بحران جهانی ، اقدامات بی سابقه ، پیامدهای فاجعه بار

در چند ماه اخیر و به ویژه طی دو سه هفته گذشته در سطح جهان و به ویژه در آمریکا و در رابطه با قیمت همه دارائی های بزرگ مانند شاخصهای عمده سهام جهان و به ویژه سهام بانکهای بزرگ ، فلزات قیمتی و صنعتی ، نفت ، محصولات کشاورزی عمده ، قیمت مسکن در آمریکا و انگلیس و غیره سقوط ممتد و گاه بسیار بزرگ صورت گرفته . برخلاف سابق که برخی افزایش و بعضی دگر کاهش پیدا میکردند ویژگی چند ماه گذشته این است که قیمتها همه با هم نه فقط در آمریکا بلکه در تمام دنیا کاهش یافته . و در این مدت فقط دلار آمریکا به دلیل نبود پول نقد افزایش قابل توجهی یافته است . منشاء این کاهشهای عمومی ور شکستگی تعدادی از بزرگترین بانکهای آمریکا و اوضاع نابسامان بسیاری دیگر و حتی بانکهای اروپائی ، به عبارتی دیگر بحران وام و اعتبار ، میباشد .
ورشکستگی و سقوط های هولناک قیمت سهام بانکهای بزرگ هم نتیجه وامهای کلانی است که داده شده و حجم بزرگی از آنها سوخت شده . به دنبال این وضعیت وا کنشها ی بیسابقه ای به خصوص از طرف بانک مرکزی و دولت آمریکا صورت گرفته که برای آینده جهان سرنوشت ساز خواهد بود . نتیجه این که درحال حاضر بانکها نه مایلند و نه میتوانند وام بدهند و مهمترین نشانه نگرانی آنها در اعطای وام این است که در حالی که نرخ بهره دلار آمریکا ۲درصد میباشد نرخ بهره وامی که خود بانکها به یکدیگر میدهند The London interbank offered rate یا LIBOR به حدود ۴ در صد یا دو برابر رسیده . وام گیرندگان هم از پرداخت اصل و فرع وامهای قبلی عاجز شده اند تا چه رسد به قبول وام های جدید . با این وجود بانکهای مرکزی اصرار دارند همان اقدامات قبلی خود یعنی تزریق هر چه بیشتر وام ، که بحران کنونی یکی از نتایج آن است ، را به هر قیمتی ادامه دهند .
بعد از baiout چندین بانک و سازمان مالی توسط بانک مرکزی و دولت آمریکا در چند ماه اخیر که با bear stearns شروع شد و سپس باFannie Mae ، Freddie Mac Merrill Lynch ، Lehman Brothers ، Wachovia ، AIG ادامه یافت ، اخیرآ در حال قبولاندن طرح نجومی ۷۰۰ میلیارد دلاری موسوم به resque plan یا paulson plan و یا bailout package که نام قانونی آنرا گذاشته اند Emergency Economic Estabilization Act of ۲۰۰۸ به مجلس سنا و نمایندگان هستند . هدف این طرح ظاهرآ کمک به بانکها ، مردم آمریکا و جلوگیری از رکود اقتصادی میباشد . البته اوضاع بانکهای بزرگ و اقتصاد کشورهای اروپائی به ویژه انگلستان و کشورهای دیگر مانند چین ، ژاپن و روسیه هم چندان بهتر نیست .
سر انجام طرح ۷۰۰ میلیارد دلاری با ابراز امیدواری هائی مورد تصویب هردو مجلس آمریکا قرار گرفت . در این گونه تلاشها آمریکا تنها نیست ، اروپائیها و دیگران هم که خطر را احساس کرده اند دست به کار شده اند .
حدود یکسال پیش و در حالی که قیمتها از سهام گرفته تا نفت و طلا و هرچیز دیگر در بالا رفتن با هم رقابت داشتند ، تقریبآ همه مقامات عالیرتبه و آگاهان امور اقتصادی و بانکی جهان اوضاع را خوب و امیدوارکننده میدانستند و به مردم امیدواری میداند . همان آقایان خبره یا smart guy در هفته های اخیر با دستپاچگی قانون گذاران را میترساندند که اگر کاری نکنید وضع خیلی بد تر از این میشود . در این میان یکی از آن وکلای مجالس هم نپرسید پس تحلیلها و نظرات قبلی شما روی چه حسابی بود .
به هر صورت در این وبلاگ حدود یک سال قبل از آنکه این بحران روی دهد و قیمتها سقوط کنند در نوشته های گوناگون توضیحات کافی در مورد آنچه پیش رو خواهد بود داده شد .
تا به حال و طی بحران چند ماه اخیر تقریبآ یک مرحله تصفیه حساب صورت گرفته .
برای مدتی امکان بهبود یا ترمیم نسبی اوضاع وجود دارد . ولی مسائل حل نشده همچنان به قوت خود باقی است .
این بهبود احتمالی یا سر پا نگه داشتن نه طبیعی است و نه قابل دوام زیرا به کمک تزریق داروهای بسیار قوی که هفته پیش و هفته های پیش تر داده شد و در آینده نه چندان طولانی هم تکرار خواهد شد ، حاصل خواهد شد .
سر انجام کار به جائی کشیده خواهد شد که تزریق بیشتر و دوز بالاتر این خطر را دارد که در عوض ویروس بیمار را بکشد . ودر آنجاست که بحران نهائی آغاز خواهد شد ،هر مقاومتی در هم شکسته میشود و پس از طی مرحله طبیعی خود و پاکسازی کامل ، پیشرفت و بالندگی سالم و پردوام از سر گرفته خواهد شد .

رشید دمهری
http://iran-asha.blogfa.com/۸۷۰۷.aspx