خود حرمتی

شما چطور راجع به خود فکر می‌کنید؟ چه احساسی نسبت به خود دارید؟
آیا برای خودتان ارزش خاصی قائل هستید؟ آیا بر توانایی‌های خود آگاهی دارید و آنها را شناسایی کرده‌اید؟ این افکار و احساسات ممکن است مثبت، منفی یا آمیخته ای از این دو حس باشد. به نوعی این احساسات و این افکار میزان احترام شما را به خودتان نشان می‌دهد و در مجموع با موضوعی تحت‌عنوان خود‌حرمتی بررسی می‌شود.
خود‌‌حرمتی میزان ارزشی است که شخص به‌طور کلی برای توانایی‌ها و قابلیت‌های خود قائل است. بسیاری از مردم فکر می‌کنند که خود‌حرمتی همان اعتماد‌به‌‌نفس است اما باید بگوییم که احترام به خود چیزی بالاتر از اعتماد‌به‌نفس بوده و اعتماد در دنباله احترام به‌وجود می‌آید.
درواقع باید بگوییم خود‌حرمتی به معنای مثبت اندیشیدن نسبت به خودتان در حالت عمومی و کلی است، ولی اعتماد‌به‌نفس، ایمان و اعتقاد داشتن به توانایی‌هایتان است. به بیانی دیگر احترام‌‌به‌نفس چگونگی دیدگاه شما نسبت به خودتان است، اما اعتماد‌به‌نفس چگونگی دیدگاه شما نسبت به توانایی‌هایتان.
احساسات و افکار خیلی از مردم درباره خودشان تا حدی مبنی بر تجربه‌های روزانه آنهاست. این موضوع نشان می‌دهد که شما چطور راجع به خودتان فکر می‌کنید یا چه احساسی نسبت به خودتان دارید.
افکار و احساسات ما درباره خودمان ممکن است مثبت، منفی یا مخلوطی از این دو حس باشد. رتبه‌ای که شما در آزمون به‌دست می‌آورید، چگونگی رفتار دوستانتان با شما، پستی و بلندی‌های یک ارتباط رمانتیک، همگی اثری موقتی و زودگذر بر روی سلامتی و تندرستی شما دارند.
اگر افکار و احساسات شما راجع به خودتان بیشتر مثبت باشد، میزان خود‌حرمتی شما بالاست، به‌طور عکس یعنی زمانی‌که شما بیشتر مواقع نسبت به خودتان احساساتی منفی دارید یا منفی می‌اندیشید، شما احترام کمتری نسبت به‌خود قائل هستید. به‌هرحال خود‌حرمتی شما، چیزی اساسی‌تر از آن است که با پستی و بلندی‌های معمولی و نرمال وابسته به موقعیت مکانی و زمانی تغییر کند.
برای مردم با پایه خوب از خود‌احترامی، پستی و بلندی‌های معمولی در زندگی ممکن است نوسانات موقتی و زودگذر در آنچه که آنها راجع به‌ خود احساس می‌کنند ایجاد کند، اما به‌اندازه‌ای محدود. در مقابل، در افرادی که با پایه خود‌احترامی ضعیف هستند، این پستی و بلندی‌ها از آنها انسا‌‌ن‌های متفاوتی به‌وجود می‌آورد.
اینکه شما احساس خوبی نسبت به خود داشته باشید خیلی مهم است، چون این حس، قدرت کنترل داشتن بر‌ زندگی‌تان را به شما می‌دهد، به شما کمک می‌کند که از نحوه ارتباط‌های خود احساس رضایت کنید، به شما اجازه می‌دهد تا از خودتان انتظارات و توقعات واقع‌بینانه‌ای داشته باشید و قدرت دنبال کردن اهداف‌تان را به شما می‌دهد. از طرفی دیگر، اینکه احساسات بدی راجع به خودتان داشته باشید، به بدبینی شما نسبت به خودتان و دیگران کمک می‌کند، اعتماد‌به‌نفس شما را کاهش می‌دهد و سرانجام عملکردی ضعیف، غمگینی و افسردگی را در شما ایجاد می‌کند.
● چگونه خود‌حرمتی خود را بهبود بخشیم؟
در شروع باید این موضوع را بپذیرید که شما تنها انسانی نیستید که این مشکل را دارید، بلکه تعداد بسیار زیادی از مردم با این مسئله مواجه هستند.
قدم بعدی نوشتن واقعیت‌ها و حقایق بسیار مهم درباره خودتان بر روی یک تابلوی بزرگ است. مثلاً این که شما یک انسان شگفت‌انگیز، منحصربه‌فرد و استثنایی هستید و اینکه هیچ کس مانند شما وجود ندارد. حتی اثر‌انگشت و DNA‌های شما کاملاً با افراد دیگر تفاوت دارد، مگر اینکه شما تصادفاً یک دوقلوی همسان داشته باشید. مغز شما (چگونگی افکار و حتی فرمان‌های مغز) کاملاً مخصوص به خودتان است، این به آن معناست که در میان بالغ بر ۶ میلیارد انسان در جهان، شما نادر و بی‌همتا هستید.
شما حقوق زیادی دارید، به‌طور مثال یکی از آنها حق اشتباه کردن است. فراموش نکنید که جائز‌الخطا‌بودن از خصوصیات انسان است. خیلی از ما انسان‌ها قبل از آموختن بعضی مسائل خطاهای زیادی مرتکب شده‌ایم و درس‌های بسیار زیادی از میان اشتباهات خود آموخته‌ایم.
