مبارزه با ویروس فراموش نشود

روزگاری نه چندان دور حملات ویروس های مخرب و شیوع سایر تهدیدهای رایانه ای در صدر داغ ترین اخبار جهان قرار می گرفت و صدمات اطلاعاتی و تجهیزاتی ناشی از آن، توسط رسانه های مختلف، به طور اغراق آمیزی مورد توجه واقع می شد.
شاید در خاطر بسیاری از کاربران مانده باشد که همین اخبار پی درپی و بزرگنمایی های بیهوده، شایعات فراوانی را نیز میان کاربران ایجاد می کرد، نظیر انتشار ویروسی که در یک ساعت معین تمام رایانه های آلوده (حتی سیستم های خاموش) در سرتاسر جهان را به طور همزمان منفجر خواهد کرد و... اما در عین حال، کابوس ترسناک ابرویروس هایی چون «I Love you»، «SQL Slammer »، «NetSky» و... هنوز هم برای بسیاری از مدیران شبکه های محلی، تداعی کننده روزهای تلخی است که هیچ گاه از یاد نخواهند رفت.
با نگاهی منطقی تر می توان ادعا کرد این ویروس ها هر چند از وسعت انتشار و قدرت تخریب قابل توجهی برخوردار بوده اند اما به هیچ وجه «غیر قابل ردیابی» یا «غیرقابل کنترل» نیستند و تنها سرعت پراکندگی آنها اندکی بیش از سرعت به روزرسانی و تجهیز نرم افزارهای امنیتی نصب شده در شبکه ها است.( البته باید در نظر داشته باشیم اگر سیستم امنیتی روی شبکه وجود داشته باشد.)
توجه به این نکته ضروری است که در برخی موارد، به رغم استفاده از نرم افزارهای امنیتی مجهز و به روز، ویروس ها باز هم راه نفوذی به درون شبکه ها پیدا می کنند و این مساله دلیلی جز این ندارد که متاسفانه در بسیاری از شبکه های گسترده، همیشه یک یا چند رایانه یا تعدادی از سیستم های پردازش اطلاعات به نحوی و به علتی خارج از شبکه محلی قرار گرفته و از سیاست های امنیتی اعمال شده و محدودیت حفاظتی تعریف شده عبور می کنند.
به هر حال رفته رفته برای مقابله با بدافزارهای پیشرفته تر و نیز به منظور کاهش آسیب پذیری و کنترل فعالیت های مخرب، راهکارهای دیگری نیز به اجرا گذاشته شد. ابزار و نرم افزارهای حفاظتی از آن پس علاوه بر سیستم های کلاسیک ضدکدهای مخرب (بررسی کننده فایل های مقیم در حافظه سیستم ها)، به سامانه های راهبردی دیگری مانند فایروال های پیشرفته و قابل تنظیم، برنامه های ضدجاسوس افزار، ضدهرزنامه و... مجهز شدند.
با این وجود، امروزه فناوری های خرابکارانه به حدی پیشرفت کرده که مدیران شبکه برای تامین امنیت موثر در لایه های مختلف دسترسی به اینترنت، ناچار به استفاده از ابزار مستقلی چون سیستم های شناسایی بدافزارهای ناشناخته و بسیار جدید، ابزار جلوگیری از اجرای حملات نامحسوس، سیستم های NDS، IPS و از این دست هستند.
البته باید اعتراف کرد در خصوص ویروس های پیشرفته و توانمند که به ویژه به شکل نامحسوس عمل می کنند، درصد پیشگیری اندک است اما همین واژه اندک، نکته مثبت و قابل توجهی به نظر می رسد.
● پیشگیری از ویروس های غیرقابل ردیابی
اگر تنها یک سیستم متصل به شبکه توسط یک نوع کاملاً جدید و «ردیابی نشده» از ویروس های اینترنتی آلوده شود، قاعدتاً از لایه های امنیتی موجود عبور کرده و کل شبکه را در معرض خطر آلودگی و تخریب قرار خواهد داد چرا که هیچ تضمینی وجود ندارد چون با نفوذ یک تروژان یا یک جاسوس افزار کلیه بسته های اطلاعاتی مبادله شده بین کارکنان یا داده های ورودی و خروجی شبکه قابل دسترسی است.
در این شرایط حتماً با خود می گویید این یک شرایط بحرانی و فوق العاده خطرناک است که در آن بسیاری از اطلاعات محرمانه، حساس و استراتژیک در معرض خطر خروج از شبکه یا استفاده های بدخواهانه قرار می گیرند و در اینجا این سوال مطرح می شود که برای کاهش و حتی حذف احتمال این مساله چه باید کرد؟ یا بهتر است بگوییم ویروس های «غیرقابل کشف» یا بدافزارهای «ردیابی نشده» چگونه باید کنترل شوند؟در مرحله اول باید در نظر داشت که چیزی به عنوان «ویروس غیرقابل ردیابی» وجود ندارد. در سال های گذشته این عنوان به کدهای مخربی اطلاق می شد که با چنان سرعتی پراکنده و منتشر می شدند که فرصت کافی برای به روزرسانی نرم افزارهای حفاظتی باقی نمی ماند. اما این ویروس های به اصطلاح غیرقابل ردیابی، دیر یا زود (اغلب زود) به دام می افتادند و تکنیک های خاص آنها به سرعت برملا می شد و نرم افزارهای امنیتی در به روزرسانی های بعدی خود، قدرت جلوگیری از انتشار آنها را به دست می آوردند.
