طاهره صفارزاده، شعر آخر را سرود

«طاهره صفارزاده»، شاعر و مترجم قرآن، ساعت ۸ صبح دیروز، در بیمارستان ایرانمهر تهران چشم از جهان فروبست و به دیار باقی شتافت. این شاعر و مترجم ارزنده کشور که روز ۶مهرماه مورد عمل جراحی مغز قرار گرفته بود، به دلیل بالا رفتن فشار خون و تغییر حالت از وضعیت استاندارد از حدود ۱۰روز پیش به حالت کما رفت و سرانجام صبح دیروز درگذشت.
«طاهره صفارزاده»، شاعر، نویسنده، محقق و مترجم، در شهرستان سیرجان متولد شد و پس از کسب مدرک لیسانس در رشته زبان و ادبیات انگلیسی، برای ادامه تحصیل به خارج از کشور رفت. او سال۱۳۷۱ از سوی وزارت علوم استاد نمونه معرفی شد و سال۸۰ پس از انتشار ترجمه قرآن کریم به افتخار خادم القرآن نائل آمد. «صفارزاده» ماه مارس۲۰۰۶ همزمان با برپایی روز جهانی زن، از سوی سازمان نویسندگان آسیا و افریقا بعنوان شاعر مبارز و زن نخبه دانشمند مسلمان برگزیده شد. در زمینه زندگی فکری وی یکی از نکات برجسته، ترجمه قرآن مجید و نهج البلاغه به زبان انگلیسی است. این کار نشان از احاطه این بانوی برجسته به شرایط اجتماعی و سیاسی و فرهنگی جهان ما می دهد. جهان ما پس از ماجراهای بحث برانگیز ۱۱ سپتامبر وارد عرصه ای دیگر شد.
در این عرصه تازه، رسانه ها و گستره سیاست مغرب زمین هجمه ای هولناک را علیه آموزه ها و مبانی و دستاوردهای تمدن اسلامی روا داشتند. روشنفکران و پژوهشگران دینی مختلف سعی کردند به انحای مختلف علیه این هجمه بایستند. اگر دکتر نصر در کشورهای غربی به معرفی مجدد تعالیم اسلام به زبان ساده دست زد حنفی و رمضان و ارکون و ابوزید و صدها روشنفکر و پژوهشگر دیگر سعی نمودند از منظرهای مختلف تعارض و کشمکش اسلام و غرب را به بحث بگذارند، این تعارض را تبارشناسی کنند و یا در برخی موارد از شدت آن بکاهند. در این میان یکی از مهمترین کارها را می توان این دانست که کتاب های بنیادین اسلام را به مغرب زمینیان معرفی کرد. تلاش مرحوم صفارزاده برای ترجمه قرآن و نهج البلاغه به زبان انگلیسی صرفا تلاشی فرهنگی نبود و وی در این زمینه صبغه های ادبی امر را هم می جست. او بالاخره شاعری بود که به جنبه های هنری قرآن و نهج البلاغه بها می داد و این جنبه یقینا در این ترجمه ها تاثیرگذار بوده اند. با این همه از آنجا که یک روشنفکر دینی به رابطه دین و مدرنیته بها می دهد این جنبه روشنفکری را هم نمی توان از رویکرد مرحوم صفارزاده گرفت.
● رفتن به سمت مفاهیم قرآنی در شعر
به اعتقاد «سهیل محمودی»، طاهره صفارزاده رویکرد جدیدی را در شعر پس از نیما یوشیج ایجاد کرد که آن رفتن به سمت مفاهیم ایمانی و قرآنی بود. این شاعر یادآور می شود: صفارزاده از اواخر دهه۴۰ و اوایل دهه ۵۰، رویکردی جدی به مفاهیم دینی داشته است و این را سرآغاز یک تحول در ادبیات معاصر ایران می توان دانست. او در واقع، رویکردی جدید را در شعر پس از نیما به وجود آورده و آن رفتن به سمت مفاهیم ایمانی و قرآنی است. محمودی رایحه شعر صفارزاده را رایحه ای انقلابی دانسته و با اشاره به توجه صفارزاده به ائمه اطهار(ع) در سروده هایش، می گوید: او در شعرش به مفاهیمی مانند معارف وحیانی، انسان در هستی، حرکت ها و اهداف انبیا توجه جدی دارد که این ناشی از انس شاعر با کلام وحی، نهج البلاغه و صحیفه سجادیه است.
● او از پایه گذاران شعر اجتماعی انقلاب است
«عبدالجبار کاکایی» از «طاهره صفارزاده» بعنوان یکی از پایه گذاران شعر اجتماعی موسوم به انقلاب اسلامی یاد کرد و شعر او را مطلوب نخبگان دانست. این شاعر بیان می کند: به اعتقاد من، طاهره صفارزاده; پایه گذار شعر اجتماعی موسوم به انقلاب اسلامی است. در واقع، او را یکی از پایه گذاران این جریان شعری می توان دانست که نگاهش به عدالت اجتماعی، برآمده از مضامین دینی است و این نگاه زمانی در شعر شکل گرفت و تسری پیدا کرد که گرایش به موضوع های اجتماعی، در سیطره جریان چپ بود. بنابراین شعر پس از انقلاب، بخشی از نگاهش را مرهون شعر صفارزاده است.
● نقش محوری در شکل گیری ادبیات انقلاب
مرحوم صفارزاده به قوی ترین شیوه ممکن وارد مبارزات سیاسی و ادبی شد و در شکل گیری ادبیات انقلاب نقش عمده و محوری داشت. «حمید سبزواری»، شاعر پیشکسوت انقلاب، با بیان این مطلب دریاه مرحوک صفارزاده افزوده: صفارزاده بر تن شعر، لباس نویی پوشانده بود و اصولا شاعری نوپرداز بود. او اشعار پرمغز و معناداری را خلق می کرد که نسل جوان را شدیدا تحت تاثیر قرار می داد. در حوزه شعر سپید کمتر کسی را داریم که به قوت طاهره صفارزاده عمل کرده باشد.

منبع : روزنامه ابتکار