فهم خبر

در حوزه رسانه ها می توان گفت افراد با دید متفاوت به تحلیل متون ارتباطی می پردازند .برای مثال تحلیل افراد از خواندن این خبر براساس دید متفاوت آنها ٫ متفاوت است . در حوزه فلسفه رسانه ها ۵ نوع نگاه متفاوت مخاطبان به متن وجود دارد .
این خبر مربوط به :شنبه اول اردیبهشت ۱۳۸۶ - ۳ ربیع االثانی ۱۴۲۸ - ۲۱ آوریل ۲۰۰۷ - سال شصت و چهارم -شماره ۱۸۷۸۰ روزنامه کیهان می باشد .
ـ اروپا خواستار مذاكره شد اعتراف آژانس انرژی اتمی به آغاز غنی سازی صنعتی در ایران
ـ در پی اعتراف آژانس بین المللی انرژی اتمی به آغاز غنی سازی صنعتی در ایران، اروپایی ها خواستار مذاكره با تهران شدند.
ـ به گزارش خبرگزاری های غربی، آژانس بین المللی انرژی اتمی در نامه ای محرمانه تایید كرد كه ایران غنی سازی اورانیوم در سطح صنعتی در نطنز را آغاز كرده است.
ـ در این نامه یك صفحه ای كه به امضای «اولی هاینونن»، مدیر كل آژانس رسیده، تاكید شده است كه ایران ظرف دو ماه گذشته توانایی های خود را در زمینه غنی سازی اورانیوم دوبرابر كرده است.در نامه مذكور همچنین تصریح شده كه ایرانی ها تا ماه آینده ۱۸مجموعه ۱۶۴تایی (حدود ۳۰۰۰) سانتریفیوژ را در نطنز راه اندازی خواهند كرد.
خبرگزاری های رویترز، یونایتد پرس و فرانسه ضمن مخابره خبر فوق در روز چهارشنبه تلاش كردند تا ورود ایران به مرحله غنی سازی صنعتی اورانیوم را نشانه ادامه بی اعتنایی های این كشور به قطعنامه های غیرقانونی شورای امنیت قلمداد كنند.
این تلاش خبرگزاری های فوق در شرایطی است كه تا پیش از تایید آژانس مبنی بر ورود ایران به مرحله غنی سازی صنعتی، آمریكا و چند كشور اروپایی به همراه رسانه های خود خبر موفقیت جمهوری اسلامی ایران در بعد صنعتی را یك بلوف دانسته و در آن تشكیك كرده بودند اما روزنامه «كامرسانت» روسیه در شماره اخیر خود نوشت: اكنون روشن شد كه هیچ بلوفی در كار نبوده و ایران به راستی دارای توانایی غنی سازی صنعتی اورانیوم شده است.
این روزنامه روسی افزود: انتشار سند داخلی آژانس، شك و تردیدهای اخیر در خصوص وارد شدن ایران به مرحله غنی سازی صنعتی كه بشدت در رسانه های گروهی جهان مورد بحث قرار داشت را از بین برد. این اظهارنظر آژانس بین المللی انرژی اتمی پرونده هسته ای ایران را وارد مرحله تازه ای می كند.
به نوشته این روزنامه، در این بین روسیه در موقعیت دشواری قرار می گیرد، چرا كه اعلام اخیر مقامات ایرانی مبنی بر وارد شدن این كشور به جمع كشورهای دارای توانایی غنی سازی صنعتی اورانیوم را باور نكرده و در خصوص صحت ادعای ایران از آژانس بین المللی انرژی اتمی استعلام نموده بود. اكنون روشن شد كه هیچ بلوفی در كار نبوده و ایران براستی دارای چنین توانایی شده است.
۱ ) نگاه نقطه ای
نگاهی کوچک وریز می باشد که قدرت وصل کردن متغیر ها را ندارد .و پدیده ها را بصورت ظاهری بررسی می کند ونمی تواند ارتباطی بین عناصر موجود در روایت برقرار کند . و از این خبرهیچ گونه اطلاعی از آژانس ، سابقه غنی سازی ، انرژی اتمی و...ندارد و فقط خبر را خوانده است . یعنی در حد دریافت تیتر خبر ( موافقت اروپائیان به آغاز غنی سازی ایران ) می باشد .
۲) نگاه خطی
نگاهی است فراتر از نقطه ایی . یعنی با توجه به متغیر ها ارتباطی بین آنها ایجاد می کند . مخاطبِ با دید خطی ، فرآیندی را که در خبر توضیح داده ٫ که نامه ای محرمانه برای راه اندازی و آغاز غنی سازی را٫ نگاه ودر یافت می کند واصلا ً کاری به مخالفت یا موافقت دیگران ، مطالب روزنامه ها و کشور های دیگر ندارد . وبرای دید خطی فقط آغاز غنی سازی را در نظر می گیرد و پیامد خوش یا ناخوش آن و آژانس و غربی ها را در نظر نمی گیرد .
