ارزیابی و براورد ظرفیت های صادراتی محصولات کشاورزی ایران به کشورهای عضو اتحادیه اروپا

مقاله حاضر با هدف ارزیابی ظرفیت صادراتی محصولات کشاورزی به کشورهای عضو اتحادیه اروپا با استفاده از شاخصهای براورد پتانسیل تجاری، مزیت نسبی و شاخص کسینوس طی دوره زمانی ۱۹۹۹-۲۰۰۳ تدوین شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا (۲۲ کشور از ۲۵ کشور) با کسب شاخص کسینوس با حد پایین ۰.۵۶ و حد بالای ۰.۷۱، دارای درجه اکمال تجاری، بالقوه بالایی با ایران هستند. نزدیک به یک بودن این شاخص نشان می دهد امکان افزایش صادرات ایران به حساب آیند. البته ایران باید استانداردهای لازم این اتحادیه از جمله مقررات بهداشتی، مقررات فنی و استانداردهای اجباری و غیره را رعایت کند.
از مجموع ۳۰۷ کالای صادراتی دارای مزیت نسبی ایران، ۶۳ مورد جزو محصولات کشاورزی بوده است (یک پنجم از محصولات صادراتی دارای مزیت نسبی ایران را محصولات کشاورزی تشکیل می دهند) که از این تعداد فقط ۷ محصول شامل خیار و خیار ترشی؛ نخود رسمی؛ پسته؛ خرما؛ هسته و مغز هسته زردآلو، هلو یا آلو؛ شیره و عصاره های نباتی از رازک؛ انواع مواد اولیه نباتی مورد استفاده در رنگرزی یا دباغی از بازار مناسبی در اتحادیه اروپا برخوردارند.
محصولات کشاورزی دارای بالاترین پتانسیل صادراتی ایران به ۹ کشور لهستان، سوئد، اسپانیا، بلژیک، هلند، انگلیس، فرانسه، ایتالیا و آلمان تعلق داشته است. آلمان با ۴۰ محصول کشاورزی دارای پتانسیل وارداتی از ایران در میان اعضای اتحادیه اروپا رتبه اول را دارد. از این ۴۰ محصول، در بیش از ۳۰ درصد کالاها هیچ استفاده ای از این پتانسیل صورت نگرفته و یا استفاده از ظرفیت آن کمتر از ۱۵ درصد بوده است. در این باره جدولهای کالایی مشتمل بر محصولات کشاورزی دارای مزیت نسبی صادراتی ایران بر اساس کدهای شش رقمی HS به کشورهای عضو اتحادیه اروپا، اطلاعات مفیدتری از ظرفیتهای بالقوه، میزان صادرات تحقق یافته و ظرفیتهای استفاده نشده ارایه می کند و می تواند مبنایی برای اعمال کاهش تعرفه ها و دسترسی به بازار اتحادیه اروپا قرار گیرد.

احمد اخوی
میرعبداله حسینی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی