سیر تحلول در تلویزیون

● مقدمه
امروزه که تحولات عظیمی در عرصه مختلف جامعه انسانی شاهد هستیم را باید ناشی از تغییر و تحول در عرصه ارتباطات و گسترش آن در این عرصه ها دانست . البته گسترش ارتباطات را در دو سطح « نرم افزار و سخت افزار » یعنی فرایند برقراری ارتباطات بین انسانها و وسایل ارتباطی می توان تقسیم کرد. فرایند برقراری ارتباطات از بدو پیدایش انسانها در این جهان تا بحال روز به روز یا بهتر بگویم لحظه به لحظه بسوی تکامل در حرکت است اما وسایل ارتباطی که انسانها توسط آن موفق به برقراری ارتباط بهتر می شوند را باید در طول تاریخ جستجو کرد . انسانها در گذشته از وسایل ارتباطی مختلفی برای انتقال پیام و درک و فهم دیگران کمک گرفته اند که بتدریج این وسایل متحول شده با مد نظر قرار دادن رفاه حال آنان در اثر بخشی و اقناع پذیری نیز موثر بوده است. یکی از این وسایل ارتباطی که مشهور به وسیله ارتباط جمعی است را بنام تلویزیون کشف نموده اند که در این نوشتار سعی می شود تا شناخت بهتری از آن بدست آید.
● تلویزیون
تلویزیون (به انگلیسی: television) (به فرانسوی: télévision) سامانه‌ای « مجموعه یا گروهی از اشیاء مرتبط، یا غیر مرتبط است که هدف خاص را دنبال می‌کنند، به نحوی که یک واحد پیچیده را تشکیل دهند. ترکیب کلی اجزا که برحسب طرح یا برنامه‌ای نظم یافته باشد.» ارتباطی برای پخش و دریافت تصاویر متحرک و صداها از مسافتی دور است (۱)و یا به عبارت دیگر تلویزیون یک ابزار مخابراتی برای ارسال و دریافت عکسهای متحرک و صدا از یک فاصله دور می باشد. این لغت به تمام بخشهای تلویزیون ، برنامه‌های تلویزیون و پخش آنها اشاره می‌کند. کلمه تلویزیون یک کلمه دو قسمتی است که از زبان یونانی و لاتین می‌آید . تل در یونانی به معنای دور ، ویزیون که از زبان لاتین ویزیو می‌آید به معنای دیدن یا بینایی می‌باشد.
● تلویزیون با سیستم میکانیکی
منشاء تلویزیون امروزی را می توان به زمان گذشته و کشف خاصیت هدایت نوری ماده سلنیم توسط ویلوگبی اسمیت در سال ۱۸۷۳ و اختراع دیسک اسکن توسط پاول نیپکوف(Paul Nipkow) در سال ۱۸۸۴ نسبت داد. نیکوف با صفحه چرخانی که تعدادی سوراخ ریز یه شکل مارپیچ بر روی آن تعبیه شده بود ، همراه یک منبع نورانی ، خواص بدیعی را به نمایش گذاشت. وقتی یک منبع نور قوی به صفحه تابیده می شد ، پدیده «رج کردن » خیلی سریع را ارائه می گردید. در اینجا هر سطر از تصویر بسته به جهت گردش صفحه از چپ به راست و یا از راست به چپ در جهت عقربه ساعت و یا خلاف عقربه های آن رج می گردد. این روش رج کردن تصویر شبیه جاروب کردن صفحات کتاب و یا روزنامه به وسیله چشم می باشد . یعنی سطر به سطر از چپ به راست و از بالا له پایین . از همان ابتدا روشن بود که دیسک نیپکوف می تواند پالسهایی را تولید کند که توسط سیمی منتقل و بدین وسیله تصویر ارسال شود. دیسک نیکوف هسته مرکزی آزمایش های بعدی در زمینه ارسال تصویر توسط سیم ویا امواج رادیویی بود. فکر و ابتکار جارو کردن تصویر حتی امروزه در قالب فنآوری تلویزیون قرار دارد با این تفاوت که جاروب کردن از طریق الکترونیک صورت می گیرد نه از طریق میکانیک.
● تلویزیون با سیستم الکترونیکی
فیلو .تی . فارنزورث (Philo.T.Farnsworth) با مطالعه مقالات مربوط به آزمایش های انجام شده نیکوف به این نتیجه رسید که برای جاروب سریع و افقی تصاویر به تجهیزات الکترونیکی نیاز دارد. دراین سیستم نقاط تاریک و روشن تصاویر باید به سیگنال الکترونیکی تبدیل و از طریق امواج رادیویی ارسال شوند . در گیرنده ها نیز باید سیستم جا روبی ، همزمان با فرستنده کار کند تا بتواند تصاویر ارسالی دریافت و مشاهده کند. او مدار های هر قسمتی را طراحی کرد و محاسبات مربوط به طرز کار هر کدام از اجزاء سیستم را به پایان برد و در پائیز ۱۹۲۷ به نمایش گذاشت.
