تجزیه ژنتیکی مقاومت به سرما در ده رقم گندم به روش دی آلل

در بهار سالهای ۷۸ و ۷۹ ده رقم گندم رایج کشور با درجات مختلف مقاومت و حساسیت به سرما به صورت نیم دی آلل تلاقی داده شدند. گندمهای مورد استفاده عبارت بودند از ارقام بولانی، سبلان، خلیج، بزوستایا و رگه های ۵۹۱, ۵۹۲, ۷۴۶, ۲۷۳, ۵۸۳, ۵۱۸. بذر ۴۵ نتاج F۱ حاصل به همراه والدین (جمعا ۵۵ ژنوتیپ) در دو تکرار به صورت طرح کاملا تصادفی در گلخانه و ۴ تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی کشت شد. برای انجام آزمایشهای مقاومت به سرما از گیاهچه های گلخانه و مزرعه استفاده شد. صفات زمان گلدهی، LT۵۰، بقا در دماهای -۱۶, -۱۲, -۸ درجه سانتی گراد و پایداری غشا سیتوپلاسمی (هدایت الکتریکی) در دمای -۱۲oC اندازه گیری گردید. اختلاف ژنوتیپ های مختلف برای صفات مورد اندازه گیری شده در سطح ۱% و ۵% معنی دار بود. تجزیه ترکیب پذیری عمومی (GCA) و ترکیب پذیری خصوصی (SCA) ژنوتیپ ها برای صفات اندازه گیری شده به روش گریفینگ انجام شد و اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ و رگه ها مشاهده گردید، نتایج نشان داد که ژنهای دارای اثر افزایشی و غیر افزایشی در کنترل صفات مذکور نقش مهمی را ایفا می کنند. تجزیه و تحلیل گرافیکی نتاج حاصل از تلاقی ها برای کلیه صفات مورد بررسی به روش هیمن انجام شد که نتایج آن حاکی از وجود اثر غالبیت در کنترل ژنتیکی مقاومت به سرما در گندم بود. پراکنش واریته ها در امتداد خط رگرسیون نشان داد که واریته های بزوستایا و سبلان در مقابل تنش سرما بیشترین ژنهای غالب را دارا هستند و بالعکس، واریته های بولانی، خلیج و رگه های ۷۴۶ و ۵۱۸ در مقابل تنش سرما دارای بیشترین ژنهای مغلوب اند.

ابراهیم بیرامی زاده
بهمن یزدی صمدی
یوسف ارشد
محمدرضا بی همتا

منبع : پایگاه اطلاعات علمی