مهارت صیادان در صید چگونه می تواند به سلیقه بانوان در طبخ کمک کند

● مقدمه :
ماهیگیران از تماشای طبیعت لذت می برند و بسیاری از غم ها و مشقات زندگی خود را در میان دریا و سواحل با آبزیان و پرندگان ، حتی حیوانات محیط پیرامونی اش به فراموشی می سپارند . همین موضوع تصویر علوم و فنون شیلاتی را در بازخورد و بهبود بیماریهای روحی و روانی انسانها به نیکی و با لطافت نمایان می سازد .
امروزه مصرف ماهی به عنوان غذای سلامتی ، پیشگیری کننده انواع بیماریها و موثر در درمان برخی بیماریها مورد تائید دانشمندان و متخصصین علوم تغذیه بوده ، تامین و قرار دادن آن در سبد غذایی خانوار از دغدغه های متولیان تولید و امور تغذیه است. لذا تنوع فرآورده شیلاتی باید بشکلی باشد که با حداقل هزینه فن آوری و سادگی آن بیشترین تقاضا را نیز در بازار داشته باشد تا ضمن تضمین کیفیت و سلامت محصول ، جذابیت های حسی و ظاهری آن ذائقه افراد را تشدید بخشد .
گوشت ماهی و دیگر آبزیان به عنوان یک ماده خام ، سیستم پروتئینی کاملا ارگانیزه ای است که در طول صید ، جابجایی ، آماده سازی و فرآوری در معرض مجموعه ای از فرآیند ها و تغییرات درونی قرار می گیرد لذا این موضوع نباید با تغییر روش زندگی و افزایش روز افزون آگاهی نسبت به ارزش تغذیه ای آبزیان با منابع غنی از پروتئین و قابلیت هضم آسان آن منافات داشته باشد .
طبق گزارش فائو گوشت ماهی و انواع فرآورده های دریایی بطور متوسط ۳۰ % تغذیه جهانی را تامین می کند در صورتیکه در ایران تنها ۱۴ % از تقاضای داخلی از این منبع تامین می شود و این نشان دهنده توجه ناچیز مردم به این محصولات در رژیم غذایی شان می باشد . نگرش افراد یا خانواده ها عمدتا در ارتباط با سطح تحصیلات و منطقه سکونت و سطح درآمد شکل می گیرد . یعنی هرچه افراد از موقعیت اجتماعی ، اقتصادی بالا تری برخوردار باشند نگرش آنها نسبت مصرف محصولات شیلاتی افزایش می یابد .
● مهارت صیادان - سلیقه بانوان
صیادان می دانند ماهی بعنوان مفید ترین پروتئین می تواند با قیمت نسبتا مناسبی در اختیار خانواده قرار گیرد . همچنین ماهی بعلت خواص متعدد از جمله پیشگیری از بیماریهای قلبی و عروقی ، مقابله با بیماریهای روانی و پیری زودرس ، خواص بسیار ارزنده ای نیز دربهبود رشد جنین و حفظ سلامت زنان باردار ، جایگاه تثبیت شده ای در سبد غذایی خانواده دارد .
همچنین صیاد ماهر و با تجربه می داند ابزار و آلات صیدی که در اختیار دارد باید بخوبی شستشو و ضدعفونی گردد و همچنین دارای کارت سلامت بهداشت باشد . محصولی را که بدست می آورد در مجاورت نور خورشید و وسایل گرمازا قرار ندهد ، ماهیان او در اثر جابجایی و برخورد با وسایل سخت له یا زخمی نشوند و نگذارد حشرات و حیوانات موذی محصول او را تهدید نماید ، جعبه و امکانات حمل آن قابل شستشو و ضدعفونی باشد و همواره یخ یا پودر یخ در اختیار داشته باشد تا بتواند ماهیان خود را بخوبی و با شرایط ایده ال و تازه در اختیار مشتریان و به طبع خانواده قرار دهد.
او دانسته ایمنی از همه چیز مهمتر است و بالا ترین اولویت اش قبل از هر گونه ایجاد مشکل ، پیشگیری از مخاطرات در هنگام تلاش است .
غالبا خانواده ها خطرات شیمیایی را مهمترین خطر می دانند اما مخاطرات میکروبی و باکتریایی که منشاء عفونت ها ( Infection ) یا مسمومیت های غذایی ( Intoxication ) هستند ، در اثر بلعیدن تعداد کافی از باکتریهای پاتوژن و واکنش بدن نسبت به حضور ، رشد و تکثیر و یا ترشح سم در بدن حاصل شده و در نهایت مسمومیت غذایی را بدنبال دارند .
بانوان بهنگام طبخ و تهیه غذا با فرآورده های آبزیان ، می توانند از میوه و سبزیجات بدلیل ارزش غذایی فوق العاده متناسب با فصل ، نیاز و سلیقه خویش بعنوان غذای تکمیلی یا چاشنی در ذائقه افراد خانواده مورد استفاده قرار دهند . بعنوان مثال خواص جعفری در مجاور ماهی طبخ شده ، طعم دهنده غذا و رفع کننده بوی بد دهان است .
همچنین سبزیجاتی که حاوی فیبرهستند موجب مقاوم شدن بدن می شوند و در درمان افسردگی و کاهش اضطراب نقش موثری ایفا می کنند .
می توان عنوان کرد « ماهی غذای سلامتی و میوه سوخت نهایی مغز »
● نتایج :
۱) ضرورت برنامه توسعه و فراگیر جهت سهل الوصول شدن دستیابی به یافته ها و اطلاعات مرتبط با مصرف ماهی و ارزش تغذیه ای آن
۲) رعایت اصول ایمنی و بهداشت برای صیادان و تجهیزات آنان بهنگام صید ، نگهداری و حمل و نقل محصولات شیلاتی
۳) افزایش درک صیادان در استفاده پایدار ، حفاظت از منابع آبزیان برای اهداف بلند مدت
۴) آموزش و فرهنگ سازی روش طبخ و تغییر الگوی مصرف و تهیه غذا های متنوع
۵) افزایش بهره وری از وسایل ، تجهیزات و ابزار و ادوات صید
۶) اقدام پیشگیرانه جهت شناسایی و تعیین عوامل کنترل کننده محصول
۷) بهبود مصرف سرانه گوشت ماهی و فرآورده های دریایی و به حداقل رسانیدن ضایعات با تاکید بر افزایش اعتماد عمومی
۸) پخت کامل فرآورده های شیلاتی بمنظور تضمین سلامتی افراد خانواده و پیشگیری از احتمال ابتلا به مخاطرات انگلی ، شیمیایی ، میکروبی و حتی فیزیکی
۹) توجه خاص و کمک غذایی هدفمند در جهت بهبود کیفیت غذا در سفره غذایی خانواده
۱۰) مصرف توأم سبزیجات و بعضاً میوه متناسب با فصل و سلیقه در سفره غذایی خانواده بمنظور تأثیر مثبت و سازنده روی مغز و سایر اندامهای انسان

