اسارت ناجوانمردانه امپراتور اینکا توسط پیزارو و افتتاح کانال سوئز

● اسارت ناجوانمردانه امپراتور اینکا توسط پیزارو
۴۷۵ سال پیش در روز ۱۶ نوامبر ۱۵۳۲ میلادی ، فرانسیسکو پیزارو ، ماجراجوی اسپانیایی با خدعه و نیرنگ ، ناجوانمردانه آتاهو آلپا امپراتور اینکا را به اسارت درآورد.
فرانسیسکو پیزارو یک سرباز خشن و بی سواد اسپانیایی ، پس از کشف قاره آمریکا توسط کریستف کلمب ، زادگاه خود منطقه استرامادورا در اسپانیا را ترک کرد و به قصد ماجراجویی روانه دنیای جدید شد.
پیزارو با فرد دیگری به نام دیه گو آلماگرو که شخصیتی مشابه داشت شریک شد و به اکتشاف ساحل غربی آمریکای جنوبی پرداخت.
آنها پس از مدتی برای کشف سرزمین های جدید از حمایت شارل کن ، امپراتور اسپانیا برخوردار شدند و دستور یافتند امپراتوری قوم اینکا در قلب کوهستان های آند را تصرف کنند.
به این ترتیب بود که پیزارو و آلماگرو با ۱۸۳ ماجراجوی دیگر اسپانیایی و ۳۷ راس اسب در ساحل شمالی پرو از کشتی پیاده شدند.
این گروه کوچک به قصد دیدار با امپراتور قوم اینکا راه کوههای آند را در پیش گرفتند.
در راه ، پیزارو از وجود معادن غنی طلا و نقره در این سرزمین آگاه گردید و در عین حال مطلع شد میان آتاهوآلپا امپراتور اینکا و بردارش هواسکار اختلاف به وجود آمده و هواسکار دست به شورش زده است.
پیزارو حیله گر از رقابت دو برادر سود جست و پیشنهاد میانجی گری داد.
او از آتاهوآلپا دعوت کرد برای پایان یافتن این اختلاف در منطقه کاخامارکا به دیدارش بیاید.
در روز ۱۶ نوامبر سال ۱۵۳۲ میلادی ، آتاهوآلپا با همراهان خود وارد منطقه کاخامارکا شد.به محض ورود ، کشیش اسپانیایی به دستور پیزارو به سوی آتاهوآلپا می رود و با نشان دادن صلیب از او می خواهد که مسیحی شود. امپراتور از همه جا بی خبر صلیب را پس می زند ، در این هنگام کشیش به سبک انگیزاسیون به سوی پیزارو برگشته و می گوید:تو آمرزیده می شوی.
با دادن این علامت ، سواران اسپانیایی که در پشت خانه ها پنهان شده بودند به آتاهوآلپا یورش می آورند و سایر اسپانیایی ها با توپ و سلاح آتشین بومیان اینکا را قتل عام می کنند.هزاران بومی اینکا در آن روز به قتل می رسند.
به این ترتیب در روز ۱۶ نوامبر سال ۱۵۳۲ میلادی ، فرانسیسکو پیزارو ناجوانمردانه آتا هوآلپا امپراتور اینکا را به اسارت درمی آورد.
در جریان ماه ها اسارت ، اتباع امپراتور برای نجات او محموله های طلا و نقره را برای پیزارو به همراه می آورند که ارزش آنها معادل بیش از ۵/۴ میلیون دوکات اسپانیایی بود.
اما پیزارو پس از دریافت خونبها ، آتاهوآلپا را در دادگاه انگیزاسیون محاکمه می کند و در پایان آتاهوآلپا محکوم به زنده سوختن در آتش می شود.
اما پیزارو که شاید برای نخستین بار اندکی رحم نشان می دهد به بریدن سر امپراتور در سلولش اکتفا می کند.
دژخیمان پیزارو در روز ۲۹ اوت سال ۱۵۳۳ میلادی سر آتاهوآلپا را در سلولش از بدن جدا می کنند و امپراتوری اینکا که قرن ها بر سلسله جبال آند فرمان می راند و یک تمدن درخشان را ایجاد کرده بود ، سرنگون می شود.
● افتتاح کانال سوئز
