مامور بدرقه به روایت سعید سلطانی؛ کارگردان

سعید سلطانی در مقام کارگردان مجموعه تلویزیونی«مامور بدرقه» برای دومین بار پی در پی، ساخت یک کار نمایشی مناسبتی در ماه مبارک رمضان را تجربه کرد. آنچه می خوانید حرف های سعید سلطانی در یک گفت وگو در حول و حوش مامور بدرقه و سریال سازی مناسبتی است که در روزهای نخست پخش سریال مامور بدرقه شکل گرفته است.
قاعده این است که براساس یک زمان بندی مناسب سریال های ماه رمضان ساخته شوند، اما وقتی با وجود تمام این دردسرها می بینیم سریال های خوبی ساخته می شوند، به گونه یی دهن همه مان بسته می شود.
یکی از محاسن تولید و پخش همزمان سریال های ماه رمضان این است که می توان حین پخش از مردم «نظرسنجی» داشت. حقیقت این است که انجام کاری با عجله، معقول نیست و از پروسه تولید فیلم و سریال در تلویزیون دور است. اما این نقصی است که ما هرسال با آن درگیر هستیم و به نظر نمی رسد راه حل ویژه یی هم برایش وجود نداشته باشد. حقیقت این است که یک مجموعه باعث انجام این کار می شود. هر سال در تلویزیون چندین مناسبت از جمله ماه رمضان، محرم، عید نوروز و... برگزار می شود و در این میان این ایده بین تمام مدیران شبکه ها هست که بهترین سریال را برای این ایام تولید و پخش کنند. شاید همین دلیل باعث شده ساخت سریال های مناسبتی در لحظه آخر اتفاق بیفتد و سرعت در ساخت این مجموعه های تلویزیونی به مشکلی هرساله تبدیل شود. می دانیم که ساخت سریال های ماه رمضان در مدت زمان کم، اشتباه است ولی باز هم انجام می دهیم.
کار ما یک کار فکری است باید همه عوامل جداگانه در حوزه وظایف خود کار کنند تا ایده پرورش پیدا کند و به مرحله اجرا برسد. در بحث اجرا هم باید هم کارگردان و هم بازیگر به آن کشف و شهود لازم برسد تا مفاهیم مدنظر ما که در بطن کار وجود دارد، پیدا و ارائه شود.
امر بدیهی است که یک اثر نمایشی دارای پیام و محتوایی باشد و خاصیت ادبیات نمایشی انتقال تجربه است. این را بپذیریم که روابط انسانی حتی در سریالی سرگرم کننده دارای پیام و محتوایی است. اینکه بخواهیم برای سریالی مضمونی بتراشیم خطر بزرگ تری است تا اینکه یک کارگردان در متن ذهنش این باشد که قصد ارائه هیچ پیامی را ندارد، چرا که خودبه خود انتقال پیام اتفاق می افتد.
ساخت مجموعه های تلویزیونی این گونه نیست که چندین سال صرف تولید آنها شود و هزینه بالایی برای آنها پرداخته شود. از طرفی نمی توان مجموعه یی ۲۰ قسمتی را ظرف ۲۰ روز ساخت؛ نه به آن شوری شود و نه به آن بی نمکی. استانداردها را ما کارگردانان مشخص می کنیم. بر این اساس برخی ها نشان داده اند ظرف مدتی کوتاه هم با انتخاب عوامل خوب می توان کار خوب ساخت. برخی کارگردانان به حدی قدرت انتقال و حضور ذهن دارند که ظرف یک روز می توانند دقایق مفید بسیاری فیلمبرداری کنند. مرحله ساخت فیلم و سریال یک مرحله مکانیکی نیست که بتوان برای آن استاندارد تعداد دقیقه فیلم مفید تعیین کرد. روزانه ۱۰ دقیقه فیلم مفید می گیرم.
وقتی قرار است در تلویزیون مجموعه یی ساخته شود، باید ساخته شود. ساخت این مجموعه ها مطمئناً با انتخاب صورت می گیرد. شاید یک اجبار و محدودیت زمانی برای ساخت این سریال ها وجود داشته باشد، اما همه ما وقتی کار مناسبتی را می پذیریم، می دانیم در یک بحران زمانی قرار داریم که باید به اضافه اینکه کار به خوبی تمام می شود، در یک رقابت ناخواسته یی که بخش اعظم آن را رسانه ها ایجاد کرده اند، شرکت کنیم. ما هرگاه قصد ساخت سریالی را داریم، فکر می کنیم گزینه های بسیاری پیش رو داریم اما در مرحله انتخاب که می رسیم متوجه می شویم بازیگر خوبی که بتوان نقش را به او سپرد و از عهده کار به خوبی برآید، کم پیدا می شود. ما هم در مامور بدرقه همین بحران را داشتیم. با این حال به لطف خدا یکی از محسنات کارمان در ماه رمضان امسال این بود که توانستیم یکی از بهترین بازیگران سریال طنز را داشته باشیم.
فکر می کنم نگاه اجتماعی این کار به مسائل خیلی مورد توجه مردم قرار گیرد. قصدمان بر این بوده که آدم ها را از همین طبقه واقعی شان بررسی کنیم و بر همین اساس شخصیت ها را طراحی کرده ایم. طنزهای سریال «مامور بدرقه» به گونه یی نیست که مخاطبان خارج از کشور متوجه آن نشوند اما اینکه چه برخوردی با این طنزها می شود، باید در پایان پخش بررسی کرد. ما چندان قدرت انتخاب در کارهای بعدی مان نداریم. آنچه برای ما حکم انتخاب است، در وهله نخست متن و در وهله بعد تهیه کننده یی است که بتوان با او ارتباط برقرار کرد. وقتی این چند فاکتور در کنار هم قرار بگیرند، ساخت سریالی را می پذیریم. سال هاست با آقای عفیفه کار کرده ام و تجربه های مشترک بسیاری داشتیم. ضمن اینکه امیرعباس پیام نویسنده جوان و خوش ذوقی است که با قریحه این متن را نوشته است.
ساخت سریال کاری مشترک است و کارگردان خوب کسی است که اجازه دهد عواملش در راستای ایده کلی که وجود دارد، کار کنند و عدم استفاده از هر پیشنهادی که به تقویت ایده کلی داستان کمک کند، کم هوشی است.
ما به ناچار در این رقابت قرار می گیریم. به اعتقاد من تمام دوستانی که ساخت سریال های ماه رمضان امسال را برعهده دارند، از بهترین کارگردانان سیما هستند. ولی در نهایت اگر مردم به دور از جوسازی ها، بهترین سریال را انتخاب کنند، آنان بهترین قاضی هستند و به خوبی تشخیص می دهند.

منبع : روزنامه اعتماد