توجه به این نکته ضروری است که به کارگیری عنوان «غیرقابل ردیابی» یا «ردیابی نشده» برای یک ویروس رایانه ای به این علت نیست که فناوری به کار گرفته شده در آن به حدی پیچیده، پیشرفته و نوآورانه است که تکنولوژی فعلی حفاظت از اطلاعات قادر به ردیابی و کشف آن نباشد بلکه دقیقاً به این دلیل ساده است که ابزار امنیتی موجود در هر لحظه دارای دامنه عملکرد مشخصی بوده و کاملاً طبیعی است اگر برخی کدهای مخرب جدید و ناشناخته بتوانند از آن عبور کنند. مساله اساسی در اینجا، تعداد کدهای عبوری است که کم و بیش آن، ملاک خوبی برای ارزیابی قدرت ابزار حفاظتی خواهد بود.
در وضعیت سرسام آور کنونی، به هیچ وجه نمی توان تعداد کدهای مخرب فعال و پراکنده در اینترنت را برآورد کرد. گاهی اوقات این تعداد بر اساس آمار و اطلاعات موجود، تا نیم میلیون ویروس و گاهی نیز تا حدود یک میلیون کد مخرب اعلام شده است البته در بدبینانه ترین وضعیت این تعداد تا بیش از ۱۰۰ میلیون نیز تخمین زده شده است.
در این شرایط، یک سیستم امنیتی (به ویژه در شبکه های محلی) ملزم است تجهیزات تحت پوشش خود را در برابر میلیون ها کد مخرب، میلیون ها حمله اینترنتی و هزاران روش نفوذ محافظت کند. پرواضح است که پردازش اطلاعات امنیتی در این صورت، به بخش عظیمی از منابع و فضای عملیاتی آزاد نیاز خواهد داشت.
حقیقت ساده این است که رفته رفته ارزیابی امنیتی یک فایل، در مقایسه با کلیه اطلاعات امنیتی موجود و ثبت شده، موجب اشغال درصد زیادی از ظرفیت قابل دسترسی شده و سرورها یا دیسک های سخت را نیز با ذخیره حجم انبوهی از اطلاعات غیرضروری مواجه خواهد کرد که تنها کاربرد آنها کمک به تامین امنیت در سیستم است.
بنابر این فرآیندهای امنیتی لازم الاجرا در لایه های مختلف شبکه های محلی نیاز به منابع و ظرفیت های عملکردی بیشتری دارند که در صورت تخصیص نیافتن آن، عملکردهای طبیعی و اصلی شبکه با اختلال و کندی مواجه خواهد شد.
گفته می شود در این خصوص شرکت های امنیتی راهکارهای مختلفی را برای حل این موضوع ارائه کرده اند برای مثال مرکز امنیتی Panda Security با ایجاد ابرسرورهای تحت وب، به شبکه های سازمانی گسترده، شبکه های محلی کوچک تر و حتی کاربرهای خانگی پیشنهاد کرده که درصد زیادی از فرآیندهای امنیتی خود را به شکل خودکار از طریق این سرورها پیگیری کنند. این فرآیندهای امنیتی می تواند شامل عملکرد خودکار
ضد کدهای مخرب، ضدهرزنامه، پالایش و فیلترینگ محتوا و نیز عملکرد ضدکلاهبرداری آنلاین باشد.
پاندا ادعا کرده که انسداد نفوذ فایل های مخرب و محتویات ناخواسته، همچنین توقیف موارد مشکوک، ارسال آنها به ابرسرورهای پردازش اطلاعات امنیتی، تعیین قابلیت تخریبی آنها و اتخاذ تدابیر حفاظتی متناسب برای کلیه شبکه ها و کاربران فعال در سرتاسر دنیا از جمله اقداماتی است که می تواند به طور کاملاً خودکار و در جایی خارج از محیط شبکه ها و رایانه های خانگی اجرا شود،البته باید منتظر ماند تا آثار و منافع این تحول امنیتی بتواند خود را اثبات کند اما بدون شک مقابله با ابزار مخرب و انسداد موارد مشکوک در خارج از محیط فعالیت های سازمانی قطعاً ضریب امنیت این فعالیت ها را به حدی بالا می برد که نیاز به برنامه های حفاظتی مقیم در سرورهای محلی تا حد زیادی کاهش یافته و این مساله به نوبه خود منابع و ظرفیت های عملیاتی در شبکه را افزایش می دهد.
به هر حال با وجود متحول شدن روش های حفاظتی و ابداع راهکارهای نوین ما محکوم به استفاده از نرم افزارهای سنتی و برنامه های قابل نصب در سامانه های رایانه ای هستیم و ناخواسته مجبوریم روزانه حتی چند نوبت آن ها را به روز کنیم تا کلیه روزنه ها و رخنه های امنیتی موجود را تحت کنترل بگیریم.
با تمام این اوصاف باید اعتراف کرد که هیچ کاربر یا مدیر شبکه ای نمی تواند به طور یقین تضمین کند که رایانه و شبکه تحت مدیریت وی با آلودگی رایانه ای مواجه نیست، حتی با این وجود که لایه های حفاظتی قدرتمندی در اختیار داشته باشد اما می توان ادعا کرد با بهره گیری از ابزار مکمل حفاظتی (ترکیبی از برنامه های قابل نصب و ابزار امنیتی تحت وب و غیرقابل نصب) میزان احتمال آلودگی به پایین ترین حد ممکن سقوط خواهد کرد و اطمینان مدیران شبکه به بالاترین حد ممکن ارتقا خواهد یافت.
هر چند قلمرو تهدیدهای رایانه ای به وسعت جهان پیرامون ما است اما شبکه های محلی به ظاهر بی دفاع با استفاده از سیاست های صحیح امنیتی، دژهایی مستحکم خواهند بود به وسعت بیکران.

منبع:panda security.com
اسماعیل ذبیحی

منبع : روزنامه سرمایه