مواظب باش چه آرزویی می‌کنی...

«ما با سرمایه‌گذاری‌های جدید در زمینه زیرساخت‌های ملی که از تاریخ ایجاد سیستم راه‌های فدرال بی سابقه است، میلیون‌ها فرصت شغلی جدید ایجاد خواهیم کرد.» این‌ها اظهارات باراک اوباما در ششم دسامبر سال گذشته است. سخنانی که به گوش مشتاقان و هواداران اقدامات ملی در سراسر ایالات متحده آمریکا طنینی خوش داشت.
کم‌کم طرح‌های پیشنهادی محرک اقتصادی به کنگره سرازیر شد. در بیست و هشتم ژانویه، کاخ سفید لایحه ۸۱۹ میلیارد دلاری را که ۱۰۰ میلیارد دلار آن، به گفته جامعه مهندسین راه و ساختمان ایالات متحده آمریکا (ASCE)، به زیرساخت‌ها تخصیص داده شده بود، به تصویب رساند. طرح محرک اقتصادی ارائه شده به سنا که طرحی۹۰۰ میلیارد دلاری بود، هنوز مورد بحث و جدل است. فرماندار پنسیلوانیا می‌گوید: «آن چه از کنگره بیرون بیاید، صرفا یک پیش‌پرداخت است».
میان این عجله و فشار برای تحقق سریع این مخارج از سویی و تمایل به صرف درست این پول از سوی دیگر، تضادی اصولی برقرار است. در طرح محرک اقتصادی، تاکید بسیار بر پروژه‌هایی است که اصطلاحا کلنگ آن‌ها زمین خورده و دلیل خوبی برای اجرای آن‌ها وجود داشته باشد؛ پروژه‌هایی که سریع‌تر به نتیجه خواهند رسید. به گفته دپارتمان حمل‌و‌نقل، به ازای هر یک میلیارد دلاری که در زمینه ساخت زیرساخت‌ها صرف شود، ۳۵,۰۰۰ فرصت شغلی ایجاد می‌شود. با این حال، این مخارج ضربتی، می‌تواند روند آشفته را تشدید کند. سال‌های سال بود که وجوهات فدرال، بدون تاکید بسیار بر حوزه‌‌ای خاص، توزیع می‌شد، اما حالا، به گفته فرماندار نیویورک «هرکسی با یک بیل مکانیکی، پروژه خود را در وضعیتی آماده و محق به دریافت از دولت معرفی می‌کند». معدودی از پروژه‌های نامناسب هم با این محرک اقتصادی دارند عمر دوباره می‌یابند. حتی شایعاتی وجود دارد در این مورد که برخی پروژه‌هایی که به عنوان پروژه‌های نامناسب معرفی شده و متوقف گردیده بودند، با این طرح و سرازیر شدن وجوه، دوباره احیا شده‌اند.
شاید بتوان امیدوار بود که حداقل یک راه برای آشتی دادن منطق این خرج کردن‌های ضربتی با دید سرمایه‌گذاری استراتژیک وجود دارد. رابرت پوانتس از موسسه بروکینگ، به عنوان کارشناسی که از طرف دولت روی موضوعات و مسائل کشور کار می‌کند، پیشنهاد می‌دهد که پول باید تنها در راه حفظ دارایی‌های موجود، مثل لوله‌ها، جاده‌ها، حمل‌و‌نقل عمومی و پل‌ها صرف شود و نباید آن را صرف پروژه‌های فاقد ارزش کرد. تعمیر جاده‌های قدیمی، ۹‌درصد بیش از ساخت جاده‌های جدید، فرصت شغلی ایجاد می‌کند. با این همه، این سورسات رساندن کار درستی به نظر نمی‌رسد. ایالت‌ها هریک به جمع ‌بندی در مورد چگونگی صرف سهمشان از وجوهات طرح محرک اقتصادی رسیده‌اند، ولی کنگره هنوز وجوهات را برای مقاصد خاص تفکیک نکرده است.
برخی از ایالت‌ها دارند به خوبی برنامه‌ریزی می‌کنند؛ حال آن که برخی دیگر، در این راه با مشکلاتی مواجه بوده‌اند. تقریبا نیمی از درخواست حمل‌و‌نقل ایالت ماساچوست به اتوبوس‌ها و قطارها اختصاص دارد که در مقایسه با سرمایه‌گذاری در احداث جاده‌های جدید، ۱۹‌درصد مشاغل بیشتری ایجاد می‌کند. کل پول درخواستی برای جاده‌ها، صرف تعمیرات و نگهداری آن‌ها خواهد شد. درخواست‌های تامین وجوه حمل‌و‌نقل ۱۹ ایالت، مربوط به حمل‌و‌نقل عمومی است؛ از این میان، بیش از نیم آن‌ها، بخش عمده این وجوهات را صرف احداث جاده‌های جدید خواهند کرد.
به اعتقاد رابرت پوانتس، یک مزیت طرح محرک اقتصادی این است که با این طرح می‌توان دید که پول دارد در کجاها صرف می‌شود و این به سیاستمداران در قضاوت در این مورد که آیا همچنان حوزه‌‌ای به سرمایه‌گذاری نیاز دارد یا خیر، کمک می‌کند. فرض بر این است که این طرح‌ها، حرکات آغازین برنامه استراتژیک بزرگتری باشند. رابرت یارو، از انجمن برنامه‌ریزی منطقه‌‌ای نیویورک، نگران این موضوع است که با وجود تدوین چنین طرح‌هایی، هنوز فاقد چشم‌اندازی ملی از موضوع باشند. جامعه مهندسین راه و ساختمان ایالات متحده آمریکا، در ۲۹ ژانویه برآوردی ارائه داد در این مورد که در پنج سال آینده، برای بهبود وضعیت زیرساخت‌ها از رتبه D به رتبه B، نیاز به ۲/۲ تریلیون دلار خواهد بود. این در حالی است که در طرح پیشنهادی کاخ سفید، ۹ میلیارد دلار برای حمل‌و‌نقل عمومی و ۳۰ میلیارد دلار برای راه‌های کشور در نظر گرفته شده است و اصلاحیه ۲۵ میلیارد دلاری کاخ سفید برای افزایش مخارج زیرساخت‌ها، در سوم فوریه توسط سنا مورد پذیرش قرار نگرفت. شاید فقط بتوان دعای خیر کرد برای پول‌هایی که قرار است به این صورت خرج شوند...

مترجم‌‌: صونا ولی‌پور
منبع: اکونومیست

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد