پیچیدگی‌های رقابت ۴ نوامبر ۲۰۰۸

وقتی در سال ۲۰۰۴ و در پایان رقابت‌های درون حزبی دموکرات‌ها جان‌اف کری توانست سایر رقبای دموکراتش را کنار گذاشته و کاندیدای احتمالی حزب متبوعش برای رویارویی با جورج بوش در ۴ نوامبر همان سال لقب بگیرد، در فردای پیروزی وی در ایالت نیو همپشایر که وی را کاندیدای احتمالی حزبش کرد در یکی از نظرسنجی‌های معروف فاصله بوش با وی را ۳ درصد اعلام کرد. به معنای دیگر رئیس‌جمهور وقت آمریکا که به شکرانه پیروزی برق‌آسا در عراق و جو عوام‌گرایانه حاکم بر آمریکا هنوز محبوبیتش کاهش نیافته بود در فردای روزی که جان کری کاندیدای احتمالی دموکرات‌ها لقب گرفت تنها ۳ درصد از وی پیش بود. حدود پنج‌ماه بعد و چند روز مانده به رقابت حساس ۴ نوامبر ۲۰۰۴ که منجر به صعود مجدد جورج بوش به کاخ سفید شد در نظرسنجی همان بنگاه بوش با همان فاصله ۳ درصدی از رقیب قدرتمند دموکراتش در پیش بود. اما ظاهرا در سال جاری و در انتخابات پیش رو که کمتر از ۱۰۰ روز به آغاز آن مانده اوضاع نه‌تنها با رقابت سال ۲۰۰۴ که با بسیاری از رقابت‌های سال‌های گذشته در آمریکا نیز تفاوت دارد.
تفاوت‌های مهم‌تر باز می‌گردد به تغییر آرایش نیروهای سیاسی- اجتماعی دخیل در انتخابات که به این خاطر رقابت ۴ نوامبر ۲۰۰۸ را از رقابت‌های پیشین متمایز می‌کند و از این رو ما شاهد نوسان شدید نظرسنجی‌ها هستیم. این نوسان در نظرسنجی‌ها ابتدا در رقابت‌های درون حزبی واقع شد. به گونه‌ای که چندماه قبل از آغاز رقابت‌ها در اردوگاه دموکرات‌ها شاهد فاصله بسیار زیاد سناتور هیلاری کلینتون از باراک اوباما بودیم اما به تدریج و با نزدیک شدن به رقابت‌ها و پایان رقابت‌های درون‌حزبی اوباما سناتور ایالت نیویورک را عقب راند. حال در مصاف با کاندیدای سالخورده جمهوریخواهان نیز همین وضعیت به چشم می‌خورد. اگرچه در نظرسنجی کنونی سی‌ان‌ان اوباما تنها ۴ درصد از مک‌کین جلوتر است اما در اوایل ماه ژوئن یعنی زمانی‌که وی کاندیدای احتمالی حزبش لقب گرفت فاصله او با سناتور مک‌کین بیش از ۸ درصد بود. پیچیدگی رقابت کنونی محسوس‌تر می‌شود اگر بفهمیم که در نظرسنجی سایر بنگاه‌ها نوسانات بیشتری حادث می‌شود و هر روز معادلات به هم می‌ریزد. اما این نوسان شدید همانطور که بیان شد به خاطر تغییر در آرایش سنتی انتخاباتی در آمریکاست که در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌شود؛
۱) به‌طور سنتی در آمریکا مستقل‌ها یا در انتخابات شرکت نمی‌کنند یا در صورت شرکت به کاندیدای مستقل رای می‌دهند. برای مثال در سال ۲۰۰۰ رالف یندر کاندیدای مستقل‌ها بود که با حضورش آرایی را از سبد ال گور خارج کرد و منجر به پیروزی جورج بوش شد. در سال جاری علاوه بر حضور وی شاهد حضور پاب بار کاندیدای لیبرتارین‌ها هم هستیم.
او که عضو سابق حزب جمهوریخواه است به احتمال فراوان با حضورش دردسرهایی را برای سناتور مک‌کین به خصوص در ایالت جورجیا به وجود خواهد آورد. از سوی دیگر اما به خاطر مواضع مک‌کین که بعضا از مسیحیان و محافظه‌کاران افراطی فاصله دارد وی برای برخی از مستقل‌ها جذابیت دارد و از سوی دیگر اوباما که با حضورش بسیاری از جوانان و افرادی که سابقا تمایلی به شرکت در انتخابات را نداشته‌اند به میدان کشیده باعث تمایل گروه‌هایی از مستقل‌ها به وی شده است. پس در سال جاری به خصوص از ناحیه مستقل‌ها رقابت و جذب آرا بسیار پیچیده‌تر از سال‌های قبل است.
۲) در آمریکا به‌طور سنتی اقلیت‌هایی چون یهودیان و لاتین‌تباران طرفدار حزب دموکرات‌اند. در این دوره اما به خاطر اینکه کاندیدای دموکرات‌ها سیاهپوست است و یهودیان به‌طور سنتی با سیاهپوستان مرزبندی دارند، پیشینه‌های خانوادگی کاندیدای دموکرات‌ها و اینکه یک یهودی معروف و قدرتمند به نام جوزف لیبرمن از کاندیدای جمهوریخواهان حمایت می‌کند به احتمال فراوان آرایش سنتی حمایت یهودیان از دموکرات‌ها به هم می‌ریزد و جان مک‌کین از این ناحیه بیشتر سود می‌برد. از سوی دیگر اما به این دلیل که جان مک‌کین از حامیان شدید لایحه مهاجرت بود و به نوعی حمایت از لاتین‌تبارهایی محسوب می‌شد که به‌طور غیرقانونی در آمریکا به سر می‌بردند او از ناحیه لاتین‌تبارها حداقل نسبت به جورج بوش در سال ۲۰۰۴ بیشتر حمایت می‌شود، از طرفی اینکه در رقابت‌های درون‌حزبی حزب دموکرات‌ها لاتین‌تبارها عمدتا جانب هیلاری کلینتون را گرفتند تا باراک اوباما.
۳) از سوی دیگر اما آن حمایت غلاظ و شدادی که مسیحیان و محافظه‌کاران افراطی از بوش در سال ۲۰۰۴ داشتند را نسبت به مک‌کین شاهد نیستیم. برخی از مواضع وی در مسائل اجتماعی که میانه‌روتر و اعتدالی است باعث فاصله گرفتن حداقل بخش‌هایی از این رای‌دهندگان آمریکایی که در سال‌های ۱۹۸۰ در پیروزی ریگان و در ۲۰۰۴ در پیروزی بوش نقش داشتند از کاندیدای جمهوریخواهان شده است.
۴) کارگران یقه آبی و یقه سفیدی که در رقابت‌های درون‌حزبی فاصله خود با اوباما را نشان دادند در روز چهارم نوامبر چه تصمیمی خواهند گرفت؟ آیا در خانه خواهند ماند یا به کاندیدای حزب‌شان روی خواهند آورد؟
نکات مذکور باعث شده که ما تا روز چهارم نوامبر به‌طور روزانه شاهد به هم خوردن نتیجه نظرسنجی‌ها باشیم که این خود باعث تفاوت شگرف نوامبر ۲۰۰۸ با نوامبرهای پیش از خود شده، پس باید تا آن روز منتظر باشیم.

امیرحسین تیموری

منبع : روزنامه کارگزاران