مسکو-واشنگتن: نه جنگ سرد، نه شراکت استراتژیک

روابط روسیه و آمریکا به حل مشکلات ایران، کوزوو و استقرار سپر ضد موشکی در اروپای شرقی بستگی دارند. "روبرت لگوالد" پروفسور علوم سیاسی دانشگاه کلمبیای آمریکا و کارشناس مشهور در زمینه تاریخ و سیاست خارجی روسیه در مصاحبه ای با "نیزاویسیمایه واینایه ابازرنیه" درباره روابط مسکو واشنگتن می گوید:
● آیا شما با این نظریه موافقید که روابط مسکو و واشنگتن هر بیشتر به روابط در زمان جنگ سرد شبیه می شوند؟ دورنمای روابط را چگونه می بینید؟
▪ در ارزیابی از روابط روسیه و امریکا باید از مبالغه دوری کرد. بنظر من دو نقطه نظر افراطی وجود دارند، یکی درباره شراکت استراتژیک بین مسکو واشنگتن که چند سالی اعلام می شد و برخی درباره روابط متفقانه صحبت می کردند، اما این به تاریخ پیوسته و حتی بطور واقع نیز وجود نداشت. بنظر می رسد که تکرار نیز نخواهد شد. دومین موضع افراطی، بازگشت به دوران جنگ سرد است که بنظر من بی اساس است.
بنظر من توسعه روابط همانند اکنون خواهد بود و من آن را "وضعیت کنونی مثبت" و "وضعیت کنونی منفی" می نامم. در حالت اول، باوجود عدم تطابق منافع، ما می توانیم عرصه هایی برای همکاری بیابیم و این منجر به بهبود روابط می شود. حالت دوم، منجر به این می شود که تنش های کنونی در روابط و مغایرت ها تشدید شوند. از این رو سوال مهم این است که کدام یک از این دو مورد پیشی خواهد گرفت.
فکر می کنم توسعه اوضاع در رابطه با مشکلات مبرمی همچون مسئله ایران، کوزوو و استفقرار سپر ضد موشکی عواملی تعیین کننده باشند. واکنش غرب به اوضاع داخلی روسیه نیز حائز اهمیت است.
مسئله در این نیست که غرب نمی تواند روسیه ای جدید و با اعتماد بنفس را بپذیرد. جایی برای نگرانی مردم روسیه نیز وجود ندارد که فکر می کنند آمریکا می خواهد ضرری به آنها برساند، روسیه را تجزیه کند و یا نظام سیاسی آن را در هم ریزد. این ها واکنش هایی احساساتی هستند. در حقیقت مشکلاتی که نام بردم، نقش مهمی در توسعه روابط به هر سو -مثبت یا منفی- خواهند داشت.
● بنظر شما حل این مشکلات بطور سازشکارانه ممکن است؟
▪ فکر می کنم درباره دو مشکل می توانیم پیشرفت داشته باشیم. در مورد سپر ضد موشکی، حداقل این که واشنگتن و مسکو تمایل به همکاری با یکدیگر دارند و تلاش های آنها در راستای روشن کردن این است که آیا می توان به سازش دست یافت یا خیر و نه این که یکدیگر را نادیده گرفت. البته این بمعنای سهل بودن دستیابی به سازش نیست. با مذاکره و تعامل با یکدیگر و حتی تبادل اطلاعات جاسوسی درباره تهدید ناشی از ایران، ما می توانیم از وخامت آتی روابط جلوگیری کنیم.
درباره مسئله هسته ای ایران، سوال اساسی این نیست که ما هدفی مشترک نداریم. هدف مشترک وجود دارد و آن این است که نه روسیه و نه آمریکا نمی خواهند ایران سلاح هسته ای داشته باشد. اما دو نکته وجود دارد که در رابطه با آنها تفاهم دیده نمی شود. اولاً ما درباره جدول زمانی به توافق نرسیدیم، نمی دانیم چقدر زمان داریم تا وقتی که تهدید پدیدار شود. دوماً ما برخوردی کاملاً متفاوت در تاکتیک عملکرد در رابطه با ایران داریم. بویژه درباره تلفیق تشویق و تنبیه. آمریکا تمایل بسیاری به استفاده از تنبیه دارد و می خواهد از آن زودتر استفاده کند. از این رو ما باید بدنبال روشی باشیم که از پدیدار شدن سلاح هسته ای جلوگیری کند و هم این که اختلافات تاکتیکی منجر به وخامت روابط نشوند. این مسئله آسانی نیست. من فکر می کنم که "کاندولیزا رایس" وزیر امور خارجه و "روبرت گیتز" وزیر دفاع آمریکا چنین تمایلی دارند و احساس می کنم که در روسیه نیز چنین تمایلی دیده می شود.
● اختلافات درباره کوزوو تا چه حد عمیق هستند؟
▪ مشکل در این است که در مسئله کوزوو نیروهایی مختلف شرکت دارند که نه آمریکا و نه روسیه نمی توانند بطور کامل بر آنها تاثیر داشته باشند. این مسئله برای اتحادیه اروپا و آلمان نیز مهم است. آلبان های کوزوو نیز نقشی مستقلانه دارند و همیشه خواستار استقلال بوده اند. دیدگاه صرب ها به مسئله نیز کاملاً مشابه دیدگاه مسکو نیست. در چنین اوضاعی، یافتن سازش بسیار دشوار است.
اوضاع پس از ۱۰ دسامبر بسیار دشوار خواهد شد، یعنی زمانی که استقلال کوزوو اعلام شود، آمریکا و اروپای غربی آن را برسمیت بشناسند، اما مسکو... در آن صورت روابط مسکو و واشنگتن رو به وضعیت منفی خواهد داشت.
● آیا انتخابات آتی در روسیه و آمریکا می توانند تاثیر گذار باشند؟
▪ انتخابات تاثیری آشکار خواهند داشت. در روسیه انتخابات پارلمان و پس از آن ریاست جمهوری برگزار می شوند. در آمریکا نیز انتخابات ریاست جمهوری و پس از آن کنگره در پیش روست.
تاثیر عمده انتخابات این است که توجه سیاستمداران از مشکلات سیاست خارجی منحرف می شود. زیرا عرصه سیاست خارجی، از جمله روابط روسیه و آمریکا در چشم آنان دارای اولویت نخواهد بود. اما ریسک دوره انتخاباتی نیز دقیقاً در همین است که سیاست خارجی نادیده گرفته می شود.
اوضاع پس از انتخابات در روسیه بستگی به این دارد که با چه سرعتی مقامات کشور بتوانند وارد کارهای عملی شده و به دستور کاری ملی خود بپردازند. درباره امریکا نیز می توان با صراحت گفت که توجه از سیاست خارجی منحرف خواهد شد.
● اگر رئیس جمهور آمریکا از دموکرات ها انتخاب شود، چه تاثیری بر روابط خواهد داشت؟
▪ در صورتی که رئیس جمهور از دموکرات ها باشد، بسیار بعید است که روابط روسیه و آمریکا در میان اولویت ها قرار گیرند. اما در هر صورت، دولت دموکرات توجه بسیاری به همکاری های چند جانبه در عرصه بین المللی خواهد داشت. سیاست در عراق تغییر خواهد کرد و با سایر قدرت های جهانی، از جمله در مسئله کره شمالی همکاری بیشتری خواهد شد. این نیز می تواند سبب توسعه روابط روسیه و آمریکا شود.

"آرتور بلینوف"، "نیزاوایسیمایه واینایه ابازرنیه"

منبع : خبرگزاری نووستی روسیه