در همین زمان ولادیمیر.ک . زوریگین(Vladimir.K.Zwoykin) که برای شرکت وستینگهاوس آمریکا کار میکرد ضمن ساخت تلویزیون الکترونیکی به چند ایده جدیدی که منجر به اختراع آیکونوسکوپ « لامپ تصویر» و دوربین اورتیکن (Orthicon) در سال ۱۹۲۹ شد، دست پیدا کرد. همین امر باعث گسترش تلویزیون به عنوان یک رسانه ای جمعی شد و هم چنین باعث شد که آقای زوریگین لقب پدر تلویزیون را به خود اختصاص دهد(۳). البته شخصی دیگر بنام جان لوچی بیرد(John Logie Baird) اسکاتلندی در سال ۱۹۲۰ نیز یک سیستم تلویزیونی اختراع کرد که از سوی شرکت BBC مورد حمایت قرار گرفت .در واقع گسترش ایده تلویزیون در همه نقاط دنیا وجود داشته است و به همین لحاظ است که نمی توان اختراع تلویزیون را بطور خاص به یک فرد نسبت داد. چراکه در هر کشوری تلاش های در جهت ارتقای این صنعت صورت گرفته است
● رشد و گسترش تلویزیون
پس از رشد اولیه تلویزیون در جهان سرمایه داری یک ایست ۱۰ ساله ای همزمان با شروع جنگ جهانی دوم در میسر رشد آن به قرار گرفت." اما با این حال تجربه ای که در طول سالیان نخستین از فعالیت تلویزیون به دست آمد ، بیهوده نبود. بعد از این امر فعالیت ها از سر گرفته شد. مثلا: پخش مبارزات انتخاباتی روز لت در سال ۱۹۴۰ ، پخش وقایع مهم سیاسی در بریتانیا ، پخش رویداد های فرهنگی در فرانسه و پخش رخداد های ورزشی در آلمان. همه ای اینها سبب شد تا اکثر مردم از تلویزیون به خوبی استقبال کنند(۵). در همین ایام بود که صحبت از پخش تجاری برنامه های رنگی مطرح شد ولی مشکلات زیادی در انتخاب بهترین فناوری برای این منظور وجود داشت . در سال ۱۹۴۶ دو سیستم جداگانه ای رنگی تکمیل شد، کمپانی CBS سیستمی را که بر مبنای یک دیسک چرخان طراحی شده بود ، تکمیل کرد که نتایج خوب و قابل قبولی را در بر داشت . اما یک مشکل وجود داشت و آن اینکه؛ این سیستم نمی توانست برنامه های سیاه و سفید را در یافت کند. در سال ۱۹۵۳ سیستم دیگری توسط RCA در بازار عرضه شد که با وجود عدم کیفیت تصویر رنگی مطلوب، قابلیت دریافت برنامه های سیاه و سفید را داشت (۶). در همین سالها بود که تلویزیون رشد و گسترش سریع خود را در اکثر منازل مردم آغاز نمود. زیرا تلویزیون یک وسیله مهمی در زندگی مردم احساس می شد.
● اولین شکل و اولین تاثیر تلویزیون
گیرنده های تلویزیونی در ابتدا دارای صفحات خیلی کوچک با استفاده از لامپ های CRT«Cathode Rey Tube» دارای حد اکثر ۴ اینچ قطر داشتند و همینطور دوربین های ابتدایی بسیار ناقص بودند و به نورپردازی خیلی شدیدی نیاز داشتند ، طوریکه هنرپیشه ها و مجریان می بایست لباس های ارغوانی تند می پوشیدند و از لوازم آرایشی سبز استفاده می کردند تا کنتراست خوبی در تصاویر سیاه و سفید به وجود آید. با این وجود تلویزیون از سال ۱۹۴۰ به عنوان یک رسانه جمعی اعلام آمادگی نمود اما پیشرفت های اساسی در سال ۱۹۴۶ و انتشار برنامه ها از طریق شبکه های متعددی که امتیاز شبکه ها توسط FCC آن صادر میشد تلویزیون را به یک رسانه مهم تبدیل نمود. در این سالها مردم با وجود قیمت بالای دستگاه گیرنده گرایش زیادی به خرید آن داشتند ."طوریکه حاضر به پرداخت ۴۰۰ دلار یعنی نصف بهای یک اتومبیل آخرین مدل در آنزمان ، برای یک گیرنده با صفحه تصویر ۶ در ۷ اینچ و تقریبا ً دولوکس با کابینت چوبی زیبا و یک سیستم آئینه ای که تصویر را درشتتر نشان دهد، بودند. کاملا آشکار بود که خانواده های مرفه آنزمان فقط می توانستند به این وسیله دسترسی داشته باشند نه همه افراد جامعه. به همین دلیل گیرنده تلویزیونی تبدیل به نماد جدیدی تشخّص شد. طوریکه بسیاری از خانواده های تلویزیون دار همسایگان حسود خود را برای نشان دادن مظهر تشخّص یعنی تلویزیون به منزل دعوت می کردند. داستان ها در باره خانواده ها نقل می شد که فقط آنتن خریده و بر بام منزل نصب کرده بودند تا همسایگان تصور کنند که آنها تلویزیون دارند. در حالیکه آنان فقط آنتن تلویزیون را داشتند. یکی از مکانهای دیگری که می توانستند گیرنده تلویزیونی تهیه کنند، رستورانها بودند. در سال ۱۹۴۸ گیرنده تلویزیونی جزو تجهیزات اصلی هر رستوران مهمی در سراسر کشور محسوب می گردید. برنامه های ورزشی مورد علاقه همگان بود و جمعیت زیادی را برای تماشای بازیها جمع می شدند(۴)" پس می توان گفت که رستورانها محلی نقش مهمی در گسترش تلویزیون و آشنایی مردم با آن و همچنین اطلاع رسانی عمومی داشته اند.
