اس‌ام‌اس یا پیامک؟! مسئله این نیست!

در روز عید قربان وشب یلدای سال گذشته آمار ارسال پیامک به بیش از ۱۴۰ میلیون پیامک رسید؛ بیشترین آمار پیامک ارسالی تا آغاز سال ۸۷ در ایران. این رکود در عید نوروز امسال شکسته شد و به بیش از ۱۹۰ میلیون رسید. این پایان رکوردشکنی بود؟ نه. این رکود هم در عید فطر امسال شکسته شد. در عید فطر امسال رکود ارسال پیامک ۱۰میلیون بالا رفت تا رکود پیامک های ارسالی مشترکان تلفن همراه اول به ۲۰۲ میلیون و ۷۳۰ هزار پیامک برسد که تا این لحظه بیشترین تعداد پیامک ارسالی در ایران است.
با وجود این که مدت زیادی از تولد پدیده «پیامک» در ایران وحتی جهان نمی گذرد، این سرویس مخابراتی و یا بهتر است بگوییم این «رسانه»، بسیار بیش از تصور مورد استفاده قرار گرفته و تبدیل به پدیده‌ای با آثار اجتماعی و سیاسی نیز شده است. آمار های استفاده از پیامک در ایران وسایر نقاط جهان نشان از استفاده بیش از حد و یا حتی افراطی از این سرویس مخابراتی است و در ایران،‌ کاربرد یک رسانه زیرزمینی را هم، مخصوصا در حوزه سیاسی پیدا کرده است. وضعیتی که در نوع خود منحصر به فرد و مخصوص کشور ماست.
مشترکان تلفن همراه در ایران یکی از بالاترین آمار های استفاده از سرویس پیامک را دارند. طبق آمارهای شرکت مخابرات هر مشترک اپراتور اول ماهانه ۸۹ پیامک ارسال می کند. طبق همین آمار مشترکان اپراتور اول روزانه ۶۰ میلیون پیامک ارسال می کنند که ۵۱ درصد آنها مربوط زنان و ۴۹ درصد آنها مربوط به مردان است. اما نکته قابل توجه این است که با وجود این که زنان سهم بیشتری در ارسال پیامک دارند اما میزان حداکثر پیامی که آنها در طول روز ارسال می‌کنند از ۲۰ پیامک بالاتر نمی رود. این در حالی است که این رقم در بین مردان به بیش از ۵۰ پیامک در روز می رسد. با بررسی این آمار در نهایت تفاوت چندانی بین مردان و زنان در استفاده از پیامک دیده نمی شود، اما اگر این تقسیم بندی جنسیتی به تقسیم بندی سنی تغییر دهیم مشخص می شود که درصد بیشتری از استفاده کنندگان سرویس پیامک را افراد ۱۲ تا ۲۸ ساله یعنی جوانان و نوجوانان تشکیل می دهند.
باید یادآوری کرد که تمامی این آمارها متعلق به اپراتور اول تلفن همراه است که اگر تعداد مشترکان اپراتور دوم (به خصوص مشترکان اعتباری آن) را به این آمار اضافه کنیم با توجه به این که اکثر تلفن های همراه اعتباری توسط جوانان و نوجوانان مورد استفاده قرار می گیرند احتمالا باید گفت جوانان اکثریت مطلق این آمار را به خود اختصاص خواهند داد .
● سهم ایران از آمارهای جهانی
آمار ۶۰ میلیونی امسال پیامک در یک روز ایران را در بین کشور هایی که بیشترین آمار استفاده از پیامک را دارند قرار می‌دهد. در کشور انگلستان که محل تولد پیامک است، روزانه ۵ میلیون و۹۳۰ هزار پیامک ارسال می شود که این ما را بالا تر از کشوری مانند انگلستان قرار می دهد. اما این امر در مقایسه با کشور اندونزی که یکی از کشورهای جنوب شرقی آسیاست چندان زیاد به نظر نمی رسد. مشترکان تلفن همراه در یک مراسم مهم در اندونزی در مدت ۳ روز بیش از ۴/۱ میلیارد پیامک ارسال کردند. همچنین در ماه سپتامبر رکود ارسال پیامک در این کشور به بیش از ۶/۱۱ میلیارد پیامک رسید که رقم قابل توجهی است درحالی‌که این آمارها در مقایسه با کشوری مانند آمریکا چنان قابل توجه نیست.
