به باتلاق خوش آمدید

بازار تلفن همراه با وجود گذشت یك ماه از باز‌شدن قفل رجیستر همچنان با نزول شدید قیمت مواجه است. این پدیده از ابتدای اعلام آزاد‌شدن ثبت‌نام شماره IMEI توسط شركت ارتباطات سیار به شكل یك شوك عمده در بازار خود را نشان داد و اكنون با گذشت چند هفته به‌صورت یك باتلاق برای شركت‌های وارد‌كننده رسمی درآمده است.
تاثیر این كاهش قیمت به‌ویژه روی دو مدعی اصلی بازار تلفن همراه ایران، یعنی نوكیا و سونی‌اریكسون مشهود است. به‌عنوان مثال بهای گوشی هوشمند P۹۹۰i طی دو هفته اخیر با بیش از یكصد هزار تومان كاهش به ۳۲۵ هزار تومان رسید تا به‌سرعت به یكی از پرفروش‌ترین‌های سونی‌اریكسون تبدیل شود یا بهای گوشی پرفروش این روزهای نوكیا یعنی N۷۰ با ۷۰ هزار تومان كاهش به ۳۰۰ هزار تومان رسیده است. جالب آنكه حتی مدعیان سوم یا چهارم بازار گوشی ایران هم از این فرآیند مرگبار دور نبوده‌اند، چراكه سامسونگ علی‌رغم ایستادگی رایجش در برابر تلاطمات بازار ناچار شده است قیمت گوشی D۹۰۰ خود را با ۵۰هزار تومان كاهش به ۲۸۵ هزار تومان برساند یا موتورولا هم در فرآیندی مشابه قیمت گوشی مشهورش V۳i را از ۲۴۰ هزار تومان به ۱۸۰ هزار تومان رسانده است. هرچند تمامی سقوط‌های بالا در قیمت‌های گوشی‌های متفرقه روی داده است و هنوز قیمت گوشی‌های دارای گارانتی رسمی دستخوش تغییر نشده، ولی همین شوك جدید برای به صدا درآوردن زنگ پایان كار بسیاری از شركت‌ها كفایت كرده است. به‌عنوان مثال شنیده‌هایی مستدل حكایت از آن دارد كه یكی از بزرگ‌ترین شركت‌های وارد‌كننده نوكیا در ایران با وارد‌كردن محموله‌ای ۷هزار تایی از گوشی‌های پیشرفته نوكیا در آستانه ورشكستگی قرار گرفته است یا سرشناس‌ترین نماینده قانونی سونی‌اریكسون در ایران از انتهای سال گذشته نتوانسته حتی یك محصول از گوشی‌های خود را وارد بازار كند. مشابه این ترمز در فعالیت‌های اقتصادی دو توزیع‌كننده گوشی‌های سامسونگ و حتی مادیران نیز رخ داده است چراكه حتی این غول تولید‌كننده ایرانی نیز پس از شكسته‌شدن تعهدات دولت در زمینه ترجیحات قانونی برای تولید گوشی تلفن همراه در ایران از ابتدای ماه جاری رسما گوشی‌های وارداتی «CBU» را به سبد كالاهای خود اضافه كرده است تا مشخص شود حتی تنها تولید‌كننده فعال موبایل در ایران نیز فاقد حمایت عملی دولت است. مشكلات قانونی با پرشین تلكام را هم باید به این دردسرها اضافه كرد. در این میان شاید یكی از منعطف‌ترین شركت‌ها، گارانتی اتصالات می‌باشد كه ظاهراً شیوه كاری بسیار نزدیكی به گارانتی‌های گمنام را برگزیده است و جزو معدود شركت‌هایی است كه رسما قیمت‌های خود را برای همخوانی با تلاطم اخیر بازار به نحو قابل‌ملاحظه‌ای ارزان‌تر كرده است. برای مثال گوشی اشرافی Sirroco با گارانتی این شركت از یك میلیون و ۲۲۰ هزار تومان به حدود ۹۵۰ هزار تومان رسیده