جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا
مشارکت زنان در جامعه اسلامی
والموءمنون والموءمنات بعضهم اولیاء بعض یأمرون بالمعروف و ینهون عنالمنکر و یقیمونالصلوة و یوءتونالزکوة و یطیعونالله و رسوله اولئک سیرحمهمالله إنالله عزیز حکیم (توبه، ۷۱).
● مشارکت زنان و مردان مسلمان در سازندگی جامعه
همواره زن و مسائل او ذهن اسلامگرایانی را که دغدغه سازندگی جامعه اسلامی را دارند، مشغول گردانیده است. اینان به لحاظ دیدگاههایشان نسبت به زن به دو گروه تقسیم میشوند: گروهی که معتقدند زن مسلمان باید اهتمام خود را در برابر خانهداری و شوهرداری و تربیت فرزندان و امثال آن به کار گیرد و هرگاه از او کاری خواسته شد، انجام دهد. هرگاه همسر یا یکی از فرزندانش بیمار شد، از آنان پرستاری کند. هرگاه موردتوجه و تحسین قرار گرفت سپاسگزار باشد و هرگاه نسبت به او کوتاهی صورت گرفت و قدر او را نشناختند صبر و شکیبایی کند. در مقابل این گروه، عده دیگری از اسلامگرایان به این موارد اکتفا نمیکنند و اصرار دارند همه حقوقی را که شریعت اسلام برای زن قائل شده است به او داده شود و زنان دوشادوش مردان در سازندگی جامعه اسلامی مشارکت مستقیم داشته باشند.
اگر محققانه به سیره و سنت پیامبر اکرم(ص) بنگریم، خواهیم دید که پیامبر(ص) چگونه و تا چه اندازه زنان را در خانهها، کوچه و خیابان در مسیر دعوت و هجرت، در جنگ و جهاد، در بیعت و سیاست، در مملکتداری، در امر به معروف و نهیازمنکر در مسائل ازدواج و طلاق و در تمامی امور و زوایای جامعه مشارکت میدادهاند و حضور زنان در جامعه نوپای اسلامی در عهد رسول اکرم(ص) کاملاً "فعال "بوده و هرگز "منفعل" نبوده است.
● مشارکت فعال بانوان مسلمان
در عهد پیامبر اکرم(ص) بانوان مسلمان در همه مراسم عبادی از قبیل نمازهای جماعت یومیه، نماز آیات، نماز میت و حتی در مراسم اعتکاف و مناسک حج حضور و مشارکت فعال داشتند. پیامبراکرم(ص) نهتنها خودشان مشوق حضور زنان در مساجد بودند بلکه همواره به مردان مسلمان تذکر میدادند که مبادا مانع حضور همسران و دخترانشان در مسجد بشوند. زیرا مسجد در آیین اسلام علاوهبر محل برگزاری نماز جماعت، بهعنوان مرکز تعلیم و تربیت و انواع فعالیتهای اجتماعی و سیاسی تعریف شده بود و حضور نیافتن زنان در مسجد میتوانست به معنای ممنوعیت حضور آنان در فعالیتهای سیاسی و اجتماعی محسوب شود.
● تأکید بر حضور بانوان در عرصههای علمی و فرهنگی
پیامبر اکرم(ص) بهویژه در عرصههای علمی و فرهنگی بر حضور و مشارکت فعال زنان مسلمان تأکید داشتند چنانکه یکی از احادیث مشهور نبوی خاطرنشان میسازد که "طلبالعلم فریضة علی کل مسلم و مسلمة" دانشطلبی برای هر مرد و زن مسلمان یک واجب شرعی است. به همین جهت، زنان مسلمان بهزودی دریافتند که در زمینههای علمی و فرهنگی هرگز نباید نسبت به مردان در درجه دوم قرار بگیرند و معارف اسلام و قرآن و دیگر دانستنیهای لازم و موءثر در زندگی خودشان را به صورت دستدوم از طریق مردان دریافت کنند. زنان مسلمان در پرتو تعلیمات نظری و عملی پیامبر گرامی اسلام به خوبی دریافته بودند که با حضور فعال در عرصههای فرهنگی و در جامعه اسلامی میتوانند جایگاه والایی را به خود اختصاص دهند و نهتنها در این راستا از مردان عقب نیفتند بلکه در بسیاری موارد بتوانند از مردان مسلمان سبقت بگیرند و با آنان رقابت کنند.
