جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا
اهمیت حفظ منابعطبیعی از منظر تنوّع زیستی
چهارده سال پیش، رهبران جهان به توصیهی نخبگان خویش که در همایش ریو، گردِ هم جمع شده بودند، تصمیم گرفتند تا پای پیمانی را امضاء کنند که آرمانش، اجراییکردن و تحقق دریافتهای مندرج در بند پانزدهم از دستور ۲۱ بود؛ پیمانی که به کنوانسیون تنوع زیستی[۱] مشهور گشت. سه هدف عمدهی این پیمان را باید: حفظ تنوع زیستی، استفادهی پایدار از گونهها و سهیمشدن عادلانه و برابر در مزایای حاصل از کاربرد منابع ژنتیکی دانست. جمهوری اسلامی ایران نیز، مانند اغلب کشورهای جهان، سرانجام چهار سال پس از تصویب آن، در ششم خردادماه سال ۱۳۷۵ با موافقت مجلس شورای اسلامی به کنوانسیون مزبور ملحق و ملزم به پیگیری مفاد آن شد. چهار سال پیش در حالی که کنوانسیون، دهمین سال حیات خویش را سپری میکرد، تنوع زیستی چنان اهمیت یافته و افکار عمومی را متوجه خویش ساخته بود که به ناچار، سران شرکتکننده در اجلاس ژوهانسبورگ، چارهای نداشتند جز آنکه یکی از نخستین دستوراتِ مربوط به نخستین روز اجلاس در ۲۶ آگوست سال ۲۰۰۲ را به این موضوع اختصاص داده[۲] و با امضای بند ۴۲ از بیانیهی پایانی همایش، التزام خویش را در کاهش روند تحدید تنوع زیستی تا سال ۲۰۱۰ میلادی به رأیدهندگان خویش ثابت کنند.
امّا چرا و چگونه تنوع زیستی توانست اینگونه شتابان، در طول کمتر از دو دهه از موضوعی صرفاً مورد علاقهی مراکز دانشگاهی و آکادمیک، به سطح جامعه آمده و دارای چنان اعتبار و وزنی در مناسبات سیاسی حاکم بر کشورها و سازمانهای جهانی شود که در شمارِ یکی از اصلیترین وعدههای انتخاباتی داوطلبان ورود به مراکز قدرت در بسیاری از کشورها، به ویژه ممالک شمال جای گیرد؟ تنوع زیستی، واجد کدامین ارزش ناهمتایی است که متناسب با ارتقاءِ شاخصهای توسعهی انسانی در هر کشور، میزان علاقهمندی و توجه به آن نیز فزونی مییابد؟ و سرانجام آنکه چگونه با کمترین تردیدی میتوان بر این باورِ سترگ پای فشرد که تنوع زیستی در شمارِ مهمترین شناسههای كیفیت زیست در زیستسپهر[۳] محسوب میشود؟ باوری که اجماع جهانی در مورد آن، چنان همهگیر به نظر میرسد که به دشواری بتوان جریانی فکری یا صاحبنظری را در برابرِ آن تصور کرد.
راست آن است که هر چه گوناگونی و پایداریِ چهرههای متنوع حیات بیشتر و تضمینیافتهتر باشد، میتوان به دورنمای بقای زیستبومهای زمینی امیدوارتر بوده و با اطمینانی بیشتر و ارادهای راسختر، برای آیندهای دوردستتر برنامهریزی كرد.
بنابراین گزاف نخواهد بود، اگر ادعا شود: درجهی پایداری تمدّن انسانی، متناسب با اهمیتی خواهد بود که در فرهنگ جهانی، نسبت به حراست از تنوع زیستی وجود خواهد داشت؛ بر این بنیاد، انتظار میرود، هرچه گرایههای زیستمحیطی و ملاحظات متأثر از تنوع زیستی، به صدرِ اولویتهای راهبردی و سیاستهای کلانِ توسعهی جامعه نزدیکتر شود، میتوان به پایداری زیست در آن جامعه هم، امیدوارتر بود.