● استاندارد در تلویزیونی
آنچه امروز به عنوان سیستم تلویزیون آنالوگ می شناسیم که نوعی هیروگلیف الکترونیکی است در ابتدا بر مبنای استاندارد NSTSC « کمیته ملی سیستم های تلویزیونی » در ایالات متحده ، در سال ۱۹۵۳ با اختراع تلویزیون رنگی پایگذاری شد . این استاندارد پذیرفته شده برای پخش برنامه های تلویزیونی در بعضی از کشور ها مانند ؛ آمریکای شمالی ، کانادا ، مکزیک و دیگر مناطق آمریکای جنوبی مورد استفاده قرار می گیرد. البته این سیستم پس از تولید رنگ در تصاویر و تکامل اندکی تکامل در سال ۱۹۶۷ تبدیل به سیستم رنگی پال (Pal) گردید. این استاندارد به تدریج در کشور های اروپایی ، استرالیا ، و بخش اعظم شرق دور پذیرفته شد و مبنای پخش تلویزیونی آنان قرار گرفت. نوع دیگری از استاندارد تلویزیونی ، سیستم پخش رنگی (SECAM) می باشد که تقریبا ً در همان زمان در فرانسه ابداع شد اما به دلیل ضعف ها و مشکلاتی که داشت به اندازه ای پال گسترش نیافت . این سیستم ابتدا در ایران مورد پذیرش قرار گرفت اما در سالهای اخیر جای خود را به سیستم رنگی پال داد(۷). لازم به ذکر است که هر یک از این سیستم های تلویزیونی بر اساس برق متناوب همان کشور یا منطقه جغرافیایی به دلایل گوناگونی از نظر فرکانس، کارکرد و سازگاری باید منطبق باشد. بنابر این یکی از پایه های اساسی در جهت تعیین استاندارد های سیستم تلویزیونی در آمریکای شمالی سازگاری با برق شهری ۱۱۰ ولت و شصت هرتز و همینطور در اروپا تطبیق با استاندارد برق شهری ۲۲۰ ولت و پنجاه هرتز بوده است.
● دوره طلایی تلویزیون
با به وجود آمدن سیستم رنگی و استاندارد های تلویزیونی که کیفیت تصویر را چند برابر نموده بود ، برنامه های آن نیز به شدت تغییر نموده روندی تجاری و مصرف گرایی را در پیش گرفتند. البته اکثر صاحب نظران معتقد اند که با تغییر تلویزیون سیاه و سفید به سیستم رنگی یک دوره طلایی در صنعت تلویزیون بحساب می آید. زیرا برنامه های قبلی که روند یکسانی برای مخاطبان در پیش گرفته بودند ؛ تغییر جهت داده توجه مشکل پسند ها را نیز به خود معطوف نمودند.اما بازهم " در زمینه دیگری این دوران را می توان به عنوان دورانی از نوعی متفاوت از دوران طلایی نام برد چرا که در این دوران نارضایتی تماشاگران از برنامه ها و یا برنامه ریزی های کسل کننده معروف است . در این دوران تماشاگران نشانه های از انفعال و بی تفاوتی و بطور کلی نارضایتی از برنامه های جدیدی رسانه جدید را نشان دادند. خیلی ها تلویزیون را متهم به تشویق و افزایش نارسایی های اجتماعی می کنند . آنها معتقد اند که تلویزیون به عنوان یک رسانه قوی ، استاندارد های اخلاقی را سست و پایداری و استحکام خانوادگی را متزلزل می سازند(۸). در واقع این دوران (۱۹۶۰)، دوران نقد تلویزیون عنوان می شود که اندیشمندان را به تکاپو در این زمینه وا داشته و نظرات گوناگونی در مورد تلویزیون ارائه شده است . چنانچه مک لوهان در همین ایام از تلویزیون به عنوان رسانه ای هوشمند یاد می کند و معتقد بود تلویزیون پرستشگاه و امواج آن بشارت الکترونیکی می باشد. به نظر او رسانه همان مروج آگاهی ژرف تازه ای است که تبدیل به نظم و ایمان در مخاطب می گردد. مک لوهان معتقد بود که رسانه های به دو دسته گرم و سرد تقسیم می شوند ؛ دسته اول شامل عکس ، رادیو و سینما که می توان از آن به عنوان رسانه گرم یاد نمود چرا که این دسته از وسایل ارتباطی تنها در امتداد یکی از حواس آدمی هستند و توصیف و تشریح زیادی را در بر دارند. یعنی با حجم زیادی از داده ها همراه و از نظر بیان مقصود کامل هستند. حال آنکه در دسته دوم یعنی وسایل ارتباطی سرد مانند خط تصویری ، تلفن و تلویزیون به کمتر تشریح و توصیف می پردازند و مخاطب باید برای درک بیشتر با وسایل ارتباطی فوق شرکت کند(۹) از آنجاییکه تلویزیون با تمام حواس آدمی سروکار دارد ، در قدم اول بیشترین وقت مخاطب را می طلبد تا ذهن فرد را درگیر مسائل و یا خواسته های کنند که برنامه سازان خواستار آن اند. و در قدم بعدی برنامه ها و اهدافی که برنامه سازان تعیین می کنند بطور ناخودآگاه در رفتار فرد مشاهده می شود. در واقع باید گفت تاثیرات بیش از حد تلویزیون زندگی افراد را تحت شعاع قرار می دهد.