در یکی از تابلوهای بسیار زیبا و چشمگیر سیره نبوی ملاحظه میکنیم که یکی از زنان مسلمان خدمت رسول خدا میآید و میگوید: یا رسولالله، مردان بیشتر اوقات پیرامون شما حلقه زدهاند و به این ترتیب، از محضر شما بیشاز ما زنان بهره میبرند. جا دارد که روزی را برای ما زنان تعیین کنید تا در محضر شما به فراگیری علوم و معارف اسلام بپردازیم. آن حضرت بیدرنگ پیشنهاد وی را میپذیرد. و زمان و مکان معینی را برای تجمع زنان مسلمان تعیین میفرمایند و همانگونه که معارف اسلام و قرآن را بیدریغ در اختیار مردان مسلمان قرار میدادند در اختیار زنان مسلمان نیز قرار میدهند. در نتیجه همین توجه و عنایت پیامبراکرم(ص) مشاهده میکنیم که تاریخ صدر اسلام آکنده از آثار گسترده حضور علمی و فرهنگی زنان مسلمان میباشد.
● موضوعیت داشتن مشارکت بانوان
مسئله مهمی که علیرغم روشنی و وضوح آن لازم به تذکر است این است که تعالیم پیامبراکرم(ص) و پیشوایان دین و همچنین تأکیدات و تصریحات قرآن کریم هرگز به این اندازه محدود نبوده است که مشارکت زنان را در عرصههای مختلف جامعه اسلامی ممنوع نگردانند یا جایزبودن آن را اعلام کنند بلکه همواره تصریح و تأکید بر این بوده است که مشارکت فعال زنان موضوعیت دارد و چنانکه در زمینه تحصیل علم ملاحظه کردیم و در مباحث قرآنی شمارههای پیشین صفحه بانوان مکرر به آن پرداختیم، از دیدگاه قرآن کریم، در آیین مقدس اسلام زنان همانند مردان موظف به مشارکت در همه امور جامعه اسلامی هستند. شاخصتر از همه زمینهها که هم در قرآن و هم در احادیث اسلامی و سیره معصومینعلیهمالسلام بیش از عرصههای دیگر بر آن تأکید شده است یکی "امر به معروف و نهی از منکر" و دیگری "بیعت" است.
امر به معروف و نهی از منکر
خداوند متعال در آیه ۷۱ سوره توبه میفرماید: والموءمنون والموءمنات بعضهم اولیاء بعض یأمرون بالمعروف وینهون عنالمنکر و یقیمونالصلاة و یوءتونالزکوة و یطیعونالله و رسوله. خداوند در این آیه شریفه همان مسئولیت متقابلی را که برای مردان مسلمان در جامعه اسلامی وجود دارد و هر مرد مسلمان از دیدگاه اسلام ولی و سرپرست دیگر مردان مسلمان شناخته میشود عیناً برای زنان مسلمان نیز تثبیت و تبیین کرده است و از دیدگاه قرآن کریم، برادری، مودت و انواع تعاون و همکاری اجتماعی و مشارکت در امور نظامی و سیاسی و تصمیمگیری و ساماندهی همه امور در جامعه اسلامی برای زنان مسلمان در کنار مردان مسلمان مقرر گردیده است. بنابراین، مشارکت زنان در امر به معروف و نهیازمنکر به نوعی همه زمینههای مشارکت اجتماعی را پوشش میدهد. چنانکه در متن همین آیه شریفه دو مورد از مهمترین موارد آن یعنی اقامه نماز و ادای زکات بهعنوان، قید شده و با عبارت ویطیعونالله و رسوله بهطور کامل جمعبندی شده است. زیرا، بدون تردید اطاعت خدا و رسول همگی وظایف فردی و اجتماعی مسلمانان را شامل میگردد.
امر به معروف و نهی از منکر بهعنوان وظیفهای مشترک برای زنان و مردان مسلمان هرگز مقولهای جدا از دعوت و تبلیغ به حساب نیامده است و بانوان مسلمان به موجب عهدهدار بودن وظیفه امر به معروف و نهی از منکر از همان دوران حضور و رهبری مستقیم حضرت رسول اکرم(ص) خود را موظف به دعوت و تبلیغ نیز میدانستهاند پژوهندگان و محققان در لابهلای صفحات تاریخ صدر اسلام گزارشهای فروانی از مشارکت فعال و موءثر بانوان مسلمان در عرصه دعوت و تبلیغ خواهند یافت.
