مارماهیان ( خاردار )

مارماهیان Spiny ( خاردار ) كه به مار ماهیان مرداب نیز مشهورند، از اعضاء خانواده Mastacembelidae هستند. آنها در كشورهای هند, پاكستان, سری لانكا, بنگلادش, نپال, میانمار, تایلند, مالزی, ویتنام و اندونزی پراكنش یافته اند. مارماهیان خاردار, مار ماهیان حقیقی نیستند اما به دلیل شباهت آنها به مار ماهی به این نام خوانده می شوند.
بدن كشیده شبیه مار با پوزه گوشتی دراز و باله دمی گرد كه از باله های پشتی و مخرجی مجزا است. رنگ بدن , قهوه ای متمایل به زرد كه با نوارها یا لكه های سیاه متمایز شده اند. به دلیل زیبایی, ساختار بدنی باریك و كشیده, رنگارنگ بودن و رفتار شوخی آمیز آنها بیشترین تقاضا را در عرصه تجارت ماهیان زینتی در دنیا دارند.
مارماهیان خاردار بسیار مستعد بیماریهای قارچی و باكتریایی هستند، بنابراین نیاز به مراقبت ویژه پس از صدمات وارده خواهند داشت تا از شیوع بیماریها جلوگیری شود. این ماهیان در آبهای لب شور و شیرین زندگی می كنند. از بین ۱۲ گونه شناخته شده ۲ گونه Macrognathus aculeatus و Mastacembelus armatus از جایگاه مهمی در بازار ماهیان زینتی برخوردارند.
گونه Macrognathus aculeatus عموماً مارماهی طاووس یا مار ماهی خال خالی نامیده می شود.
این ماهی دارای بدنی بدون پوشش فلس دار و به رنگ قهواه ای روشن بوده و در قسمت فوقانی و بالای باله پشتی دارای ۴ خال حلقه ای و گرد می باشد. هر دو باله دمی و پشتی دارای نوارهای زیبایی هستند.
حداكثر اندازه آنها زمانیكه كاملاً رشد كرده اند به ۳۰ - ۲۵ سانتیمتر می رسد. عادات غذایی شبانگاهی دارند یعنی با چال كردن خودشان زیر لایه های پر از سنگ و ماسه یا صخره ها پنهان شده و به هنگام شب یا صبحدم برای خوردن غذا بیرون می آیند.
فاكتورهای آب شاملPH خنثی تا كمی قلیایی( ۲/۷ = PH )و درجه حرارت بین ۲۴ تا ۲۶ درجه سانتیگراد می باشد. این ماهیان گوشتخوار بوده و ماهیان نابالغ از غذای زنده نظیر بچه میگو و انواع كرمها بخصوص كرمهای سیاه تغذیه می كنند و پس از رشد كافی می توانند از ماهیان كوچك تغذیه كنند.
در محیط بسته می توان آنها را تكثیر كرد اما مشكل است در جوانترها جنسیت آنها را تشخیص داد. عموماً در ماهیان هم سن و سال ماده ها كمی بزرگتر از نرها هستند.
به هنگام تكثیر شكم ماهی ماده متورم و به رنگ سبز كم رنگ در آمده و بر جستگی مخرجی كاملاً مشخص است. ماده ها بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ تخم بزرگ و شفاف می گذارند. تخم ها در مدت ۳ روز هچ می شوند. بچه ماهیان از ناپلی Cyclops تغذیه می كنند.
گونه Mastacembelus armatus , عموماً به زبان تجاری مارماهی tire track یا مار ماهی زیگزاكی و یا مار ماهی خاردار آتشین نامیده می شود. اغلب در نهرها و رودخانه ها در زیر لایه های سنگی, ماسه ای و یا زیر صخره ها در كشورهای آسیایی از پاكستان تا ویتنام و اندونزی یافت می شوند.
به عنوان یك عضو از خانواده Mastacembilidae یك ردیف خار در پشت بدنشان دارند. این ماهی علاقه مندان زیادی دارد و برای اضافه كردن به داخل آكواریوم بزرگ مناسب است. بدن كشیده با رنگ قهواه ای طلایی و دارای ۲ ردیف خطوط زیگزاكی طویل به رنگ قهوه ای سیر است كه كم و بیش به طرحهای مشبك شباهت دارد. باله های پشتی, مخرجی و دمی به شكل یك واحد یكپارچه عقب بدن را احاطه كرده اند.
حداكثر اندازه آن ۹۰ سانتی متر است. آنها غالباً در زیر لایه های سبز یا زیر صخره ها پنهان شده و شب و یا صبحدم برای تغذیه بیرون می آیند. بنابراین محل های مخفی در آكواریوم برای نگهداری آنها مناسب است.
● فاكتورهای آب شامل:
PH بین ۵/۶ تا ۵/۷ و درجه حرارت ۲۲ تا ۲۸ درجه سانتیگراد است.این گونه دهان كوچكی داشته و از كرمها و لاروهای پشه تغذیه می كند. ممكن است از بعضی غذاهای خشك نظیر پلت ها و كرمهای خونی خشك شده و فریز شده نیز استفاده كنند. تكثیر آنها در آكواریوم و یا در محیط بسته ممكن نیست و معده ماده ها زمانیكه برای تخم ریزی آماده می شوند بزرگتر است.

الهام كریمی

منبع : علوی