۱۰بحران بزرگ ۱۲ ماه آینده

به نظر می‌رسد سرعت کوچک شدن اقتصاد جهان کاهش یافته باشد، اما گستردگی رکود باعث شدت گرفتن تنش‌های سیاسی در چندین کشور شده است به طوری که خطر سقوط چندین دولت وجود دارد. خطر بیکاری و بی‌خانمانی برای صدها میلیون نفر از مردم در سراسر جهان در مقایسه با شش ماه بیشتر شده است. به همین خاطر ما وارد دورانی می‌شویم که بحران‌های کم احتمال قبلی جای خود را به بحران‌های محتمل و پرتاثیری می‌دهند که خطرات بزرگی را متوجه بازارها خواهند کرد. در این میان بزرگ‌ترین خطرات متوجه در کشورهای درحال توسعه است؛ کشورهایی که طبقه متوسط کمتر احساس امنیت می‌کنند و نهادهای سیاسی آسیب‌پذیرتر هستند. همه این سناریوهایی که خواهید خواند برای ۱۲ تا ۱۸ ماه آینده پیش‌بینی شده‌اند؛ اگر چه هنوز هم احتمال وقوع آنها پایین است، اما بحران اقتصادی باعث شده این احتمالات از دو تا سه درصد در شش ماه پیش به ۱۰ تا ۲۰ درصد در حال حاضر افزایش یابد. (در پاکستان این احتمال ۳۰ درصد است.)
▪ پاکستان: ارتش باز می‌گردد
به نظر می‌رسد در طول چند ماه آینده بحران اقتصاد جهانی باعث در هم شکستن رهبری سیاسی پاکستان شود. البته پیش از آنکه بحران اقتصادی به مشکلات اسلام‌آباد اضافه شود، اسلام آباد با آشفتگی سیاسی، کمبود برق، تورم بالا، بیکاری فزاینده و اوضاع بد امنیتی دست و پنجه نرم می‌کرد و همزمان شبه نظامیان به حملاتی در سراسر کشور دست می‌زدند. از زمان آغاز بحران دولت مجبور شده پول کمتری خرج کند – چون پول ندارد – و حالا حزب حاکم مردم پاکستان PPP مجبور است سیاست‌های مالی و اقتصادی‌ای را در پیش بگیرد که باعث خشم مردم و افزایش محبوبیت رقبا خواهد شد.
پس حزب مسلم لیگ (شاخه نواز) از بحران برای بسیج مخالفان علیه دولت استفاده خواهد کرد و همزمان شبه نظامیان نفوذ خود را در مناطق قبیله‌ای و استان‌های شمال غربی گسترش خواهند داد. همین جاست که تنش به نقطه انفجار خواهد رسید و مانند دهه ۹۰ میلادی ارتش وارد عمل خواهد شد. با سرنگونی آصف علی زرداری در کودتا ارتشی‌ها دولت انتقالی را اداره خواهند کرد.
▪ اوکراین: حرکت به سمت کرملین
احتمال زیادی وجود دارد که در ماه‌های آینده بحران اقتصادی اوکراینی‌ها را وادار کند که به سمت روسیه گرایش پیدا کنند و از اتحادیه اروپا و دیگر نهادهای غربی دور شوند. به نظر می‌رسد که رقابت شدید سیاسی میان مثلث تنش (یولیا تیموشنکوی نخست‌وزیر، ویکتور یوشچنکوی رئیس‌جمهور و ویکتور یانکو مخالف) باعث شود اوکراین نتواند پیش‌شرط‌های صندوق‌های بین‌المللی پول را عملی کند و این سازمان وام ۱۶ میلیارد دلاری اوکراین را آزاد نکند. پس تیموشنکو نمی‌تواند حتی حقوق کارمندان دولت را بدهد و بحران شدت می‌گیرد. در چنین شرایطی تیموشنکو مجبور است از روسیه وامی اضطراری بگیرد، کرملین هم در عوض امتیازات سیاسی و اقتصادی طلب خواهد کرد تا نفوذ خود را در کی‌یف افزایش دهد و اوکراین را بیش از گذشته به صادرات گاز مسکو وابسته کند. آغاز گفت‌وگوهای تیموشنکو با مسکو یعنی آغاز تنش شدید سیاسی در این کشور، چرا که رئیس‌جمهور بدون تردید منتظر فرصت مناسب نشسته است.
▪ روسیه: کودتا در کاخ
براساس این سناریو روند کوچک شدن اقتصاد روسیه شدت خواهد گرفت و در مناطق اورال و سیبری که زندگی مردم به یک کارخانه نزدیک روستا وابسته است بیکاری یا کاهش حقوق‌ها باعث آغاز اعتراضات خواهد شد، این را اضافه کنید به ورشکستی بانک‌ها در مسکو و سن‌پترزبورگ. مخالفان از کمونیست‌ها گرفته تا ملی‌گرایان افراطی با هم متحد می‌شوند تا مقامات لیبرال‌تر از جمله آلکسی کوردین، وزیر دارایی و بالاخره دیمیتری مدودوف را از کار برکنار کنند.
به احتمال زیاد ولادیمیر پوتین نخست‌وزیر، با استفاده از این موج مردمی، ملی‌گرایان را جایگزین تکنوکرات‌های تقریبا غرب‌گرا می‌کند. او خواستار برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و مجلس خواهد شد تا برای بار سوم به ریاست جمهوری برسد. باید منتظر یک دولت قدرتمند در مسکو باشیم، آنها اکثر حوزه‌های سیاسی و اقتصادی زندگی مردم را تحت کنترل خود خواهند گرفت.