۳) نگاه سطحی
از دیدگاه سطحی می توان کمی عمیق تر نگاه کرد که این خبر توسط روزنامه کیهان ، در تاریخ ۱ /۲ /۸۶ در پی شکایت های ایران و آژانس یا شکایت های دیگران به آژانس و... وتاریخچه شروع مذاکرات هسته ایی بیان شده است و بین ایرانیان وآمریکائیان نیز هماهنگی وجود ندارد واعتراض کشور های دیگر مبنی بر عدم کار و آغاز صنعت هسته ایی را در نظر می گیرد . در این نگاه مخاطب علاوه بر درک خبر کمی فراتر رفته و در ذهن خود به بررسی وتحلیل متغیر ها ( غنی سازی اورانیوم ، نامه محرمانه ، حق وتوی دیگران و.. ) می پردازد . اما بیش از این نمی تواند تحلیل کند .
مخاطبان عامه با این سه نوع نگاه به بررسی روایت های خبری می پردازد .
ـ اما گروه روشنفکران ومخاطبان خاص به بررسی بیشتر اجزای این خبر می پردازد : نگاه حجمی وفرا حجمی
۴) نگاه حجمی
در اولین نگاه او می داند که روزنامه کیهان چه نوع روزنامه ایی است ؟ چه سیاست هایی را دنبال می کند ؟ مخاطبان خاص وعام آن چه کسانی هستند ؟ این خبر چه بازتابی می تواند داشته باشد ؟ این خبر در چه تاریخی ودر چه صفحه ایی چاپ شده است ؟ و نیز به بررسی اینکه روزنامه کیهان روزنامه راست گرا است و ضد آمریکائی وغرب . و خبر را به گونه ایی روایت کرده است که در آن مخالفت آمریکائیان و چند کشور اروپائی را نمایان کند ( مثلا ً در خبر گفته شده بود:در خبر گزاریهای امریکا و فرانسه: بی اعتنایی ایران به آژانس را بیان کرده اند ) در این نوع نگاه مخاطب به بررسی زمان مخالفت آژانس با ایران می پردازد و اینکه ایران چگونه واز کی توانسته است دوباره شروع به غنی سازی کند . در نگاه حجمی فرد علاوه بر ارتباط متغیر ها ، شناخت مخالفان وموافقان ، خبر گزاری ها ، نگاهی در حد زمان دارد و با توجه به نوع رسانه ، نوع خبر ، تاریخ خبر ، برجسته بودن و..بررسی می کند . علاوه بر این در این نوع نگاه به بررسی رفتار آژانس تاکنون ، کشور های مخالف و موافق نیز در نظر گرفته می شود ونوعی تحلیل عمیق با توجه به مسائل گذشته می کند اما هیچ پیش بینی نمی تواند بکند .
۵) نگاه فراحجمی
در نگاه فراحجمی می توان گفت نوعی نگاه فرا متنی وفرا زمانی است نگاهی که درآن به کارامد بودن انرژی اتمی ودلائل مخالفت دیگران را می پردازد . یعنی با بررسی اینکه از ابتدا چه کسانی می توانند صنعت غنی سازی داشته باشند ،چه کارکردی دارد ، الان چه کشور هایی از صنعت غنی سازی برخوردارند واینکه تایید ویا عدم تایید آژانس چه پیامد هایی دارد . او می تواند مثلا ً با شناخت از اینکه ایران با توجه به عدم تایید آژانس ، فن آوری خود را آغاز به کار کرده احتمال اینکه ایران مورد تحریم ، جنگ و... قرار بگیرد ویا اینکه پیامد خاصی ندارد را بررسی می کند .
پس در نگاه فرا حجمی با شناخت از گذشته کار آژانس ، مخالفان ، و میزان رای آنها ، موافقان و میزان رای آنها می تواند آینده پرونده هسته ایی ایران را پیش بینی کند و سود یا ضرر این نامه را بیان کند .و علاوه بر آن با توجه به سیاست رسانه ها و خبر گزاری ها تحلیل می کند . یعنی در این نوع نگاه همه عناصر دید حجمی را به اضافه علت یابی این خبر ، متن خبر، سیاست خبری رسانه ها ، فن آوری هسته ایی ، نیاز یا عدم نیاز ایران به این فن آوری و.. را بررسی و نیز پیش بینی می کند .