در سال ۲۰۰۰ میزان ارسال پیامک در میان آمریکایی ها از مرز ۱۵میلیون پیامک بالا تر نمی رفت اما در مدت ۷سال این آمار رشد حیرت انگیزی پیدا کرد و در سال ۲۰۰۷ به بیش از ۳۴۶ میلیارد پیامک رسید. این آمار همچنان در حال رشد است چرا که طبق آمار تنها یکی از اپراتورهای تلفن همراه آمریکا، مشترکان این اپراتور در سه ماهه اول سال ۲۰۰۸ میلادی بیش از ۵۸ میلیارد پیامک ارسال کرده اند.
نکته قابل توجه این آمارها درآمدهای سرسام آوری است که از طریق ارسال پیامک ایجاد می شود. بر اساس گزارش موسسه تحقیقاتی ABI میزان درآمد جهانی پیامک در سال ۲۰۱۳ به بیش از ۱۷۷ میلیارد دلار می رسد که این میزان درآمد حدود ۸۳ درصد از درآمد ۲۱۲ میلیارد دلاری پیش بینی شده برای ۵ سال آینده است و سهم مناطقی مانند آمریکای شمالی و اروپا از این میزان درآمد بیش از نقاط دیگر جهان است. در ایران هم سرویس پیام کوتاه درآمدهای هنگفتی را برای شرکت های تلفن همراه رقم می زند به طوری که پردرآمد ترین سرویس مخابراتی اپراتور اول، سرویس پیامک است و ماهانه درآمدی معادل۳۰ میلیارد تومان را برای این شرکت به همراه دارد.
● تأثیرات اجتماعی، مهم‌تر از آمار
به نظر می‌رسد با این اوصاف، آنچه که در این میان مغفول قرار گرفته تاثیرات فرهنگی و اجتماعی این رسانه زیرزمینی در ایران است که کمترین امکان سانسور درمورد آن وجود دارد. ساده‌ترین تاثیر پیامک شاید ارسال پیامک با حروف انگلیسی بود که به اعتقاد برخی کارشناسان تهدیدی برای زبان فارسی به شمار می رفت و باعث شد با راهکارهایی مانند ارزان کردن پیامک فارسی و ارائه نرم افزارهای ارسال پیامک به مقابله با آن پرداخته شود. (گفته می‌شود به استناد آمارهای شرکت مخابرات میزان پیامک های فارسی به ۶۹ درصد رسیده است.)
اما به نظر می‌رسد بررسی محتوای پیامک‌های ارسالی بسیار مهمتر از این مسائل است. امروزه در ایران از این سرویس بیشتر برای تفریح و سرگرمی استفاده می شود و بیشتر شامل جوکهای سیاسی، قومی وجنسی و بعضاً رمانتیک است که بیشتر مورد علاقه جوانان و نوجوانان است. به این ترتیب در ایران به دلیل محدودیت ارتباط پیامک راه گریز مناسبی برای ارتباطات غیررسمی است، همچنانکه در استفاده از پیامک ارتباط چهره به چهره وجود ندارد و این می‌تواند در عین اینکه مزیت محسوب شود، حریم‌های اخلاقی را هعم مورد تهدید قرار دهد.
آنچه مسلم است این است که نبود رسانه‌های های آزاد و غیر دولتی و همچنین کنترل و سانسور شدید در این رسانه و فیلترینگ اینترنت باعث شده است افراد جامعه از پیامک به عنوان راه گریزی از این موارد کنترلی استفاده کنند. به این ترتیب، مسیرهای ارتباطی زیرزمینی که آفت‌های آن بسیاربیشتر از مسیرهای ارتباطی آشکار است، جایگزین مسیرهای آشکار شده و البته تاثیرات خود را در درازمدت بر فرهنگ عمومی خواهد گذاشت.

محمدحسین شریعتمدار

منبع : خبر آنلاین