است. هرچند شوك اخیر با توجه به باز‌شدن دست قاچاقچیان در رجیستر‌كردن گوشی‌هایشان تا حدود زیادی قابل پیش‌بینی بود ولی تاخیر و تعلل دولت و به‌ویژه مجلس در تعیین تكلیف تعرفه ۶۰درصدی نیز سردرگمی مضاعفی را متوجه شركت‌ها و فروشندگان قانونی كرده است، به‌ویژه كه انتشار خبر برداشته‌شدن محدودیت IMEI ظاهراً فقط فشار را از روی دوش وزارت ارتباطات برداشته است، چراكه حتی با توجه به روال جدید ثبت نام، فروش گسترده گوشی‌های رجیستر نشده كه دستكاری نرم‌افزاری شده‌اند، در ۲ یا ۳ بورس گوشی تهران ادامه دارد. تنها تفاوت جریان اخیر را می‌توان در این امر خلاصه كرد كه این بار فروشندگان سودجو گوشی‌های قاچاق را به‌عنوان گوشی‌های ثبت‌شده به مشتریان می‌فروشند. اگرچه سال‌های سال است نام نوكیا به‌عنوان پرفروش‌ترین سازنده تلفن همراه در ایران شنیده می‌شود ولی حقیقت امر آن است كه در پی تصمیم دولت برای افزایش تعرفه‌ها، این غول فنلاندی به‌سرعت ناگزیر شده است جایگاه رفیع خودش را در بازار ایران با سونی‌اریكسون سهیم شود. این نشان می‌دهد برخلاف نظرهای رایج، نه‌تنها سونی‌اریكسون در جایگاه دوم از نظر حجم فروش در ایران قرار ندارد، بلكه حتی به میزان ناچیزی از نوكیا نیز پیش افتاده است كه تمامی ناظران بازار، علت این امر را فعالیت سازمان‌یافته و بسیار گسترده قاچاقچیان روی گوشی‌های سونی‌اریكسون می‌دانند. قابل انكار نیست كه نوكیا ظرف یك سال اخیر در دو بخش گرانقیمت و ارزانقیمت‌ها با عرضه گوشی‌هایی مانند سری N یا۲۶۱۰ موفق بوده است ولی در عین حال در طیف میانه بازار سونی‌اریكسون با عرضه دو سری W و سایبرشات خود كه به‌ترتیب قابلیت‌های موزیك و عكاسی دارند، توانسته پشتیبانی محكمی برای گوشی‌های هوشمند خود مانندP۹۰۰ و اخیرا P۱ به‌وجود بیاورد. نتیجه آنكه بدون شك همین قابلیت‌های بازاریابی هم در موفقیت سونی‌اریكسون موثر بوده‌اند. معمای بزرگ برای سونی‌اریكسون هنگامی به‌وجود می‌آید كه دقت كنیم معدود توزیع‌كنندگان قانونی گوشی‌های این مارك اذعان دارند در سالی كه گذشت، به سبب اعمال سیاست‌های متناقض از سوی وزارت بازرگانی و حتی ارتباطات سیار، بسیار محدود عمل كرده‌اند ولی تبلیغات و بازار سونی‌اریكسون ایران به‌نحو غیر‌قابل باوری رشد كرده است. شنیده‌ها حاكی از آن است كه ردپای یك شركت سرشناس سال‌های دور ایرانی را باید در این جریان جست‌وجو كرد. به‌ویژه كه گوشی‌های سونی‌اریكسون به سبب قرار گرفتن بر مبنای سیستم عامل جاوا «Java» بسیار قاچاق‌پذیرتر از گوشی‌های نوكیای مبتنی بر سیستم‌عامل سیمبین «Symbian» هستند. به عبارت دیگر دستكاری شماره سریال این گوشی‌ها بسیار آسان‌تر و كم‌هزینه‌تر از گوشی‌های نوكیاست. گفته می‌شود این شركت مافیایی قاچاق گسترده نوكیا را در دستور كار بعدی خود پس از آزاد‌شدن IMEI قرار داده است.

منبع : روزنامه تهران امروز