علاوه بر این، این حق ما‌ست که به خودمان احترام بگذاریم و مورد احترام قرار بگیریم و این موضوع در روابط روزمره ما بسیار مهم است. گفتن «بایدها و نبایدها» برای خودمان ضروری‌ترین و مهم‌ترین چیزی است که باید بیاموزیم.
تعداد بسیار زیادی از انسان‌هایی که درجه خود‌حرمتی پایینی دارند فکر می‌کنند که آنها افراد مهمی نیستند و به درد جامعه و یا حتی زندگی شخصی خود نمی‌خورند و به علت همین دیدگاه مشکلات زیادی را به دوش می‌کشند.
آیا شما هم در زمره این افراد هستید؟ اگر پاسخ شما مثبت است، سعی کنید این افکار ویرانگر و مخرب را متوقف کنید؛ زیرا اگر با این دیدگاه در جامعه حضور پیدا کنید؛ به انسان‌های اطراف خود این شجاعت را می‌دهید که آنها هم نسبت به شما همین‌گونه بیاندیشند.
در عوض، مثبت‌اندیشی درباره خودتان و خصوصیات منحصر به فردی را که دارید (DNA و ژن‌های منحصر‌به فرد که خصوصیات فردی و اختصاصی شما را تشکیل می‌دهند، اثر انگشت و مغز شما) شروع کنید. دراین باره فکر کنید که هر شخص حقوق، عقاید و ایده‌های مربوط به خود را داراست، که معتبرتر و قابل قبول‌تر از افراد دیگر است. این افکار به شما در ارتقای سطح خود حرمتی‌تان کمک خواهد کرد.
● تکنیک‌های بهبود خودحرمتی
انسان‌هایی که میزان خودحرمتی پایینی دارند زمان و فرصت کافی در زندگی روزمره برای خودشان درنظر نمی‌گیرند.
بنابراین حداقل روزی ۱۰ دقیقه را برای خود درنظر بگیرید. در این زمان تنها باشید، بنشینید و هیچ کار دیگری انجام ندهید. چشمان خود را ببندید و خود را در ییلاق‌ها و دشت‌های سرسبز تصور کنید یا فکر کنید که در کنار دریا هستید، به امواج دریا نگاه کنید و به صدای امواج گوش فرا دهید.
از زمانی که برای خود اختصاص داده‌اید لذت ببرید، این زمان مخصوص شما و تنهایی شماست و شما لایق آن هستید.
بعد از انجام این تمرین خود را بهتر احساس خواهید کرد، پس این زمان را برای خود اختصاص دهید.
● تاکید بر نقاط مثبت
غالب اوقات خودمان را بداقبال و ناکام می‌بینیم و به خاطر همین طرز تفکر اشتباهات زیادی انجام می‌دهیم. در صورتی که می‌توانیم با افزایش میزان حرمت نفس، خودمان را خوشحال و خوشبخت احساس کنیم، اگر راجع به اشتباهات و ناکامی‌هایی که در گذشته داشته‌ایم دوباره بیاندیشیم، باور خواهیم کرد که ناگزیر از انجام این اشتباهات و اعمال ناصحیح بوده‌ایم.
پس اگر در روابط شغلی و روزمره خود اشتباهاتی داشتیم، بهتر است به جای اینکه بیشتر به اشتباهات و نقاط ضعف عمل خود بیندیشیم، به نقاط مثبت کار هم نظر بیاندازیم و آنها را برای خود یادآوری کنیم. حتی ما می‌توانیم برای بهتر به خاطر سپردن نقاط قوت این نکات را بر روی یک کاغذ یادداشت کنیم. به این دلیل که حافظه ما به سهولت حتی کوچکترین اشتباهات را به خاطر می‌آورد اما نقاط قوت و چیزهای خوب به زودی از یاد می‌روند.
بنابراین اگر روز بدی را پشت‌سر گذاشته‌اید، اشتباهاتی در روابط کاری یا روزمره خود داشتید، یک شرح حال از کارهای درستی که انجام داده‌اید یادداشت کنید، نه اعمال اشتباهی که رخ داده است. نتایج این روش شما را شگفت‌زده خواهد کرد و چگونگی دیدگاه شما نسبت به خودتان را بهبود خواهد بخشید.
● ۵۰ نکته ازخود بنویسید
اگر شما از کم بودن میزان خودحرمتی خود رنج می‌برید می‌توانید این مشکل را در چند هفته حل کنید البته باید پشتکار داشته باشید!
یک کاغذ بردارید و خصوصیت‌های شخصیتی یا چیزهایی که راجع به خودتان به نظرتان می‌رسد را یادداشت کنید. حتی می‌توانید موارد و کارهایی را که اتفاق افتادن آنها باعث خوشحالی شما شده را هم یادداشت کنید.
مثلاً کتابی که به‌طور اتفاقی خریده‌اید پرفروش‌ترین کتاب سال بوده است، یا اینکه در سوپرمارکت به زن سالخورده‌ای در بردن وسائل‌اش به قسمت صندوق کمک کرده‌اید و...
این موارد شاید به نظر شما پیش‌پا افتاده است ولی هر مورد کوچکی که باعث خوشحالی و رضایت شما از خودتان شود ارزش زیادی در افزایش میزان خوداحترامی‌شما می‌ شود.
زمانی که این ۵۰ مورد را یادداشت کردید این فهرست را در مکانی که همواره در دید شماست قرار بدهید.
شما می‌توانید هر روز موارد جدید دیگری را هم به این فهرست اضافه کنید.

فائزه ورشوچی

منبع : روزنامه همشهری