● سیستم کابلی تلویزیون
شروع کار تلویزیون کابلی خیلی آرام و بدون سرو صدا بود. بعضی از گیرنده ها در نقاط کور پوشش امواج تلویزیونی قرار داشتند – به دلیل اینکه امواج تلویزیونی به خط مستقیم حرکت می کند و مناطق مانند تبه ها و جاهای محاصره شده را تامین نمی کند. در دهه ۱۹۵۰ تعدادی محدودی سیستم کابلی برای غلبه بر مشکل بالا طراحی و اجرا شد. نحوه کار این گونه بود که آنتن را در نقطه ای معینی نصب می کردند و سپس توسط کابل های کواکسیال (Coaxial) سیگنال دریافتی بین آنتن های گیرنده توزیع می شد. در ابتدا فقط تعدادی محدودی از منازل به این ترتیب کابل کشی شده بودند. در اوایل دهه ۱۹۶۰ کمتر از دو درصد شبکه کابلی گسترش یافت اما به از آن به تدریج شمارگان آن بیشتر و بیشتر شد و یک نوع فعالیت تجاری محسوب می شد. دلیل گسترش این صنعت با وجود اینکه مبالغ در قبال دریافت سیگنال اخذ می شد ، کیفیت بالای تصویر و افزایش حق انتخاب بینندگان تلقی می شود(۱۰).
افزایش استقبال از تلویزیون کابلی توسط خانواده ها بر کل صنعت تلویزیون اثر گذاشت .اول اینکه ارزش سهام شبکه های تلویزیونی به دلیل از دست دادن تعدادی زیادی از تماشاگران برنامه های منظم ، کاهش یافت. دوم اینکه تقسیم شدن تماشاگران بر مبنای سلیقه و منافع . اینکه بینندگان با یک کابل تمام برنامه های دلخواه ورزشی ویا غیر ورزشی خود را می توانستند تماشا کنند. البته بیشترین مخاطبان شبکه کابلی به این دلیل هزینه پرداخت می کردند که دیگر حاضر نبودند ، آگهی های بازرگانی را در وسط ، آخر یا اول برنامه شان ببینند. اما عده ای زیادی از مخاطبان و یا تماشاگران نارضایتی قابل ملاحظه ای از برنامه های شبکه کابلی داشتند. آنها مدعی بودند که اغلب برنامه های تلویزیون کابلی تکراری هستند ، حق اشتراک ماهیانه بسیار گران است و محتوای برنامه ها نظیر شبکه های قدیمی بیشتر آگهی های تجارتی شده است. انتقاد حساس و قابل توجه دیگری که از برنامه های تلویزیون کابلی می شود ، اینست که هیچگونه ارتقاء کیفی و زیبا شناختی در برنامه ها مشاهده نمی شود و از استاندارد های روشنگری و غنای برنامه ها ، خبری نیست.
در واقع باید گفت که تلویزیون با نمایش امور عادی و جاری مرسوم و بهنجار قادر نیست توجه عامه مردم را بخود جلب کند ، بلکه برعکس ؛ با نشان دادن چیزهای غیرعادی و استثنائی و فاجعه آمیز است که نظرها را بسوی خود جلب می کند. به همین دلیل است که در زمینه مسائل اجتماعی دوربین های خبری بیشتر روی رخداد های پرهیجان و مشکلات اجتماعی گوناگون متمرکز می شود تا جریان آرام زندگی جاری. بنابراین واضح است که تلویزیون با وجود داشتن قدرت تصویری خبرها را از میان مطالب روزمره و عادی انتخاب نمی کنند و گاهی که خبر داغی وجود ندارد ، سعی می کنند با بزرگ کردن و آب و تاب دادن خبر ها و وقایع بی اهمیت ، در افکار عمومی ایجاد هیجان کنند. در این مورد برخلاف نظر مارکو زه میتوان گفت که تلویزیون الزاما ً در جهت تایید و تثبیت نظام نیست بلکه با پخش مضامینی خشونت آمیز و برنامه های غیر عادی و هیجانی ، خشونت را در جامعه دامن می زند (۱۱).
