تهران بر دروازه توسعه کوبه می زند

پیچیدگی شهرها بر اساس تعامل دقیق و عمیق ارکان حاکمیت (قوای مجریه،مقننه و قضاییه) و با مشارکت معنی دار شهروندان سازماندهی شود تا تامین ضرورت ها و انتخاب اولویت ها ، پیشگیری از تهدیدها و مقابله با آسیب ها و ارتقای توانمندی ها و جبران کاستی ها بر مبنای همدلی ، همفکری و همکاری جمعی صورت پذیرد.همچنین بر هیچ مسئولی پوشیده نیست که مشکلات ساختاری و فرهنگی در خصوص جایگاه شوراهای اسلامی شهر و روستا و شهرداری ها در نظام سیاسی-اداری کشور ، عدم تعریف صحیح او علمی از نظام برنامه ریزی شهری و فقدان نظام مدیریت واحد شهری از جمله مهم ترین عواملی است که اداره شهرها را طی سالیان اخیر با چالش های جدی مواجه کرده است.در این راستا توسعه مدیریت شهری و ایجاد مدیریت واحد شهری می تواند با استمداد از نخبگان و متخصصان به آرمانشهر مطلوب دست یابد.توسعه برنامه های مدیریت شهری در گرو تلاش و ممارست شهرها در جهت پیشرفت و رفاه منابع انسانی میسر می شود؛ این اقدامات عبارتند از جذب مشارکت های دولتی، بهره وری اقتصادی، حفظ تساوی و عدالت اجتماعی، کاهش فقر و بهبود شرایط زیست محیطی. این اقدامات در سایه استفاده بهینه و توزیع عادلانه منابع امکانپذیر خواهد بود.
کلان شهرها در همه نقاط دنیا با مسائل نسبتا پیچیده‌ای روبرو هستند، تهران نیز از این موضوع مستثنی نیست.
در سال‌های اخیر گام‌های مثبتی در موضوعات شهری برداشته شده اما نباید فراموش کرد شهر و مردم بسیار سریعتر از تصمیمات مدیران آن در حرکت هستند، از این رو غالبا سیاستگذاری‌ها و راهکارهای گرفته شده در مقابله با مسائل جاری در حکم برخوردهای مقطعی و التیامی به شمار می‌رود. از آنجایی که هرگونه تصمیم‌گیری درخصوص کالبد شهر اثرات مهمی بر اقتصاد شهری خصوصا در مورد کلانشهر تهران به دلیل مرکزیت سیاسی – اقتصادی کشور دارد، نمی‌توان نسبت به آن بی‌تفاوت بود. سیاست گذاری‌های مختلف درخصوص میزان تراکم، نحوه احداث بناهای بلند مرتبه و جانمایی آنها، نحوه برخورد با تخلفات ساختمانی، بازسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ... از این دسته است. پرسش اساسی در این زمینه این است که عملکرد برنامه‌ریزان شهری در این زمینه باید به چه صورت باشد تا هم زمینه‌های پایداری، ایمنی و ارتقای کیفی محیط شهر حفظ شود و هم به شکل‌گیری اقتصاد شهری بالنده کمک کند و هم با سیاست‌های کلان کشور و نقش تهران در افق زمانی آینده همسو باشد؟
با توجه به فقدان بسترهای واقعی مشارکت مردمی در تصمیم‌سازی‌ها مدیران ارشد شهری برای موفقیت خود در تدوین طرح‌ها و بالا بردن درصد اطمینان از تحقق‌پذیری آن در اجرا امروزه ناگزیر از حرکت‌های عملی قوی هستند. نصب روز شمار در دوره مدیریت جدید شهری تهران با رهبری قالیباف به عنوان حرکتی بدیع، کنترل مستقیم پروژه ها اعم از خدمات،ترافیکی ،عمرانی و فضای سبزو ایجاد سامانه های ۱۸۸۸ و ۱۳۷ توانسته است شاخص اطمینان و اعتماد شهروندان را به مدیریت شهری بیش ازپیش کند.از سوی دیگر شهرداری ها به عنوان یک نهاد اجتماعی و نه صرفا خدماتی به منظور اداره و مدیریت بهینه پیکره شهرها با افزایش امید به سرمایه گذاری در پروژه های مختلف شاخص مشارکت شهروندان ، سازمان های مردم نهاد و بخش خصوصی را ارتقا دهد. به عبارت دیگر بدنه شهرداری ها باید به گونه ای عمل کنند که سرمایه های راکد را از سایر بخش به سمت پویاتر شدن شهرها جذب و هدایت کنند.
از سوی دیگر مدیران شهری باید برای اداره و تامین اعتبارات پروژه های شهری به دنبال منابع درآمدی باشند. در این راستا مدیریت شهری در فرایند اداره شهر ناگزیر نباید خود را معطوف به درآمد‌های کوتاه مدت کند بلکه با ترسیم چگونگی کسب درآمدهای پایدار شهری به کمک دولت به ساماندهی بافتهای هویتی و تاریخی پرداخته تا بتواند در میان و بلند مدت بازده اقتصادی مناسبی داشته باشد و از مسیر توسعه خرمندانه توسعه خارج نشود.در این راستا همه سازمانها و نهادها اعم از دولتی و غیردولتی به همراه تمامی شهروندان باید به نسبتی که از خدمات مختلف در سطح شهر استفاده می‌کنند بهای آن را در قالب عوارض پرداخت کنند در غیر اینصورت مدیریت شهر در تنگناها برای اداره شهر ناچار به اتخاد سیاست‌های مقطعی برای کسب درآمد شود که غالبا نیز مخالف راهبردهای توسعه پایدار است در این راستا اجرایی شدن طرح جامع تهران با تعیین چارچوب های مستحکم کارشناسی شده کور سویی است که با نزدیک شدن به آن امیدها جان دوباره گرفته و به واقعیت تبدیل می شود.با این تفاسیر پس از گذشت نزدیک به سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی و پیمودن فراز و نشیب های بسیار تهران؛پایتخت ایران می خواهد با هدایتگری مدیران خود این بار با عزمی استوار تر بر دوازه های توسعه کوبه زند و از این دروازه عبور کند.

آزاده محمدی