ایران و جنگ جهانی اول

این کتاب دربردارنده مقالاتی از محققان و مورخان ایران و جهان درباره شرایط ایران در زمان جنگ اول جهانی است.
● ایران و جنگ جهانی اول
▪ نویسنده : تورج اتابکی
▪ مترجم: مهدی حقیقت‌خواه
▪ ۳۰۸ صفحه
▪ نشر ققنوس - ۱۳۸۷
آغاز جنگ جهانی اول و پیامدهای آن شاید مهم‌ترین رویداد سیاسی در تاریخ جهان در قرن بیستم باشد. سقوط امپراتوری‌های اتریش - مجارستان، عثمانی و روسیه و از پی آن ظهور جمهوری اتریش، پادشاهی مجارستان، اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و جمهوری کمالیستی در ترکیه از جمله مهم‌ترین پیامدهای این جنگ بود.
شروع جنگ جهانی اول بر فشار خارجی در ایران افزود و سبب شد که اختلافات دیرینه در عرصۀ سیاست ایران گسترش یابد. حکومت مرکزی چنان دچار اختلاف و چنددستگی بود که دولت‌های مختلفی که بر سر کار می‌آمدند هیچ‌گاه بیش از چند ماه دوام نمی‌آوردند. و از آن گذشته، خود حکومت مرکزی تنها منبع قدرت در کشور نبود.
از پی تأیید رسمی قانون اساسی ایران از سوی شاه قاجار در سال ۱۲۸۵، رقابت روس و انگلیس در ایران، دست کم به طور موقت، کاهش یافت و قراردادی بین این دو قدرت بزرگ بسته شد. بر اساس قرارداد ۱۹۰۷ (۱۲۸۶) ایران به سه منطقه زیر نفوذ روسیه، بریتانیا و بی‌طرف تقسیم شد.
کتاب «ایران و جنگ جهانی اول» مجموعه‌ای از نوشته‌های تورج اتابکی دارای کرسی تاریخ اجتماعی خاورمیانه و آسیای مرکزی در دانشگاه لیدن، اولیور باست مدرس تاریخ ایران و خاورمیانۀ معاصر در دانشگاه منچستر، مارتین فان بروئینسن، مردم‌شناس، استفانی کرونین پژوهشگر تاریخ، پژمان دیلمی پژوهشگر دانشنامه ایرانیکا، منصوره اتحادیه مؤسس نشر تاریخ ایران و محمدعلی همایون کاتوزیان تاریخدان و پژوهشگر است که مهدی حقیقت‌خواه آن را ترجمه کرده است.
«دولت موقت ایران»، «پیش به سوی شرق:فعالیت‌های دستگاه اطلاعاتی عثمانی در ایران»، «ملی‌گرایی ایرانی و ژاندارمری دولتی»، «اسماعیل‌آقا سیمکو:جنگ سالار کرد در مرز ترکیه و ایران در اوایل قرن بیستم»، «روایت احمد کسروی از قیام شیخ محمد خیابانی»، «پان‌ترکیسم و ملی‌گرایی ایرانی»، «شورای تبلیغات بین‌المللی» و «تأسیس حزب کمونیست ایران» از جمله مقالات این کتاب است.

منبع : دیپلماسی ایرانی