در بیان دلایل اهمیت استثنایی تنوع زیستی، کافی است عواقب دهشتناکِ زوال آن را با پیامدهای زیانبارِ ناشی از هر بحران متصورِ دیگری در محیطزیست، مقایسه کنیم؛ کدام بحران زیستمحیطی دیگری را در جهان میتوان سراغ گرفت که اثراتی پایدارتر از نابودی تنوع زیستی برجای گذارد؟ میتوان روزی را فرض کرد که در آن، جامعهی جهانی سرانجام به صرافتِ تغییر و تحولی بنیادی در نگرشهای جاهطلبانه و خودمحورانهی خویش رسیده و در طول یک قرن آینده بسیاری از چالشهای زیستمحیطی پیش رو، نظیر تغییر اقلیم، اُفت کمی وکیفی آبهای شیرین، فروسایی حاصلخیزی خاک و پارگی لایهی اُزُن را مهار یا ریشهکن سازند؛ ولی وجود چنین اراده و اجماعِ فرضی جهانی، آیا میتواند در مورد تنوع زیستی هم مؤثر باشد؟! بیگمان پاسخ منفی است؛ زوال تنوع زیستی و محو هر گونهی گیاهی یا جانوری یا چشماندازهای ناهمتای طبیعی، مانند سوختن کتابی خطی و یگانه است که دیگر بازسازیاش امکانپذیر نبوده و نابودی آن همیشگی و مانا خواهد بود.این، همان واقعیتی است که متناسب با فربگی میانگین داناییِ هر ملتی، بر شمارِ افرادی که به صف طویل پاسدارانِ این ارزشِ غیرقابل جایگزین میپیوندند، افزوده میشود.
منظرِ دیگری که ممکن است در پالایش نگاه به تنوع زیستی و درک بهتری از جایگاه آن یاری رساند، توجه به این واقعیت است که برخلاف برداشت رایج و عمومی موجود، تنوع زیستی، تنها به تفاوت و گوناگونی گونهها در موقعیتهای متنوع بومشناختی، از توندراهای قطب شمال گرفته تا کویرهای سوزان عرضهای میانی و جنگلهای بارانی استوایی و حتی اعماق اقیانوسها محدود نمیشود؛ در واقع، هنگامی که از تنوع زیستی سخن به میان میآید، میبایست دامنهی فراختری، از تفاوتهای موجود در کدهای ژنتیکی موجودات زنده گرفته تا مناظر گوناگون و فرآیندهای سازندهی یک بومسازگان را در نظر گرفت؛ دریافتی که به درستی در تعریف علمی تنوع زیستی مندرج در پیمان (کنوانسیون) تنوع زیستی (CBD)نیز، گنجانیده شده است[۴].
۱ Convention on Biological Diversity
۲ تنوع زیستی پس از مسألهی بهداشت، دومین موضوع مورد بررسی در نخستین روز اجلاس بود.
۱ Biosphere
مطابق بازنمودی که در کنوانسیون ارایه شده است: «تنوع زیستی به معنای قابلیت تمایز بین خرداندامگانهای زنده از هر منبع است ؛ این منابع عبارتند از: بومسازگانهای زمینی، دریایی و دیگر اشکال آبزی، به همراه ترکیبات بومشناختی تشکیلدهندهی آنها. همچنین این مفهوم، تنوع در درون گونهها ، بین گونهها و تنوع بومسازگانها را نیز در برمیگیرد.»
۲ تنوع زیستی پس از مسألهی بهداشت، دومین موضوع مورد بررسی در نخستین روز اجلاس بود.
۱ Biosphere
مطابق بازنمودی که در کنوانسیون ارایه شده است: «تنوع زیستی به معنای قابلیت تمایز بین خرداندامگانهای زنده از هر منبع است ؛ این منابع عبارتند از: بومسازگانهای زمینی، دریایی و دیگر اشکال آبزی، به همراه ترکیبات بومشناختی تشکیلدهندهی آنها. همچنین این مفهوم، تنوع در درون گونهها ، بین گونهها و تنوع بومسازگانها را نیز در برمیگیرد.»
منبع : darvish100
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
اسرائیل ایران غزه روسیه مجلس شورای اسلامی نیکا شاکرمی روز معلم معلمان رهبر انقلاب مجلس بابک زنجانی دولت
یسنا هلال احمر قوه قضاییه آتش سوزی پلیس تهران بارش باران سیل شهرداری تهران آموزش و پرورش فضای مجازی سازمان هواشناسی
حقوق بازنشستگان بانک مرکزی دولت سیزدهم قیمت خودرو قیمت طلا قیمت دلار خودرو بازار خودرو دلار سایپا ایران خودرو کارگران
سریال تلویزیون نمایشگاه کتاب مسعود اسکویی عفاف و حجاب سینما سینمای ایران دفاع مقدس موسیقی
رژیم صهیونیستی جنگ غزه فلسطین حماس اوکراین نوار غزه چین ترکیه انگلیس ایالات متحده آمریکا یمن طوفان الاقصی
استقلال فوتبال علی خطیر پرسپولیس سپاهان باشگاه استقلال لیگ برتر ایران تراکتور لیگ برتر رئال مادرید لیگ قهرمانان اروپا بایرن مونیخ
هوش مصنوعی تلفن همراه گوگل اپل آیفون همراه اول تبلیغات اینستاگرام ناسا
فشار خون کبد چرب بیمه بیماری قلبی کاهش وزن دیابت داروخانه