۱۳۸ سال پیش در روز ۱۷ نوامبر سال ۱۸۶۹ میلادی کانال سوئز با حضور اوژنی امپراتریس فرانسه ، همسر ناپلئون سوم و فرانسوا ژوزف امپراتور اتریش - مجارستان افتتاح شد.
جیوزپه وردی ، آهنگساز مشهور ایتالیایی برای بزرگداشت این واقعه اپرای «آیدا» را با اقتباس از یک اثر «آگوست ماریت» مصرشناس فرانسوی خلق کرد و ۲ سال بعد در روز ۲۳ دسامبر سال ۱۸۷۱ میلادی این شاهکار هنری را در تئاتر قاهره روی صحنه برد.
۶ قرن قبل از میلاد ، فرعون نخائو دوم از سلسله بیست وششم فراعنه مصر به فکر اتصال دریای سرخ به دریای مدیترانه با احداث یک کانال مصنوعی افتاد.
داریوش اول پادشاه هخامنشی ایران پس از فتح مصر دستور احداث ترعه ای را داد که دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل می کرد.
اما با گذشت قرن ها ، این آبراه به دلیل عدم نگهداری و لایروبی از بین رفت.
در سال ۱۸۳۳ میلادی ، پروسپر آنفانتن صمیم می گیرد کار افرادی که طرح احداث ترعه ای میان دریای مدیترانه و دریای سرخ را بررسی کرده بودند ، دنبال کند.
محمدعلی خدیو مصر که به نام سلطان عثمانی مصر را اداره می کرد ، طرح آنفانتن را رد کرد تا اینکه ، فردینان دولسپس ، دیپلمات جوان فرانسوی به مصر اعزام می شود.
این نائب کنسول ۲۷ ساله فرانسه در اسکندریه به پسر محبوب خدیو مصر درس سوارکاری می داد.
او در اسکندریه با آنفانتن آشنا شد و از طرح او برای احداث ترعه آگاه گردید.
چند سال بعد ، محمد سعید شاگرد سوارکاری دولسپس خدیو مصر می شود.فردینان موفق به جلب رضایت خدیو مصر برای احداث ترعه می گردد.
دولسپس با حمایت اوژنی امپراتریس فرانسه موفق به جمع آوری منابع مالی لازم برای احداث ترعه می شود و در روز ۲۵ نوامبر سال ۱۸۵۴ میلادی قرارداد بهره برداری ۹۹ ساله از این ترعه را از خدیو مصر کسب می کند.
فردیناند دولسپس در ۱۹ مه سال ۱۸۵۵ میلادی کمپانی سوئز را تاسیس کرد نمود و عملیات احداث کانال آغاز شد.
سرانجام ، پس از چند سال کار طاقت فرسا کانال سوئز به طول ۱۶۲ کیلومتر ، عرض ۵۴ متر و عمق ۸ متر دریای مدیترانه را به دریای سرخ مرتبط می کند. با احداث کانال شهرهای جدیدی در بیابان متولد شدند: پورت سعید در دهانه کانال در ساحل مدیترانه ، شهر سوئز در دهانه کانال در ساحل دریای سرخ و شهر اسماعیلیه در حد فاصل این دو شهر.
احداث کانال سوئز موجب شد مسیر دریایی لندن به بمبئی ۸ هزار کیلومتر کاهش یابد زیرا دیگر نیازی به دور زدن قاره آفریقا نبود.
بریتانیاکه می خواست این مسیر حیاتی را تحت کنترل خود داشته باشد ، مصر که تا آن زمان قلمروی عثمانی محسوب می شد را تحت قیمومت خود درمی آورد.
به این ترتیب ، در روز ۱۸ نوامبر سال ۱۸۶۹ میلادی کانال سوئز با حضور امپراتریس اوژنی همسر ناپلئون سوم امپراتور فرانسه و فرانسوا ژوزف امپراتور اتریش افتتاح شد.
بریتانیا به زودی کنترل نظامی و مالی کانال سوئز ، این مسیر دریایی حیاتی را به دست می گیرد و مصر که یک سرزمین امپراتوری عثمانی محسوب می شد را تحت قیمومت خود قرار می دهد.
تا اینکه پس از سرنگونی ملک فاروق و به قدرت رسیدن افسران جوان ، «جمال عبدالناصر» در سال ۱۹۵۶ میلادی کانال سوئز را ملی اعلام می کند.

بهرام افتخاری

منبع : روزنامه جام‌جم