گازپروم در آذربایجان

بنا به اعلام وزارت سوخت و انرژی جمهوری آذربایجان؛ مرحله اول مذاکرات درباره صدور گاز آذربایجانی به روسیه در شرف پایان است و در سال آینده گاز این کشور در داغستان قابل دریافت خواهد بود. به گزارش نی‌زاوی‌سی‌مایا گازی‌یتا؛ گازپروم که قصد دارد تمام گاز میدان دریایی شاه‌دنیز را خریداری کند، باید در مرحله دوم به مذاکرات با شرکت ملی نفت و گاز آذربایجان ادامه دهد و به اعتقاد کارشناسان؛ مسکو فرصت خوبی برای نهایی کردن این معامله دارد. باکو که سیاست خارجی سنجیده را در پیش گرفته، ظاهراً تصمیم دارد در زمینه اقتصاد و از جمله صادرات منابع انرژی خود به بازارهای جهانی نیز شیوه‌ای عمل‌گرایانه و چندبرداری را مطمح‌نظر قرار دهد. به عنوان مثال، این کشور هم‌اکنون به گرجستان و ترکیه گاز صادر و و با ایران نیز به صورت سواپ اقدام به معاملة گازی می‌کند. هم‌زمان نیز پیشنهاد شرکت در چند پروژه بین‌المللی از جمله خط لولة گازی ناباکو، خط لوله ترکیه- یونان- ایتالیا و خط لوله ترکیه- بلغارستان را نیز در دست بررسی دارد.
زیر این شرایط، شرکت گازپروم از سال گذشتة میلادی نیز وارد عرصة سخت رقابت انرژی و به ویژه گاز آذربایجان شده است. گازپروم اعلام کرده که حاضر است تمام گاز استخراج شده در مرحله دوم بهره‌برداری از میدان «شاه دنیز» را بخرد. البته برای عملیاتی شدن این پیشنهاد نه تنها دولت آذربایجان، بلکه سهامداران این پروژه بین‌المللی به ویژه شرکت نروژی «استات‌اویل»، پیمان‌کار اصلی طرح شاه نیز باید موافقت خود را اعلام کند. با عنایت به اینکه بهره‌برداری از فاز دوم تولید گاز در این میدان به سال ۲۰۱۶ موکول شده، لذا موضوع فروش گاز آن و به تبع آن دریافت درخواست‌های خرید گاز این میدان حتی در سال آینده یا یک سال بعد نیز شروع نخواهد شد. با این وجود، گازپروم که برای گاز آذربایجان اهمیت بسیاری قائل است، بر‌خلاف رقبای دیگر، از هم‌اکنون با شرکت ملی نفت و گاز آذربایجان وارد مذاکرات جدی شده، تا مقامات این شرکت را نسبت به خرید گاز آن برای مصرف در مناطق جنوبی خود (داغستان) و حتی صدور آن متقاعد کند.
چندی پیش ناظر علی‌یف، وزیر صنایع و انرژی آذربایجان به روزنامه‌نگاران گفت که مذاکرات درباره فروش گاز آذربایجانی به گازپروم همچنان ادامه دارد و باکو نیز با جدیت مشغول مطالعه در باب پیشنهادات این شرکت روسی است. به اظهار او؛ «گازپروم آمادگی خود را برای خرید گاز آذربایجان به قیمت بازارهای اروپا ابراز کرده، اما باید در خصوص جزئیات این امر بررسی بیشتری شود». الهام شعبان، رئیس مرکز مطالعات نفتی ضمن اشاره به اظهارات وزیر انرژی آذربایجان، طی مصاحبه‌ای با «نی‌زاوی‌سی‌مایا گازی‌یتا» تأکید کرد که برای انجام مذاکرات درباره خرید و فروش گاز قواعد شناخته شده‌ای وجود دارد و بنا به آن و در مرحله اول خریدار و صاحب گاز باید به امضاء یک یادداشت‌ تفاهم مبادرت کنند. در مرحله دوم نیز امکانات فنی انتقال گاز و حجم صادرات تعیین می‌شود و پس از آن مذاکرات تجاری درباره تعیین قیمت انجام شده و قرارداد نهایی امضا می‌شود.
به اظهار او؛ روسیه و آذربایجان مرحله اولِ این ترتیبات را پشت سر گذاشته‌اند به این عبارت که گازپروم و شرکت ملی نفت و گاز آذربایجان مارس سال ۲۰۰۹ یک یادداشت تفاهم در این باب امضا کرده‌اند. بر اساس ترتیبات توافق شده نیز اواخر می یا اوایل ژوئن در باکو دور جدید مذاکرات طرفین جهت بررسی مسایل فنی انتقال گاز برگزار خواهد شد. این کارشناس معتقد است که شرکت آذربایجانی با توجه به رشد مستمر تولید خود تا پایان سال فرصت کافی دارد تا معامله فروش ۱.۵ میلیارد متر مکعب گاز برای تأمین نیازهای داغستان را نهایی کند. به عبارت دیگر، این شرکت از ۱ ژانویه سال ۲۰۱۰ می تواند به صادر کننده گاز به روسیه تبدیل شود.
با این وجود، آذربایجان همچنان بازارهای اروپایی را به عنوان بازارهای راهبردی خود تلقی می‌کند. بر اساس برآوردهای اولیه این کشور می‌تواند با تأمین بخشی از نیاز گاز اروپا و ایفای نقش کشور ترانزیت‌کننده نقش مهمی را در معادلات انرژی اروپا به عهده گیرد. شایان ذکر است که آذربایجان در سال ۲۰۰۸ بیش از ۱۶ میلیارد متر مکعب گاز قابل فروش تولید کرد که انتظار می‌رود این میزان در سال جاری به ۱۸ میلیارد متر مکعب و تا سال ۲۰۲۰ به بیش از ۳۰ میلیارد متر مکعب بالغ شود. از سوی دیگر، با عنایت به اینکه مصرف داخلی این کشور از مرز ۱۱-۱۰ میلیارد متر مکعب فراتر نمی‌رود، لذا آذربایجان با استفاده از خطوط لوله موجود می‌تواند در آیندة نه چندان دور ۲۰-۱۵ میلیارد متر مکعب گاز صادر کند. اما سئوال اینجا است است که از کدام خط لوله بیشتری کارآمدی را در این زمینه خواهد داشت. ناطق علی‌یف، وزیر صنایع و انرژی آذربایجان در این خصوص تأکید می‌کند که؛ «برای آذربایجان فرقی نمی‌کند چه کسی خریدار گازِ فاز دوم شاه دنیز باشد». آذربایجان تنها به این مهم توجه دارد که انعقاد خارجی برای فروش گاز شامل استفاده مؤثر از هر چهار خط لولة این کشور شود، لذا مسئلة اولویت‌دار برای این کشور قدرت پرداخت خریدار، انعقاد قراردادهای بلندمدت و جذابیت تجاری پیشنهادهای خرید گاز است.

منبع: سایت - ایراس - به نقل از تریبونا

منبع : باشگاه اندیشه