تقویت تمرکز با افزایش انگیزه

برای تقویت تمرکز حواس،اگر دانش آموزان هنگام مطالعه از دستورالعمل ها و روش های اصولی استفاده کنند به یادگیری آنها کمک مؤثری خواهد کرد. طبق بررسی های به عمل آمده از سوی دانشجویان مراکز تربیت معلم و دیگر مراکز آموزش عالی ، بیش از ۸۰ درصد از دانش آموزان ، علت یاد نگرفتن درس ها را ضعف در تمرکز حواس عنوان کرده اند. از آنجا که تمرکز در لغت به معنای فشردگی، مجموعه و چکیده است و در اصطلاح ، حفظ و نگهداری و اختصاص دادن نیروهای فکری و ذهنی به موضوعی خاص معنی می دهد، می توان در یک جمله ، «حفظ مجموعه ای از مطالب در ذهن را به طور احسن» تمرکز نامید. تمرکز را با توجه به موضوع، به چند دسته تقسیم می کنند:
۱) تمرکز درباره موضوعاتی که جنبه تفریحی و سرگرمی دارند.
۲) تمرکز درباره موضوعاتی که نیاز به تفکر ذهنی دارند.
۳) تمرکز درباره موضوعاتی که برگرفته از علاقه شخصی فرد باشد.
تجربه نشان داده است که دانش آموزان نسبت به موضوعاتی که جنبه سرگرمی دارند، حواس خود را بیشتر جمع می کنند. برای مثال، اغلب بچه ها بازی با رایانه را بسیار دقیق دنبال می کنند و چنان غرق در بازی می شوند که اگر با آنها صحبت کنید، یا متوجه نمی شوند یا اهمیتی به مخاطب خود نمی دهند. بنابراین، اگر یادگیری جنبه اجباری و رفع تکلیف داشته باشد، موجب حواس پرتی دانش آموز می شود و از علاقه او می کاهد. اما اگر به درس علاقه مند شود تمامی عوامل حواس پرتی خود را به حداقل می رساند تا تمرکز خود را افزایش دهد.
● عوامل حواس پرتی
با آن که تمرکز حواس، در افراد گوناگون ، به انگیزه شخصی و علاقه و نوع وظیفه و کار آنها بستگی دارد اما می توان عوامل حواس پرتی را از نظر ذهنی ، درونی ، محیطی و محیط بیرونی و بیرونی طبقه بندی کرد:
نداشتن علاقه و انگیزه، نامناسب بودن فضای فیزیکی محیط یادگیری (دما، رطوبت، تهویه، نور، صدا ، راحت بودن و دور بودن از سر و صدا و خطر) ، متفاوت بودن طرز تفکر و شخصیت دانش آموز، داشتن مشکلات فردی و خانوادگی (اعم از مشاجره والدین و طلاق) و مشغله فکری، نداشتن هدف در زندگی (زیرا هدف خود زمینه ای برای تحکیم بخشیدن به یادگیری است)، وجود مشکلات مالی و سطح درآمد زندگی (چه بسا دانش آموزانی که به علل مختلف از قبیل نخوردن غذا با کاهش قند خون و بی حوصلگی درکلاس حاضر شوند)، ناتوانی مربی در تدریس و بی علاقه بودن دانش آموز به مربی، نداشتن عزت نفس و اعتماد به نفس و احساس مثمرثمرنبودن در جامعه، آشنا نبودن دانش آموز با کاربرد ماهرانه فنون مطالعه ، مهیا نشدن برای مطالعه و یادگیری، نداشتن برنامه منظم و دقیق برای مطالعه و ثابت نبودن مکان مطالعه ، رعایت نکردن فاصله چشم ازکتاب در هنگام مطالعه از جمله عوامل حواس پرتی دانش آموزان محسوب می شود.
● افزایش تمرکز
برای افزایش تمرکز حواس، می توان از روش های مختلف استفاده کرد:
▪ قبل از مطالعه، در مکانی آزاد و تمیز نفس عمیقی بکشید.
▪ هنگام تشویش خاطر یا بروز خستگی مطالعه نکنید.
▪ مکان مورد نظر را از اسباب و وسایلی که ذهن را مشغول می کنند، خالی کنید و محیطی بدون سر و صدا و شلوغی به وجود بیاورید.
▪ از به کار بردن افشانه ها و خوش بوکننده های تند خودداری کنید.
▪ پس از چند ساعت مطالعه، زنگ تفریح کوتاهی همراه با صرف بیسکویت ، چای یا آب نبات به خود بدهید.
بنابراین می توان نتیجه گرفت که برای یادگیری بهتر ، تنها بر یک طرف قضیه، که «یادگیرنده» است، نباید تکیه کرد. زیرا نقش «یاددهنده » نیز در فراگیری مطالب بسیار مهم است و اگر این نقش را به خوبی ایفا کند، می تواند تا اندازه زیادی بر انگیزه دانش آموز اثرگذار باشد.

منبع : روزنامه ایران