقت توجه کنیم، آموزش و پرورش در نظام مدیریتی، نظام اقتصادی، نظام رفاهی و حتی نظام محتوی کتب درسی با مشکل مواجه شده است. مدیریت‌ها در آموزش و پرورش ناپایدار، به طوری که انتخاب وزیر در تمام دولت‌های بعد از انقلا‌ب به عنوان یک چالش جدی بوده و با وجود تمامی گفته‌ها و نوشته‌ها در جریان تبلیغات کاندیداهای ریاست جمهوری، در زمان انتخاب وزیر و معرفی به مجلس تقریبا ضعیف‌ترین افراد ممکن که قرار بوده حتما در کابینه باشند، به عنوان وزیر آموزش و پرورش معرفی شدند که موید این گفته رای پایین مجالس گذشته به وزرای آموزش و پرورش در تمام ادوار است. اگر دقت کنیم وقتی وزیر آموزش و پرورش از جایگاه مناسبی در مجلس برخوردار نباشد، نظام مدیریتی و حمایت از مدیریت آموزش و پرورش دچار ضعف شده و باعث می‌شود آموزش و پرورش عقب نگه داشته شود. ‌
نظام اقتصادی و رفاهی آموزش و پرورش یکی از دیگر نظام‌های این نظام است که به صورت جدی دارای مساله است. زمانی که معلم دارای دغدغه معیشت، مسکن و در بسیاری از موارد نان شب است، چگونه می‌تواند دانش‌آموزانی با نشاط و خلا‌ق تربیت کند؟ وقتی معلم با هزاران دغدغه وارد کلا‌س درس می‌شود، چگونه می‌تواند دانش‌آموزانی متفکر و محقق تربیت کند؟ و صدها سوال دیگر.... بنابراین به این ترتیب روشن است که نظام اقتصادی و رفاهی آموزش و پرورش اگر ترسیم شود و توسعه یابد می‌تواند از عقب‌ماندگی نظام آموزش و پرورش جلوگیری نماید. نظام برنامه‌ریزی کتب درسی یکی دیگر از نظام‌های آموزش و پرورش است که دچار مساله جدی است. این مساله در اشکال مختلف از جمله میزان، محتوا و شکل کتب درسی مشهود است. کتب درسی به لحاظ حجم صفحات متناسب با نیاز و توان دانش‌آموزان طراحی نشده و محتوای کتب درسی به جای پرداختن به یادگیری مهارت‌های اجتماعی و یادگیری و فعالیت‌های عملی بیشتر، به محفوظات پرداخته شده و تولید اینگونه محتوا روز به روز در حال افزایش است.
اگر حاکمیت نگرش خود را از آموزش پرورش تغییر دهد و عملا‌ خواستار گامی اساسی در تحول نظام تعلیم و تربیت باشد به نظر می‌رسد مهم‌ترین تحول ‌باید در حوزه نظام برنامه‌ریزی تالیف کتب درسی صورت پذیرد. در هر صورت به نظر می‌رسد مجلس هفتم نه تنها گامی در جهت احقاق حقوق فرهنگیان صورت نداد، بلکه از مدافعان واقعی فرهنگیان (اعضای کانون‌های صنفی فرهنگیان) دفاع ننموده و بسیاری از آنان در تبعید، زندان و یا در حال دریافت احکام سنگین جزایی می‌باشند. بنابراین ضرورت دارد مجلس هشتم با مشارکت جدی فرهنگیان و تشکیل فراکسیون قوی و کارآمد از فرهنگیان در تمام برنامه‌های حاکمیتی به نقش و جایگاه آموزش و پرورش بپردازد تا بتواند نقش واقعی خود را کسب نماید. در همین راستا در صورت موفقیت در کسب آرا و ورود به مجلس مهم‌ترین برنامه‌هایی که فراکسیون فرهنگیان دنبال خواهد کرد عبارتند از تشکیل نظام صنفی معلمان، تخصیص ۶‌درصد از تولید ناخالص ملی، برنامه‌ریزی و تدوین قانون مدارس استاندارد.

آرش حبیبی

منبع : روزنامه اعتماد ملی