● تلویزیون و پخش ماهواره ای
دریافت امواج تلویزیونی از طریق ماهواره نیازمند آنتن های بشقابی بزرگ است که می بایست آنرا دقیقا ً در جهت ماهواره ای که هدف دریافت امواج ارسالی آن است ، تنظیم کرد. این بشقاب ها به طور ثابت بر روی بام ها نصب می شوند و به طرف ماهواره مورد نظر جهت گیری می شود که لازم نیست دو باره تغییر مکان یابند و یا تنظیم مجدد شوند. برخلاف امواج شبکه های تلویزیونی قدیمی که دریافت آنها مجانی بود ، دریافت امواج ارسالی از ماهواره مشروط به پرداخت هزینه ای است که از طرف مشترکین باید پرداخت گردد. البته این روشی همانند روش سیستم تلویزیون کابلی است که برای تامین هزینه های شبکه های ماهواره استفاده می شود.
در کل روش پخش ماهواره ای که موسوم به "مستقیم به خانه" (‏DTH‏)، نیز است دارای ۵ جزء مهم و اصلی میباشد که عبارتند ‏ازمنابع تامین برنامه، مرکز انتشار و پخش زمینی، ماهواره ها،آنتن های بشقابی و گیرندگان.‏
▪ منابع تامین برنامه:‏
به زبان ساده شامل برنامه هایی است که هر کانال تلویزیونی جهت پخش تهیه می کند
▪ مرکز انتشار زمینی:
‏ که یکی از اجزاء کلیدی سیستم است، محلی است که سیگنال ها و برنامه های مختلف را از کانال های تلویزیونی دریافت نموده و ‏از آنجا به سمت ماهواره های فضایی ارسال می نماید
ماهواره ها:‏ ماهواره ها سیگنال هایی را که از طرف ایستگاه انتشار زمینی ارسال می شود دریافت نموده و آنها را دوباره به سمت زمین (با ‏پوششی بسیار وسیع)، باز می گردانند و منعکس می کنند
▪ آنتن های بشقابی:‏
این آنتن ها، سیگنال های ارسال شده از طرف ماهواره ها را دریافت نموده و به سمت دستگاه گیرنده بیننده خانگی، هدایت می ‏کنند.‏
▪ دستگاه های گیرنده:‏
گیرنده ها، پس از دریافت سیگنالهای آنتن، آنها را رمزگشایی نموده و با طی مراحل آشکار سازی تصویر، سیگنال ها را برای پخش به دستگاه تلویزیون منتقل می کنند. ‏
اغلب ایستگاه های تلویزیونی محلی، خودشان مستقیماً برنامه ها را برای ماهواره ارسال نمی کنند بلکه از روش دیگری بهره ‏می گیرند، بطوریکه برنامه های تولید شده مختلف را بوسیله تجهیزات ارتباطی گوناگون ابتدا برای مرکز انتشار اصلی ارسال می نمایند. این تجهیزات می توانند از قبیل فیبر های نوری ویا آنتن های ارسال و دریافت رادیویی(بدون سیم) باشند. مرکز انتشار ‏نیز پس از دریافت برنامه ها، کیفیت آنها را با لا برده، تبدیل به سیگنال های دیجیتالی می نماید که در این مرحله حجم اطلاعات ارسالی برای هر کانال به میزانی در حدود ۲۷۰ مگابایت در ثانیه می رسد. اما این حجم از اطلاعات برای ارسال و دریافت از طریق ماهواره ها زیاد به نظر می رسد، در مرحله بعد آنها به کمک روشهایی فشرده سازی شده و کم حجم خواهند شد(۱۲).
ماهواره های پخش مستقیم ، مجموعه ای وسیعی از برنامه های متنوع را عرض می کنند که هر بیننده ای می تواند خود را با آن تطبیق دهد و برنامه مورد علاقه خود را از میان هزاران کانال انتخاب کند. چیزی که به مشترک تلویزیونی کمتر بها داده میشد ، در اینجا فرد از حق انتخاب برخوردار است و می تواند گزینه مورد نظر و یا علاقه خود را برگزیند. اما چیزی که یاد آوری آن ضروری است ، اینست که" رشد استفاده از ماهواره های دریافت مستقیم و انتقال به دوره استفاده از لوح های فشرده تصویری ، آسیب جدی بر صنعت قدیمی پخش تلویزیونی وارد کرده است .
● تلویزیون اینترنتی
تلویزیون اینترنتی یا (interactive tv) itv یک فناوری جدید است که دنیای تلویزیون و اینترنت را به هم پیوند می‌دهد، و محصول هم گرایی صنعت رایانه، مخابرات و مولتی مدیا (چند رسانه‌ای) است. با بهره‌برداری از این فناوری بیننده به دنیایی از اطلاعات وصل می‌شود. در حقیقت هدف از پیدایش این فناوری حفظ بیننده و ایجاد روش‌های جدید استفاده از تلویزیون است.
