بررسی پدیده "مد" در کشور های اسلامی

تغییر بعد مادی یک فرهنگ به مرور بر بعد معنوی و افکار و اندیشه های شکل دهنده آن فرهنگ تاثیر می گذارند . از طرفی نوگرایی ، نوخواهی و میل به زیبایی درانسان نیازی فطری است که سبب تنوع در پوشش و ایجاد پدیده ای به نام "مد" در جهان شده است ...
نوع پوشش و وضع ظاهری بیش از زبان و سریعتر از آن دچار تغییر و تحول می شود و به عنوان بعدی از ابعاد مادی فرهنگ با سرعت بیشتری از ابعاد غیر مادی تغییر شکل یافته و یا با انواع دیگر اختلاط می یابد .این مسئله از آن جهت حائز اهمیت است که تغییر بعد مادی یک فرهنگ به مرور بر بعد معنوی و افکار و اندیشه های شکل دهنده آن فرهنگ تاثیر می گذارند .
از طرفی نوگرایی ، نوخواهی و میل به زیبایی درانسان نیازی فطری است که سبب تنوع در پوشش و ایجاد پدیده ای به نام "مد" در جهان شده است . طراحی مد به شکل امروزی آن از قرن هفدهم میلادی آغاز شد که ابتدا در تابلو های نقاشی ظهور می یافت و بعد در میان اقشار مختلف مردم رواج و گسترش پیدا می کرد .امروزه طراحی مد به صنعت عظیمی در جهان تبدیل شده است و طراحان مد پیشگامان عرصه فرهنگ و تولید سلیقه جدید و نوین مطابق با فرهنگ برهنگی رایج در غرب هستند که با ابزار قدرتمند رسانه و تبلیغات به تخدیر افکار عمومی جهان به ویژه جوانان می پردازند .
کارکرد مد در دنیای امروز این است که از مد افتاده را بدقواره و زشت جلوه دهند و کالای جدید را سمبل زیبایی معرفی نمایند تا مردم دنیا بازاری باشند دائمی برای محصولاتی که آنها تولید می کنند و به تدریج تبدیل شوند به تشنگانی که منتظرند تا آنان برایشان نسخه جدید بپیچند و آن طور باشند که آنها می خواهند. متاسفانه جامعه ما نیز از این قائده مستثنی نبوده و به عنوان بازاری برای مصرف کالاهای آنها تبدیل شده است .مقام معظم رهبری بارها به این مسئله اشاره کرده اند و رواج بی رویه مد و فرهنگ غرب را گوشزد کرده و فرموده اند:
ـ " تقلید فرهنگی خطر بسیار بزرگی است اما این حرف اشتباه نشود با اینکه بنده با مد و تنوع و تحول در روش های زندگی مخالفم، نه ، مدگرایی و نوگرایی اگر افراطی وروی چشم وهم چشمی نباشد عیبی ندارد ، لباس ورفتار وآرایش تغییر پیدا می کند ، مانعی هم ندارد اما مواظب باشید قبله نمای این مدگرایی به سمت اروپا نباشد ، این بد است مردم باید خودشان طراحی کنند و بسازند.درمجامع جهانی هر کس در هر کشوری لباس ملی خود را دارد وبه آن افتخار می کند من و شما که ایرانی هستیم لباسمان چیست ؟ بنشینید وبرای خود لباس ملی طراحی کنید ، اگر می خواهید موی سرتان را آرایش کنید ، لباس بپوشید وسبک راه رفتن خود را تغییر دهید ، خودتان این کار را انجام دهید واز دیگران یاد نگیرید. "
لزوم طراحی بومی و ملی و ایجاد مدهای داخلی و میهنی بر کسی پوشیده نیست و همین امر سبب شده تا طراحان لباس در ایران به فکر ایجاد و ترویج نوع جدیدی از پوشش باشند که هم ملی و ایرانی بوده و هم با معیارهای شرعی و اسلامی هماهنگ باشد . دستاورد این امر برگزاری جشنواره های مد اسلامی است که در دیگر کشور های اسلامی مانند مالزی با عنوان fashion اسلامی چند سالی است که اجرا می شود.
در کنار طراحی مد اسلامی باید به این مسئله توجه نمود که در کنار ایجاد مدل های جدید باید از آسیب ها یی که جوامع غربی به آن مبتلا هستند جلوگیری کرد و برای در امان ماندن از عوارض منفی افراط و تفریط در خودآرایی و مدگرایی فرهنگ سازی کرد ، حدود و چهارچوب خاصی نیز برای آن تعیین نمود. برای مثال در اسلام تأکید شده که وسیله خودآرایی یا محیط‏آرایی باید حلال باشد؛ از راه مشروع تهیه شود؛ سبب اسراف در سرمایه‏ها و استعداد نباشد؛ از هرگونه شائبه تجمل‏پرستی و جنبه خودنمایی داشتن به دور باشد؛ به گونه‏ای نباشد که زمینه تحریک هواهای نفسانی و امیال جنسی دیگران را فراهم کند؛ به صورت تقلید کورکورانه از دیگران انجام نگیرد و...
در یک کلام از بررسی تعالیم اسلامی به دست می‏آید که اسلام نه تنها خودآرایی را منع نمی‏کند؛ بلکه به شیوه معقول و منطقی بر آن تأکید می ورزد. در عین حال همیشه و در همه حال، از افراط و تفریط در هر چیزی منع می‏کند. لازم به ذکر است که هدف از ایجاد مد های اسلامی این نیست که تنها مرجع اجتماع را در تابعیت و تقلید از پوششی خاص تغییرکند بلکه هدف نهایی این است که با طراحی مدل های جدید و ایرانی- اسلامی نوع نگاه و سلیقه مردم را نسبت به پوشش تغییر یافته وپوشش نه به عنوان ابزاری برای بروز بهتر و بیشتر جاذبه جنسی بلکه - با ایجاد اعتدال در اخلاق و فضیلت‏های روحی مردم - پوشش به عنوان نمودی از طرز فکر و اندیشه و وسیله ای برای درک زیبایی‏های ماورای عالم باشد و جامعه را از گرفتارشدن به هرگونه سطحی‏نگری، در این مسئله نجات ‏بخشد. در عین حال تلاش ‏کند که افراد، فقط به زینت ابعاد ظاهری جسم و محیط زندگی خود نپردازندهمان طور که امام علی‏(ع) می‏فرماید: "زینه البواطن اجمل من زینه الظواهر :زینت درونی از زینت ظاهر بسیار زیباتر است".

مریم طالقانی

منبع : خبرگزاری جمهوری اسلامی ـ ایرنا