پزشکی برای یک پزشک

توضیح داده شد که رادیولوژیست ۵۰ ساله‌‌ای به بخش اورژانس بیمارستانی که در آن طبابت می‌کرد، مراجعه کرده و از تنگی نفس پیشرونده از چند روز قبل شکایت داشت که در نهایت به دلیل تشخیص نادرستی که روی عکس ساده قفسه سینه خود گذاشت، فوت نمود. در ادامه به دلایل و مضرات خوددرمانی توسط پزشکان می‌پردازیم.
در مجموع، پزشکان کمتر از سایرین از مرخصی استعلاجی استفاده می‌کنند و بسیاری از آنها در هنگام بیماری نیز به کارشان ادامه می‌دهند. عدم استفاده از مرخصی استعلاجی، هم به علل روانی مانند احساس مسوولیت پزشکان مربوط می‌شود و هم به دلایل سازمانی مانند دشوار بودن پیدا کردن جانشین. بعضی از پزشکان حتی در زمان ابتلا به بیماری‌های مسری نیز به کار خود ادامه می‌دهند و این امر باعث به خطر افتادن سلامت همکاران و بیمارانشان می‌شود.
پزشکان موظفند نه فقط به خاطر خودشان، بلکه به خاطر بیمارانشان نیز مراقب سلامت خود باشند. برای انجام این امر آنها باید از علایم هشدار دهنده برای درخواست کمک، آگاهی کامل داشته باشند. اگر پزشکان درخواست کمک نمایند، این درخواست معمولا به صورت مشاوره‌های غیررسمی با دوستان و همکاران خواهد بود. این مشاوره‌های سرسری راهرویی!
می‌تواند بسیار خطرناک باشد، چرا که هیچ‌کدام از طرفین، از قوانین‌های عادی یک مشاوره رسمی پیروی نمی‌کنند. پزشک بیمار ممکن است اطلاعات اندکی ارایه کنند (یا به دلیل کمبود وقت و یا به دلیل اینکه نمی‌خواهد همه مسایلش را پیش همکارانش فاش نماید). معاینه معمولا ناکافی بوده و در اکثر موارد اصولا صورت نمی‌گیرد، چرا که شرایط انجام این کار مهیا نیست. از طرف دیگر پزشک مشاور نیز ممکن است پاسخ کاملی به موضوع مطرح شده، نداده و مسوولیت وی را نپذیرد، چرا که مشاوره غیررسمی و دوستانه است.
● رسم و رسوم
در ایالات متحده از هر سه پزشک یک نفر فاقد پزشک شخصی معالج بوده و در انگلیس که داشتن پزشک معالج اجباری است، ۹۹ درصد پزشکان دارای پزشک شخصی هستند. اگر چه بسیاری از این افراد که پزشک شخصی دارند، پیش یک دوست یا شریک کاری خود ثبت‌نام کرده‌اند و بنابراین رابطه لازم بین پزشک و بیمار در مراجعات آنها وجود ندارد. حتی اگر به صورت رسمی هم پیش یک پزشک شخصی ثبت‌نام شوند، تمایلی به مطرح کردن مشکلات‌شان با آن پزشک ندارند. بنابراین نیاز مبرمی به یافتن راهکارهای جدید برای یاری رساندن به پزشکان برای درمان بیماری‌هایشان حس می‌شود. یک مثال خوب از این امر، کشور نروژ است. در این کشور گروهی از پزشکان عموی اختصاصا برای درمان سایر پزشکان آموزش می‌بینند.
پزشک یک پزشک دیگر بودن نیز وظیفه دشواری است. پزشک بیمار ممکن است تمایلی برای درمان شدن توسط همکارش از خود نشان ندهد یا به هنگام توصیف بیماری، از اوصاف اختصاصی پزشکی استفاده کند و دریافت و تفسیر شخصی وی از علایم و نشانه‌هایش می‌تواند پزشک معالجه کننده را به اشتباه بیندازد. در مثال فوق، بیمار خود عکس ریه‌اش را تفسیر کرد و تشخیص بیماریش را مطرح نمود. در موارد دیگر، پزشک بیمار، ممکن است تنها علایمی را که با تشخیص مورد نظر وی همخوانی دارد، مطرح کند و پزشک معالج نیز ممکن است فراموش کند که تمام سوال‌های لازم را بپرسد.
