بررسی توسعه مزارع و پوشش گیاهی دست کاشت در حاشیه کویر دامغان

امروزه سنجش از دور نقش و جایگاه ویژه ای در مطالعات منابع طبیعی و به خصوص مطالعات پوشش گیاهی دارد. در این تحقیق تغییرات پوشش گیاهی و کاربری اراضی حاشیه کویر دامغان، که به منظور تثبیت ماسه های روان و کاهش خسارات ناشی از فرسایش بادی تاغکاری شده بود، بررسی شد. بدین منظور به کمک تصاویر ماهواره های سنجنده های MSS و ETM+ مربوط به ۲۱ تیرماه ۱۳۵۶ و ۲۰ تیر ماه ۱۳۷۹، موقعیت تپه های ماسه ای در منطقه مورد مطالعه مشخص گردید و وضعیت پوشش گیاهی آن به کمک فنون مختلف پردازش تصویر نظیر شاخص پوشش گیاهی NDVI و همچنین با تفسیر چشمی و مطالعات میدانی مورد بررسی قرار گرفت.
افزون بر این به بررسی نحوه استفاده از اراضی و منابع زیرزمینی آب در اطراف تپه های ماسه ای پرداخته شد. نتایج تحقیق بیانگر ایجاد پوشش گیاهی روی تپه های ماسه ای به میزان ۱۶۵ هکتار و افزایش اراضی کشاورزی اطراف تپه های ماسه ای به میزان ۲۰۶۷ هکتار در دوره مورد بررسی است. افت سطح سفره آب زیرزمینی به علت تشدید بهره برداری به ۴۵ سانتیمتر در سال رسید. بنابراین اگر چه تثبیت نسبی تپه های ماسه ای و گسترش اراضی کشاورزی به ظاهر سبب سرسبزی و رونق اقتصادی منطقه شده است، اما افزایش بهره برداری از آبهای زیرزمینی و افت سطح سفره، خطر شور و حتی خشک شدن چاهها را به دنبال دارد که مصداق بارز بیابانی شدن است.

عمار رفیعی امام
غلام رضا زهتابیان
امیرهوشنگ احسانی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی