معبــد آنــاهیتا

بنای معروف به معبد آناهیتا در مرکز شهر کنگاور بر سر راه همدان به کرمانشاهواقع شده است. این بنا بر روی تپه طبیعی با حداکثر ارتفاع ۳۲ متر نسبت به سطحزمین های اطراف ساخته شده است. نقشه بنای کنگاور چهار ضلعی و به ابعاد۲۲۴*۲۰۹ متر می باشد که هر ضلع آن به شکل صفحه ای به قطر ۱۸ متر است. این صفحهها با لاشه سنگ و ملات گچ ساخته شده اند که نمای بیرونی آنها به وسیله سنگهای بزرگ تراشیده شده ای به صورت خشکه چین پوشش داده شده و گاهی برای اتصالبرخی از بلوک ها، از بست های آهنی و سربی استفاده کرده اند. در قسمت جنوبیبنا، پلکان دو طرفه ای به طول۱۵۴ متر وجود دارد که هر دوتا پنج پله در یکبلوک سنگی ایجاد شده است. در وضع موجود تعداد سنگ پله ها در پلکان شرقی ۲۶پله و در پلکان غربی ۲۱ پله می باشد ولی با توجه به ارتفاع دیوار که ۲۰/‌‌۸ متراز آن باقی مانده به طور یقین تعداد پله ها بیشتر از این بوده است. در بخششمال شرقی بنا نیز دو ردیف موازی سنگ های تراشیده به‌کار رفته که بر وجود ورودیبه عرض ۲ متر در این بخش از بنا دلالت دارد. در مرکز بنا، صفه ای با جهتشرقی، غربی ساخته شده که ۹۳ متر طول و ۳۰/۹ متر عرض و بین ۳ تا ۵ متر ارتفاع دارد. این صفه با لاشه سنگ های بزرگ که حداقل یکی از سطوح آن صاف بودهساخته شده است و نمای آن با ملات گچ پوشیده شده که جز در برخی از سطوح پایین دیوار نشانی از آن نمانده است.
بر روی صفحه چهارگانه این بنا به جز فاصلهبین دو رشته پلکان جنوبی، یک ردیف ستون قرار گرفته است. این ستون ها کوتاه وقطورند. بلندی هر ستون که شامل پایه، ساقه و سرستون می باشد، ۵۴/۳ متر و قطرهر یک از ساقه ستون ها که استوانه ای شکل می باشد ۱۴۴ سانتی متر است. درمورد کارکرد این بنا در میان محققین اختلاف نظرهایی وجود دارد. به‌طوری‌که عدهای از نویسندگان، این بنا را معبدی برای الهه آناهیتا دانسته اند- آناهیتا ایزد بانوی آب های روان، زیبایی، فراوانی و برکت در دوران پیش از اسلام بوده است- ولی برخی دیگر از محققین به تبعیت از نوشته های مورخین ایرانی و عرب سدهسوم هجری به بعد، کارکرد این بنا را کاخی ناتمام برای خسروپرویز معرفی کردهاند. از نظر زمان ساخت نیز عده ای این بنا را به اواخر سده سوم و آغاز سده دومپیش از میلاد نسبت داده اند، عده دیگر آن را به سده یکم پیش از میلاد وبرخی آن را به سه دوره هخامنشی، اشکانی و ساسانی نسبت می دهند.

منبع : روزنامه آفتاب یزد