نحوه کار تکنولوژی مذکور به این صورت است که مخاطبان تلویزیون در حین دریافت برنامه های تلویزیون قادر هستند، از طریق اینترنت به بانک اطلاعاتی شبکه مورد نظر دست یا زند، و به صورت آنلاین در آنچه مشاهده می کنند دخل و تصرف کنند. البته قطعاً مقصود از دخل و تصرف این نیست که علایق خود را بر تمامی بیننده ها تحمیل کنند، بلکه هر کاربری خود تعیین می کند که چه چیزی را و چگونه می خواهد ببیند(۱۳)؟
به عنوان مثال اگر شما در حال تماشای بازی فوتبال ایران در جام جهانی هستید، و دوست دارید، به جای تصویر علی کریمی در مسابقه، تصویر خود را ببینید، این امکان به شما داده می شود، که صورت خود را به جای صورت علی کریمی کپی کنید، و احتمالا بعد از اتمام بازی، گل های زیادی را به ثمر رسانده اید!
همچنین کسانی که به دنبال کار و یا خانه هستند می‌توانند به پایگاه‌های اطلاعاتی،‌ که به صورت مجتمع و کامل روی تلویزیون قرار داده شده است مراجعه کنند و اطلاعات لازم خود را به آسانی از این پایگاه‌های پویا و به روز به دست آورند. امکان دیگر تلویزیون اینترنتی جدول زمان بندی پخش برنامه‌‌هاست. و مزیتش نیز این است که کاربر می‌تواند زمان پخش یک برنامه را تغییر داده، یا برنامه دلخواه خود را رزرو کند و بعد با پیغامی که داده می‌شود از زمان پخش آن برنامه باخبر شود، و یا اینکه کاری کند که برنامه به طور خودکار برای او ذخیره شود. یکی دیگر از قسمت‌هایی که در آن پویایی تلویزیون اینترنتی به بهترین وجه دیده می‌شود؛ بخش سفارشات خرید اجناس، موسیقی و یا فیلم دلخواه است. فرض کنید تبلیغ کالایی را در تلویزیون دیده‌اید و می‌خواهید از مدلهای دیگر آن محصول هم مطلع شوید و سفارش خرید دهید. در تلویزیون اینترنتی این امکان فراهم شده است ... در صورتی که هم اکنون ما برای چند ثانیه، تبلیغ یک مدل از کالایی را می‌بینیم و برنامه بعدی شروع می‌شود. همچنین ITV این امکان را می‌دهد که هنگام لذت بردن از یک موسیقی از مشخصات آهنگ با خبر شوید و آن موسیقی را خریداری یا بار گذاری کنید. حتی می‌توانید با ITV سینمای مجازی را به خانه بیاورید. بدان معنا که به جای رفتن به ویدیو کلوپ می‌توانید فیلم مورد نظرتان را از خانه سفارش دهید. بازی‌های فردی یا دسته جمعی، اطلاع از اوضاع آب و هوا، چت با ستارگان سینما و تلویزیون، مشارکت زنده در مسابقات تلویزیونی، اطلاع از آخرین اخبار و مشاهده متن کامل اخبار دلخواه، دسترسی به وب سایتهای مورد علاقه، و چت کردن با دوستان مجازی از دیگر امکاناتی هستند که تلویزیون اینترنتی به مخاطبان خود می دهد.
این تکنولوژی جدید در دنیا به دو شیوه ارایه می‌گردد:
۱) اینترنت محور: در این حالت موسسات رادیویی و تلویزیونی، ضمن قراردادن برنامه‌هایشان بر روی آنتن به کاربران خود این اجازه را می‌دهند که از طریق اتصال به اینترنت قادر باشند تا حدی در برنامه دخل و تصرف کرده و آنچه را می‌خواهند دریافت کنند. برای این کار صفحات پخش برنامه به گونه‌ای طراحی می‌شود که در پایین، بالا و یا اطراف آن آیکون‌هایی وجود دارد که مخاطب با کلیک کردن آنها می‌تواند از امکانات خاص تلویزیون مجازی استفاده کند؛ امکاناتی که پیش از این به آن ها پرداختیم. BBC از جمله شبکه های تلویزیونی است که از این روش استفاده می‌کند.
۲) تلویزیون محور: در این حالت کامپیوتری ابتدایی به نام Set-Top-Box که توانایی اتصال به اینترنت را هم دارد به تلویزیون وصل می‌شود.
صفحات پخش برنامه مانند حالت قبل دارای آیکون‌هایی جهت درگیر کردن هرچه بیشتر مخاطب با برنامه می‌باشد. بدین صورت هنگامی که در حال دیدن برنامه مورد علاقه خویش هستید،‌ می‌توانید با استفاده از ست تاپ باکس که خود شامل یک رایانه ابتدایی ، کی برد و مودم است، پیام خویش را از طریق شبکه برای فرستنده برنامه ارسال کنید و فرستنده یعنی موسسه رادیویی و تلویزیونی پس از دریافت پیام شما، امکانی را که درخواست کرده‌اید در اختیار شما خواهد گذاشت.