▪ مکزیک: بحران فساد
فقط کافی است فاش شود یک وزیر بلندپایه کابینه یا یکی از نزدیکان رئیس‌جمهور از قاچاقچیان رشوه گرفته است. چنین رسوایی به تضعیف مواضع پرزیدنت فیلیپه کالدرون علیه جرایم سازمان یافته می‌شود و به تشدید مخالفت‌ها دامن می‌زند. احزاب چپ‌گرای مخالف به یکدیگر نزدیک خواهند شد و شهرداران و فرمانداران از احزاب مخالفت هم با هدف انحراف افکار عمومی از ناکامی خودشان در مقابله با فساد دولتی به جمع مخالفان می‌پیودند.
در صورت سقوط دولت کالدرون، دولت فدرال آنچنان منفور خواهد ماند، که جانشین او هم کاری از پیش نخواهد برد. رئیس‌جمهور بعدی بدون شک گرایشات چپ گرایانه خواهد داشت.
▪ نیجریه: سقوط آزاد
دموکراسی شکننده نیجریه از هم خواهد پاشید. بیماری اومارو یارآدوا، رئیس‌جمهور این کشور، باعث می‌شود او از قدرت کناره بگیرد. بحران جایگزینی او باعث شدت یافتن تنش‌های سیاسی می‌شود و فرمانداران استان‌های مسلمان شمالی تلاش می‌کنند جلوی ریاست جمهوری گودلاک جاناتان، معاون مسیحی یارآدوا را بگیرند. بحران جهانی اقتصاد باعث شدت گرفتن تنش می‌شود و تشدید درگیری میان شبه‌نظامیان و مقامات دولتی در مناطق نفت‌خیز به توقف صادرات نیجریه منجر خواهد شد.
درگیری میان مسلمانان شمال و مسیحیان جنوب عده زیادی قربانی برجای خواهد گذاشت. این یعنی تجزیه کشور و آواره شدن ده‌ها هزار نفر از مردم. توازن نژادی در کشورهای همسایه هم بر هم خواهد خورد.
▪ ترکیه: حمله سکولارها
سکولارها پس از نمایش قدرت خود در انتخابات محلی اخیر ترکیه تجدید نیرو می‌کنند، اگر چه تجربه تلاش ناکام سال گذشته برای تعطیلی حزب حاکم اسلام‌گرای عدالت و توسعه (AKP) را هنوز فراموش نکرده‌اند. سکولارها در ارتش، رسانه‌ها و بازار آرام آرام برای تلاش دوباره آماده می‌شوند و تبلیغاتی سراسری را آغاز کرده‌اند. تشدید بحران اقتصادی می‌تواند برای سکولارها یک فرصت سیاسی بسیار مهم باشد.
رجب طیب اردوغان که از نمایش ضعیف حزبش در انتخابات اخیر صدمه خورده مجبور است روابط اسلام‌گرایان و ملی‌گرایان افراطی حزبش را سروسامان دهد. او متوجه شده که بقای سیاسی‌اش نه به افزایش محبوبیت در میان مردم که به اتحاد اعضای حزبش وابسته است. تلاش دوباره سکولارها برای توقیف حزب حاکم باعث تشدید بحران قانون اساسی خواهد شد. بدون تردید سرمایه‌گذاران خارجی سرمایه‌های خود را روانه کشورهای آرام‌تری خواهند کرد.
▪ امارات متحده عربی: تجزیه!
ضعف نهادهای فدرال کنونی در امارات باعث شده رهبران این شیخ‌نشین نتوانند در مقابله با بحران اقتصادی واکنشی هماهنگ نشان دهند. ابوظبی تلاش کرده سرمایه کلانی را روانه دیگر شیخ‌نشین‌های امارات کند، اما حرکت جدی ابوظبی به سمت گسترش کنترل سیاسی دیگر امارات باعث خشم خانواده‌های سلطنتی در دوبی، راس‌الخیمه و شارجه شده است.
در چنین شرایطی با پایان بحران اقتصادی، شیخ‌نشین‌های کوچک‌تر تلاش می‌کنند طرح‌های اقتصادی تازه‌ای را آغاز کنند که این خطر وتوی دیگران را افزایش می‌دهد. شیخ محمد بن راشد آل‌مکتوم، حاکم دوبی تلاش می‌کند با آغاز پروژه‌های زیربنایی، بدون جلب موافقت خاندان آل‌نهیان در ابوظبی، خودمختاری اقتصادی دوبی را افزایش دهد. ابوظبی پس از این جلوی مذاکرات دوبی با شرکای بین‌المللی‌‌اش را می‌گیرد و روند سرمایه‌گذاری‌های خارجی در دوبی به مشکل خواهد خورد.
شارجه هم مذاکرات واردات گاز ایران را از سر خواهد گرفت و راس‌الخیمه هم چنین گزینه‌ای را در نظر خواهد داشت. حاکم ابوظبی که دولت فدرال تحت تسلط اوست با چنین روندی مخالفت خواهد کرد. شیخ‌نشین‌های کوچک‌تر تلاش می‌کنند فدراسیون جدیدی تشکیل دهند یا اعلام استقلال کنند.
▪ ... و سه کشور دیگر
به این لیست برگزاری انتخابات زودهنگام در آرژانتین، فلج سیاسی ژاپن و تنش شدید در لهستان را اضافه کنید!

منبع: فارن پالسی

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد