دیگر قرار بی توماندن نیست در دل

چاپ دوم مجموعه شعر «هم صدا با حلق اسماعیل» سروده شاعر گرانقدر و برجسته عصر انقلاب مرحوم سیدحسن حسینی، روانه بازار گردید. این مجموعه توسط مرکز آفرینش های ادبی و به همت انتشارات سوره مهر به طبع رسیده است. کتاب حاضر شامل سه فصل است. فصل اول آن سروده های پس از انقلاب، فصل دوم سروده های پیش از انقلاب و بخش پایانی کتاب حاوی رباعیات شاعر با عنوان «دفتر رباعی» است. مجموعه «هم صدا با حلق اسماعیل» در ۱۵۶ صفحه و قطع رقعی گردآوری شده است که با شمارگان ۲۲۰۰ نسخه و قیمت ۱۵۰۰ تومان در دسترس علاقمندان قرار گرفته است.
سیدحسن حسینی در طول حیات هنری اش سه مجموعه شعر ارزشمند «گنجشک و جبرییل» با مضامین عاشورایی مذهبی، «براده ها» با محتوایی اجتماعی و انتقادی و مجموعه طنز «نوشداروی طرح ژنریک» رااز خود به یادگار گذاشت. کتاب «در ملکوت سکوت» نیز مجموعه ای از سروده های منتشر نشده زنده یاد سیدحسن حسینی است که به انتخاب مرحوم دکتر قیصر امین پور از سوی خانه شاعران ایران منتشر شده است. مجموعه های طلسم سنگ (نثر عاشورایی) و شقایق نامه (نثر عاشورایی)، از شرابه های روسری مادرم (اشعاری در وصف حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها) و سفرنامه گردباد (شعر) نیز از دیگر آثار گرانبهای این شاعر و نویسنده معاصر ایرانی است. در کارنامه علمی- ادبی این پژوهشگر گرانقدر ترجمه دو اثر ارزشمند حمام روح (ترجمه گزیده ای از آثار جبران خلیل جبران) و نگاهی به خویش (مصاحبه با شاعران و نویسندگان معاصر عرب، همراه با موسی بیدج) نیز ثبت شده است.
اما بیشترین عواطف و احساسات هنری حسینی در حوزه ادبیات انقلاب با مضامین مذهبی و اجتماعی- سیاسی ظهور و بروز یافت. از جمله مجموعه «هم صدا با حلق اسماعیل» که فصل اول این مجموعه شامل سروده های سحرزاد- گزیده ای از سروده های پس از انقلاب- از جمله: بهاریه، زمزمه، جاویدخون، وداع، غزل لاله رخان و معرکه است. فصل دوم شامل شب سروده ها- گزیده ای از سروده های پیش از انقلاب- از جمله: غم نان، عریان، انگشتر فریاد، نفرین، یادگاری، شهاب، توت و کال می باشد و فصل سوم آن رباعیات شاعر را دربرمی گیرد.
حسینی در اشعارش با عطش فراوانی به مفاهیم و مضامین اسلامی روی آورده است و کمتر شعری از اوست که نتوان سایه ای از یک مفهوم یا مضمون متعلق به قلمرو فرهنگ اسلامی را در آن تشخیص داد. این معانی و مفاهیم دامنه ای وسیع دارد و از وقایع تاریخی - داستانی گرفته تا معانی قرآنی، مفاهیم احادیث و حتی اشعاری مربوط به وقایع اجتماعی- سیاسی دوران متأخر در آن دیده می شود. زبان و آهنگ شعر او حماسی و استوار است و با نگاه و بینش دینی و اعتقادی، حال و هوای سیاسی، اجتماعی و مذهبی دوران پرتلاطم و پرحادثه انقلاب را در خود منعکس می کند. در زمزمه های انقلابی او نغمه یاد شهیدان و دلاورمردان عرصه خون و قیام بیش از هر نوایی نوازشگر گوش جان مخاطب است. اشعار عارفانه این مجموعه نیز با پختگی و مهارت هنرمندانه ای سروده شده اند که بیانگر سلوک معنوی و خلوص باطنی شاعر است.
این شاعر وارسته در سروده «وارث نور» به نجوایی عاشقانه با آیینه دار دولت حق و عدالت، مهدی موعود پرداخته است و در ابیات پایانی آن محبت و ارادت قلبی خود را به امام انقلاب نیز عرضه نموده است: دیگر قرار بی توماندن نیست در دل
کی می شود روشن به رویت چشم یاران؟
ای باغبان باغ پربار امامت- بوی تو دارد پیر بیدار جماران
اشعار پیش از انقلاب حسینی، در دو ساحت اجتماعی و مذهبی بیانگر وقایع موجود در دهه ۵۰ تا ۵۷ است که با اندیشه عمیق و قلم شیوا و رسای این شاعر گرانقدر بسیاری از حوادث و رویدادهای آن دوران در اشعاری بسیار زیبا و دلنشین به تصویر کشیده شده است.
از جمله در سروده «کبریت در قلمرو خورشید» که در قالب نیمایی سروده شده است. این شاعر روشنفکر و مبارز انقلابی از سیاهکاریهای دوران مخوف و پرستم و استبداد قبل از انقلاب پرده برداشته است. او با لحنی توفنده و آتشین واژه های حماسی و اساطیری را با مهارت و زیبایی درخدمت بیان مضامین و اندیشه های ناب انقلابی قرار داده است.
سروده «تنفس آتشفشان سرد» نیز در قالب سپید و نیمایی، درمدح و توصیف حرکت مبارزه طلبانه میرزا کوچک خان جنگلی سروده شده است. حسینی دراین سروده که همراه با تصاویر طبیعی بسیار زیبا و دل انگیزی است حرکت گیله مرد دلاور جنگل را با شور و حالی انقلابی وصف می کند و نوا سر می دهد: میرزا نمرده است- میرزا حریق جنگل در خون تپیده را- میرزا طلسم فجر و طلوع سپیده را- میرزا تفنگ را- به شهابان شب شکن- این قاصدان صبح- این واژگان مصحف و میزان سپرده است.
فصل دوم مجموعه شعر «هم صدا با حلق اسماعیل» با عنوان (شب سروده ها) شامل گزیده ای از سروده های پیش از انقلاب سیدحسن حسینی است. در اشعار قبل از انقلاب این شاعر مبارز روح ایمان و دیانت موج می زند. این سروده ها نیز در قالب غزل و شعر نو سروده شده اند. با توجه به فضای اجتماعی و سیاسی پرالتهاب قبل از انقلاب یعنی سالهای ۵۰ تا ۵۷، حسینی برای بیان ادبی آرمان ها و اعتقادات ملی و مذهبی خود از تماثیل، استعارات و تلمیحات خاصی بهره برده است. چنانچه در سروده «انگشتر فریاد»، «پیغام»، «طرح» و «عریان» شاهد این هنرنمایی و کاربرد ادبی هستیم.
گاه تاثیرپذیری از شعرای نیمایی درقالب اشعار نو و سپید این مجموعه به چشم می خورد از جمله سروده های «مهتاب»، «یادگاری» و «توت کال» که با الهام پذیری از اشعار سهراب سروده شده اند. در عاشقانه های او نیز تعبیرات زیبایی در اوج لطافت و زیبایی در خدمت احساس و اندیشه والای شاعر قرار گرفته است. این شاعر وارسته و فرهیخته گاه با ابیاتی بیدارگرانه تلنگری بر خاطر مخاطب می زند و نسیم شعر او غبار غفلت و زنگار فراموشی از خود و جهان را، از ضمیر مخاطب می زداید؛ اشعاری که نه تنها احساس و عاطفه را به غلیان وامی دارد بلکه تعالی بخش بینش و اندیشه خواننده است و چراها و بایدهای بنیادینی در ذهن و اندیشه مخاطب ایجاد می کند. به عنوان نمونه در سروده های «وصیت»، «نفرین» و «فریاد» حسینی با نازک بینی و دقت شاعرانه ای به بیدارسازی و آگاهی مخاطب پرداخته و تاثیر ژرفی بر احساس و اندیشه او می گذارد.
در مجموعه شعر «هم صدا با حلق اسماعیل» هیجانهای فردی و سطحی جای خود را به گونه ای تفکر زلال عاطفی داده است که در بستری از اعتقادات و ارزش های اجتماعی- مذهبی بارورتر و صیقلی ترشده است. فصل سوم این دفتر شامل رباعیاتی با مضامین عاشقانه- مذهبی است. در این فصل نیز حسینی تاکید زیادی بر گرامیداشت یاد شهدا و مبارزین انقلابی دارد. حسینی رباعیاتش را با مدح و ستایش امامان به ویژه امام حسین(ع) به عنوان قهرمان حماسه کربلا آغاز می کند.
وی در رباعیاتش که بیعتی دوباره با امام حسین و حسینیان عاشورایی و انقلابی است پلی نیز به عصر انقلاب و دوران پس از آن زده و راه شهدا و انقلابیون را راه حق و بیداری دانسته و سالک این مسیر را فریادگر نصرمن الله معرفی می کند.
گرجهد کنی و عازم راه شوی
از اوج و نشیب راه آگاه شوی
بر قله «فتح» می نشینی تو، اگر
فریادگر نصرمن الله شوی

فهیمه بافنده

منبع : روزنامه کیهان