درخواست شما چیست؟ بازی‌های رایانه‌ای؟ چت؟ و یا...؟
راستی! یک نکته تخصصی هم برای خواننده‌های کنجکاو؛ آنها که می‌خواهند همه چیز را بدانند.
در تلویزیون اینترنتی اگر چه پیام‌های شما از طریق شبکه به فرستنده منتقل می‌شود؛ اما فرستنده از راه‌های گوناگون می‌تواند آنچه را درخواست کرده‌اید به شما ارایه کند. کابل، ماهواره و اینترنت برخی از این موارد هستند. هم اکنون تلویزیون اینترنتی در اکثر کشورهای توسعه یافته به بهره‌برداری رسیده است و یکی از دلایل پیشرفت آن رقابت بین شبکه‌های مختلف بر سر جلب رضایت بیننده است. طبق تحقیقات، اروپایی‌ها بیشتر مایل به ارتقای سطح کیفی برنامه‌ها و بهره‌برداری از امکانات تبلیغی تلویزیون اینترنتی هستند و آمریکایی‌ها از سرویس سینمای مجازی و سرویس‌های خدمات اینترنتی این تلویزیون استقبال می کنند.
در نهایت برای آن هایی که دوست دارند، بیشتر با تلویزیون اینترنتی آشنا شوند، موارد ذیل به عنوان نمونه هایی از کاربری ITV معرفی می شوند:
۱) www.itv.net : این پایگاه یکی از سرویس های است که ابزارها و کاربردهای تلویزیون اینترنتی را در اختیار کاربران قرار می دهد. itv.net با پوشش رویدادهای خبری مهم سرتاسر جهان، امکان برگزاری کنفرانس های آنلاین ( Video conference)، بازاریابی بر اساس گروه های مختلف جغرافیایی، امکانات متنوع سرگرمی، و ... سعی دارد که مخاطبان خود را روز به روز بیشتر کند.
۲) www.abc.net.au : شبکه تلویزیونی ABC بسیاری از برنامه های خود را از طریق سیستم ITV ارائه می دهد. شبکه مذکور همچنین امکانات و خدمات فراوانی را در کنار برنامه های خود به کاربران ارائه می دهد. این خدمات شامل اخبار، سرگرمی، دانش های ضروری، آموزش، اختصاص بخشی برای کودکان، و ... می باشند. نرم افزارهای لازم در سایت مذکور جهت مشاهده برنامه ها عبارت از Real Player و یا Windows media هستند.
۳) www.iransima.ir : اخیرا صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نیز با افتتاح سایت ایران سیما، گامی را در جهت رفتن به سوی تلویزیون اینترنتی برداشته است. سایت مذکور شامل مشاهده آنلاین برنامه های در حال پخش، جستجو در آرشیو برنامه های صدا و سیما، و اطلاع از جدول پخش برنامه های شبکه های مختلف سیما می باشد.
● تلویزیون دیجیتالی
همانطور که ذکر شد، آنچه امروزه ما به عنوان سیستم تلویزیون آنالوک می شنا سیم در ابتدا بر مبنای استاندارد NTSC (کمیته ملی سیستم های تلویزیونی) در ایالات متحده ، درسال ۱۹۵۳ با اختراع تلویزیون رنگی پایه گذاری شد، که در سال ۱۹۶۷ تبدیل به سیستم رنگی پال (PAL) گردید. این استاندارد به تدریج در کشور های اروپایی، استرالیا و بخش اعظم شرق دور استقرار یافت و مبنای پخش تلویزیونی آنان قرار گرفت و همین طور سیستم پخش رنگی سکام (SECAM) نیز تقریبا ً در همان زمان در فرانسه ابداع شد اما به دلیل مشکلات به اندازه پال گسترش نیافت. درکل باید گفت که تمام "سیستم های آنالوک نوعی هیروگلیف الکترونیکی است یعنی یک شکل موج جریان الکتریکی متناظر با یک موج صوتی است که با تغییر فشار صوتی، شکل موج جریان نیز کاملا دگرگون می شود، در مقابل سیتم دیجیتال از امتیاز استفاده از کد های سمبولیک دقیق مثل حروف « الف و با » برای نمایش هر کدام از شکل موج های متغیر تصویر و صدای آنالوک مثل شکل های هیروگلیف بهره می برد." تلویزیون دیجیتالی از آنجاییکه بر مبنای سیستم آنالوک ساخته شده است این امکان را دارد که با تبدیل تصاویر و صدای آنالوک به مقادیر و کدهای دو دویی «۰ و ۱» (BINARY CODES) و قابلیت ارسال اطلاعات به بیشترین تعداد کاربران با هزینه اندک ، پخش نیز دارد. زیرا با تبدیل آن به دو دویی و صفر ویک حدا اقل تعداد بیت در دسترس قرار می گیرد و همچنین افزونگی های ذاتی و آماری در سیگنال اولیه حذف می شود در واقع این عمل را فشرده سازی می نامند که در نهایت فضای بیشتری در پهنای باند به وجود می آورد طوری که می توان از طریق یک کانال چندین برنامه پخش کرد."(۱۴) و همینطور تلویزیون دیجیتال از یک سو با عمل فشرده سازی وفراهم نمودن امکانات دیگری نظیر برنامه های سرگرم کننده تجاری، برنامه های مسابقات تلویزیونی بزرگ ، مسابقات اطلاعات عمومی و علمی، بازی های سرگرمی به صورت سئوال و جواب ، فرصت های خرید از منزل بدون مراجعه به فروشگاه ها ، رزرو بلیت های قطار و هواپیما ، چک نمودن حساب های بانکی و برنامه های مذهبی و مبارزات متنوع سیاسی می تواند یک ارتباط تعاملی و تبادل اطلاعات بین فرستنده و گیرنده را به وجود آورد و از سوی دیگر با انبوه اطلاعات که وجود دارد ، این امکان را به مخاطب می دهد که از گزینه انتخاب برخوردار شده و برنامه های دلخواه خود را با تنظیم زمان مناسب که می تواند داشته باشد، دریافت نماید. بطور کلی اگر امکانات و ویژگی های تلویزیون دیجیتالی بطور خلاصه بشماریم عبارت اند از:
ـ استفاده ای موثر از پهنای باند ؛ تبدیل از حالت آنالوک به دیجیتال فضای بیشتری به پهنای باند می دهد که روش فشرده سازی نیز نامیده می شود و به کدینگ منابع ورودی مشهور است.
ـ امکان استفاده از صدا با کیفیت سینمایی ؛ این فن آوری قابلیت ارائه صدای چند کاناله را با کیفیتی سینمای به صورت فراگیر(surround) و سه بعدی دارد که بدین ترتیب بیننده هنگام تماشای برنامه تجربه مشابه دیدن فیلم سینمایی را خواهد داشت.
ـ استفاده از تصاویر عریض؛ در حال حاضر قاب نمایش بر صفحه تلویزیون آنالوک متناسب ۴ به ۳ می باشد در حالیکه سیستم دیجیتال امکان نمایش با قاب عریض در ابعاد ۱۶ به ۹ ، یا به عبارت دیگر ۱،۷۸ به ۱ را داراست.
ـ خدمات وابسته یا جانبی ؛ از آنجاییکه تلویزیون دیجیتالی متناسب با نیاز های قرن بیست و یکم طراحی شده است امکانات نظیر دریافت تعداد کانال تلویزیونی(Multi-chanel) و هم چنین کاربرد چند رسانه ای (Multi-media) را در بر می گیرد.
ـ دسترسی مشروط ؛ این فن آوری دارای امکان دسترسی برای مقاصد خاص را داراست و اعمال محدودیت به برخی از برنامه های با سادگی امکان پزیر است
ـ روش های ارسال و انتقال ؛ روش های متفاوتی که دراین حوزه وجود دارد بنا بر شرایط جغرافیایی می توان از روش خاصی استفاده کرد.

یوسف احمدی
منابع :
۱. سایت رشد (۱۳۸۷) شبکه ملی مدارس ایران
۲. ملوین دفلور – اورت ای – دنیس (۱۳۸۳) ، شناخت ارتباط جمعی ، ترجمه سیروس مرادمی ، نشر صداو سیما ،ص
۳. ۲۷۶ همان ، ص ۲۷۹
۴. همان ص۲۸۱
۵. جزوه کلاسی .
۶. لوین دفلور – اورت ای – دنیس (۱۳۸۳)، شناخت ارتباط جمعی، ترجمه سیروس مرادی ، نشر صدا وسیما ، ۲۸۴
۷. کامران جلیلی نیا ، (۱۳۸۴)، آشنایی با تلویزیون دیجیتالی ، نشر آنیسه نما ، ص ۰۰۷
۸. ملوین دفلور – اورت ای – دنیس (۱۳۸۳) شناخت ارتباط جمعی، ترجمه سیروس مرادی ، نشر صدا وسیما ، ص ۲۸۷
۹. سید محمد دادگران(۱۳۸۵) مبانی ارتباط جمعی ، نشر فیروزه ، ص ۹۰
۱۰. ملوین دفلور – اورت ای – دنیس (۱۳۸۳)، شناخت ارتباط جمعی، ترجمه سیروس مرادی ، نشر صدا وسیما ،ص ۲۸۸
۱۱. ژان کازینو (۱۳۶۴)، قدرت تلویزیون ، ترجمه علی اسدی ، نشر امیر کبیر ، ص ۱۷۶
۱۲. شروین هادی نژاد (۱۳۸۷) ، آشنایی با مسائل ماهواره ، سایت بیسیم
۱۳. صادق افراسیابی (۱۳۸۷) تلویزیون اینترنتی ، سایت فاوا نیوز
۱۴. کامران جلیلی نیا ، (۱۳۸۴)، آشنایی با تلویزیون دیجیتالی ، نشر آنیسه نما ، ص ۰۰۱۵