چهارشنبه, ۱۲ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 1 May, 2024
مجله ویستا

ابوالعلاء حسن همدانی


جنسیت: مرد
نام پدر: احمد بن حسن عطار
تولد و وفات: ( /۴۸۸۴۸۳ -۵۶۹) قمری
محل تولد: ایران - همدان - همدان
شهرت علمی و فرهنگی: مقری ، حافظ ، محدث ، مفسر ، ادیب ، نحوی ، لغوی ، زاهد
شیخ همدان و امام‌العراقین در قراآت بود. در طلب علم مسافرت‌های بسیاری نمود علم قرائت را نزد ابوعلی حداد اصفهانی و ابوالعز قلانسی و ابوعبدالله بارع حسین دباس و ابوبکر مزرفی فرا گرفت. در همدان از عبدالرحمان بن حمد دونی و در اصفهان از محمود اشقر و ابوعلی حداد اصفهانی و در بغداد از ابوالقاسم بن بیان و ابن حصین و ابوعلی ابن مهدی و ابوعلی بن نبهان و در خراسان از ابوعبدالله فراوی حدیث شنید. آن‌گاه به همدان بازگشت و تا پایان عمر در این شهر زندگی کرد. او در علم تفسیر ، حدیث ، انساب ، و تاریخ متبحر بود. ابواحمد بن سمینه و ابوالحسن ابن دباس و محمد بن محمد بن کیال علم قرائت رادر نزد وی فرا گرفتند. شیخ منتخب‌الدین ، صاحب "الفهرست" ، نیز از شاگردان وی بود و کتاب "الهادی" را نزد او خواند. منتخب‌الدین استادش ابوالعلاء را صدرالحفاظ و در علم حدیث و قرائت علامه معرفی کرده است. فرزندانش ، احمد و عبدالبر و فاطمه ، و نوادگاتنش ، قاضی علی و محمد و عبدالحمید پسران عبدالرشید بن علی بن بنیمان ، و ابوالمواهب ابن صصری و عبدالقادر حافظ و یوسف بن احمد شیرازی حافظ و محمد بن محمود حمامی وعتیق بن بدل مکی و جماعتی دیگر از وی حدیث شنیدند. ابوالحسن ابن‌المقیر از وی اجازهٔ روایت داشت و شیخ هاشم بن محمد در "مصباح‌‌الانوار"خویش از وی روایت کرده است. در معجم‌الادباء" وفات وی ۵۹۹ق آمده است. از آثارش: "زادالمسافر" ، در پنجاه مجلد ، "غایهٔ الاختصار" ، در قراآت دهگانه؛ "الهادی الی معرفهٔ‌قراء‌المدن و الامصار" که "طبقات القراء" است؛ "مفردات القراء"؛ مولد امیرالمؤمنین (ع)؛ کتاب "الادب فی حسان‌الحدیث".
منبع : مطالب ارسالی