مشارکت سیاسی - اجتماعی بانوان مسلمان
"بیعت" در اسلام مظهر مشارکت جدی و فعال مسلمانان در حکومت اسلامی، جنگ و صلح، تصمیمگیری در مسائل داخلی و روابط خارجی جوامع اسلامی و بهطور کلی تمامی امور و شئون جامعه اسلامی تعریف شده است و بیعت - با چنین تعریفی - هرگز به مردان مسلمان اختصاص نداشته است.
خداوند متعال در آیه ۱۲ سوره ممتحنه، پیامبر اکرم(ص) را موظف میگرداند که با زنان مسلمان همانند مردان مسلمان بیعت کنند و از آنان تعهد بگیرند تا در جهت احیای ارزشهای اسلامی و مبارزه با ضدارزشهای جاهلیت در کنار مردان مسلمان مشارکت همهجانبه و تأثیرگذار داشته باشند: یا ایهاالنبی اذا جاءک الموءمنات یبایعنک علی أنلایشرکن بالله شیئا ولایسرقن ولایزنین ولایقتلن اولادهن ولایأتین ببهتان یفترینه بین أیدیهن و أرجلهن ولایعصینک فیمعروف فبایعهن واستغفرلهنالله إنالله غفور رحیم: «ای پیامبر! هنگامیکه زنان موءمن پیش تو بیایند و بخواهند با تو بیعت کنند و پیمان بندند بر اینکه چیزی را شریک خدا نسازند و دزدی نکنند و مرتکب زنا نشوند و فرزندانشان را نکشند و به دروغ فرزندی را به خود و شوهر خود نسبت ندهند که زاده ایشان نیست و در کار نیک از تو نافرمانی نکنند. با ایشان بیعت کن و پیمان ببند و برایشان از خدا آمرزش بخواه، مسلماً خدا آمرزگار و مهربان است».
یکی از نمودهای عینی این اصل مسلم در شریعت اسلام شرکت فعال زنان در حوزههای رأیگیری و شرکت آنان در انتخابات مختلف در جمهوری اسلامی است. همچنین حضور نمایندگان زن در مجلس شورای اسلامی و دیگر شوراهای مردمی و نهادهای انقلابی و سازمانهای دولتی، از دیگر مظاهر آن به حساب میآید. لازمه تحقق حضور هرچه بیشتر و فعال بانوان مسلمان در عرصههای مختلف جامعه اسلامی، افزایش روزافزون بانوان فرهیخته و اندیشمند و گسترش افق دید و نگرش آنان خواهد بود.
منبع : طوبی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل غزه مجلس شورای اسلامی دولت نیکا شاکرمی روز معلم معلمان رهبر انقلاب مجلس بابک زنجانی دولت سیزدهم
هلال احمر یسنا قوه قضاییه آتش سوزی پلیس تهران بارش باران سیل شهرداری تهران آموزش و پرورش سازمان هواشناسی دستگیری
حقوق بازنشستگان قیمت خودرو بازار خودرو قیمت طلا قیمت دلار خودرو دلار سایپا ایران خودرو بانک مرکزی کارگران تورم
فضای مجازی شهاب حسینی سریال تلویزیون نمایشگاه کتاب مسعود اسکویی عفاف و حجاب سینما سینمای ایران دفاع مقدس موسیقی
رژیم صهیونیستی فلسطین آمریکا حماس جنگ غزه اوکراین چین نوار غزه ترکیه انگلیس یمن ایالات متحده آمریکا
استقلال فوتبال پرسپولیس علی خطیر باشگاه استقلال لیگ برتر لیگ برتر ایران تراکتور لیگ قهرمانان اروپا رئال مادرید بایرن مونیخ باشگاه پرسپولیس
کولر هوش مصنوعی تلفن همراه گوگل اپل آیفون همراه اول تبلیغات اینستاگرام ناسا
فشار خون کبد چرب بیمه بیماری قلبی دیابت کاهش وزن داروخانه رابطه جنسی