تهیه کنندگان : آقای علیجان فخرالدین - خانم آرزو کر
کارشناسان گروه بهبود کیفیت فرآوری و توسعه بازار آبزیان شیلات گلستان
منابع :
۱ – مجموعه چکیده مقالات همایش ملی نقش آبزیان در سلامت جامعه – اراک سال ۱۳۸۶
۲ – تکنولوژی فرآورده های دریایی ( علم فرآوری ۲ ) تالیف دکتر حسن رضوی شیرازی سال ۱۳۸۰
۳ - مجموعه مقالات کنفرانس ششم شیلات ایران ( بازار یابی آبزیان ) سال ۱۳۷۶
۴ – روزنامه رسالت ( خانه دار ) دوشنبه ۲۵ تیر ۱۳۸۶
۵ – طرح بهینه سازی ، تحویل گیری ، فرآوری ، حمل و عرضه آبزیان مورد مصرف انسانی ، سازمان دامپزشکی سال ۱۳۸۱
۶ – راهنمای تولید محصولات با ارزش افزوده آبزیان ، تالیف شهرام صفی یاری – غلامعلی مرادی سال ۱۳۸۴
۷ – راهنمای کاربردی آنالیز خطرات و نقاط کنترل بحرانی ( HACCP ) تالیف سارا مورتیمر – کارول والاس ترجمه دکتر سید علی مرتضوی و همکاران سال ۱۳۸۰

منبع : پایگاه اطلاع رسانی شیلات ایران