از طرف دیگر پزشک معالج ممکن است اطلاعات کمتری را در مقایسه با بیماران عادی به همکار بیمار خود ارایه دهد، چرا که معتقد است همکارش به خوبی از تشخیص و درمان خود مطلع است. خطر دیگر، همسان پنداری بیش از حد با همکار بیمار است که باعث می‌شود ترس از بیمار شدن پزشک معالجه‌‌گر، در تشخیص و درمان بیمار مداخله نماید و در نتیجه درمان مطلوب و کافی صورت نگیرد. رسم و رسوم حرفه‌ای بین پزشکان مانند نگرفتن حق ویزیت از همکاران، اگر چه باعث به وجود آمدن احساس با اهمیت و عزیز بودن در فرد می‌شود، ولی از طرف دیگر می‌تواند آثار نامطلوبی نیز به همراه داشته باشد. در چنین حالتی پزشک بیمار شده احساس می‌کند مدیون پزشک معالج است و تمام سعی خود را می‌نماید تا کمتر وقت او را به خود اختصاص دهد که در نهایت اطلاعات کاملی از مشکل خود را به پزشک نداده و توضیحات کاملی نیز دریافت نمی‌نماید. پزشکانی که به معالجه سایر همکاران خود می‌پردازند، باید از واکنش‌های آنان به بیماری و مشکلاتی که ممکن است در هنگام مشاوره با چنین بیمارانی پیش بیاید، آگاه باشند.
● راهبردها
نصایح زیر در چنین مواقعی راهگشاست:
۱) هنگامی که به معالجه پزشکان مبادرت می‌ورزید، حتما بر محرمانه ماندن مسایل مطرح شده تاکیده کرده و در اسرع وقت وجود رابطه پزشک بیمار را بین خودتان و همکار بیمارتان جا بیندازید
۲) معاینه کامل در شرایط مطلوب باید برای همه بیماران صورت بگیرد
۳) مهم است که درباره خوددرمانی و تشخیص خود بیمار درباره مشکل کنونیش، از وی پرس و جو کرده و برنامه تشخیصی و درمانی را کاملا با وی مطرح کنید
۴) شما باید از احساسات خودتان هم باخبر باشید. اگر در هنگام معالجه سایر پزشکان دچار اضطراب می‌شوید، از پذیرفتن چنین مسوولیتی اجتناب کنید. سعی کنید درگیر مشاوره‌های داخل راهرویی! نشوید ولی هیچ‌گاه از کمک کردن به همکار بیمارتان خودداری نکنید. شما می‌توانید در یک مشاوره غیررسمی وی را به گرفتن کمک مورد نیازشان تشویق کنید.
● به خاطر بسپاریم
پزشکان از قرار گرفتن در جایگاه بیمار، احساس ناراحتی می‌کنند و ممکن است به دنبال گرفتن کمک موردنیازشان نروند.
خوددرمانی و مشاوره‌های غیررسمی و سرسری برای سلامت این افراد خطرناک بوده و بی‌طرفی لازم را در بررسی علایم و نشانه‌های بیماری از بین می‌برد و مانع دریافت مراقبت‌ آرمانی می‌شود.
هر پزشکی باید یک پزشک عمومی شخصی داشته باشد. پزشکان این‌گونه افراد، باید در زمینه مراقبت و درمان سایر پزشکان آموزش‌های لازم را دیده باشند.
پزشکان حتی زمانی که درخواست کمک می‌کنند، ممکن است علایم خود را با اصطلاحات پزشکی که تنها با تشخیص مطرح شده در مغز آنان همخوانی دارد مطرح کنند. بنابراین درمانگران این پزشکان باید به خاطر داشته باشند تا تمام پرسش‌های لازم را در بررسی علایم از بین بیماران سوال کنند.

منبع: www.webmm.ahrq.gov
دکتر ارغوان حاج‌شیخ‌الاسلامی

منبع : هفته نامه سپید