نگاهی به عرضه سهام مخابرات در بورس اوراق بهادار

مخابرات صنعتی راهبردی در توسعه پایدار کشورها با ویژگی ها ی مهمی چون برخورداری از فناوری پیشرفته، کاربرد زیاد در سایر صنایع، نرخ سریع برگشت سرمایه و اشتغال زایی، ایجاد یک صنعت سبز و بدون آلودگی و امنیت بالا، دارای اهمیت زیادی است. رشد توانمندی داخلی در این صنعت کلیدی که موتور محرک بسیاری از فناوری ها ی پیشرفته به شمار می رود و همچنین افزایش سهم داخلی از سرمایه ۱۵ میلیارد دلاری که قرار است تا پایان برنامه چهارم توسعه در این حوزه هزینه شود، عاملی برای توسعه اقتصادی کشور خواهد بود. مخابرات در کشور ما طی دو دهه اخیر توان علمی و فنی بالایی در زمینه تولید سامانه ها ی سوییچ تلفن ثابت کسب کرده که این امر ابتدا ناشی از فعالیت ها ی مهمی بود که برای شکل دهی صنعت داخلی انجام شد. در طی این فرایند، دانش فنی این فعالیت ها از طریق مرکز تحقیقات مخابرات ایران و با همکاری شر کت ها ی بزرگ جهانی در زمینه تلفن ثابت، انتقال یافته و بومی شد.
● اساس شرکت مخابرات ایران
شرکت مخابرات ایران سال ۱۳۵۰ با سرمایه ای بالغ بر ۵ میلیارد ریال تاسیس شد. هم اکنون این شرکت شامل شرکت مخابرات ایران، شرکت ها ی مخابرات استانی و شرکت ارتباطات سیار است و تعداد نیروی انسانی شاغل در آن و شرکت ها ی زیر مجموعه ۴۷ هزار و ۲۰ نفر اعلام شده است. براین اساس انجام هرگونه فعالیت در راستای تامین و ارائه خدمات مخابراتی و اقتصادی اعم از سرمایه گذاری، مدیریت و نظارت بر ایجاد و بهره برداری از تاسیسات و انجام کلیه امور مربوط و لازم برای تحقق اهداف مخابرات از جمله وظایف شرکت مخابرات است که در اساسنامه این شرکت نیز آمده است. اما طی یک سال اخیر خصوصی سازی شرکت مخابرات ایران برابر اصل ۴۴ قانون اساسی و ورود دومین شرکت تامین کننده بودجه جاری کشور پس از نفت به تالار بورس اوراق بهادار، به جنجال برانگیز ترین بحث در حوزه اقتصادی کشور مبدل شده و هنوز نیز به سرانجام موفقی نرسیده است.
● عرضه سهام مخابرات در بورس اوراق بهادار
ابلاغ سیاست ها ی کلی اصل ۴۴ قانون اساسی در حقیقت بیانگر نوع نگرش نظام به فعالیت ها ی اقتصادی و پدیدار شدن افقی جدید در برابر اقتصاد کشور است. هدف اصلی از ابلاغ این سیاست ها ، تبدیل اقتصاد فعلی کشور به یک اقتصاد پویا، توسعه ای و رقابتی است که با کاهش تصدی گری دولت امکان پذیر خواهد شد. تاکید بر واگذاری ها از طریق بورس اوراق بهادار در این ابلاغیه، بیانگر توجه ویژه به بورس و اهمیت و کارکرد آن در اقتصاد ملی است، زیرا سازوکارهای موجود در بورس زمینه لازم برای تحقق این مهم را فراهم کرده است. داد و ستد سهام (اوراق بهادار) تحت ضوابط و مقررات خاص، نظارت مستمر نهادهای ناظر، دستیابی به قیمت عادلانه برای سهام شرکت و فراهم شدن امکان دسترسی سرمایه گذاران به اطلاعات شرکت ها از مهم ترین ویژگی ها ی بورس است. در این راستا و در ادامه عرضه سهام شرکت ها ی دولتی از طریق بورس، سهام شرکت مخابرات ایران طبق مصوبه هیات وزیران در اسفندماه سال ۱۳۸۵، مشمول واگذاری به بخش خصوصی از طریق سهام شده که قرار بود به عنوان هفتمین شرکت صدر اصل ۴۴، خردادماه سال جاری در بازار بورس تهران عرضه شود؛ اما طرح موضوعاتی همچون تکلیف ودایع مشترکان، نداشتن پروانه فعالیت توسط شرکت های مخابراتی، عدم ثبت مخابرات به عنوان سهامی عام و مواردی چون مشخص نبودن میزان سرمایه این شرکت به علاوه زیان ده بودن برخی شرکت ها ی مخابراتی استانی سبب شد که زمان واگذاری مخابرات بارها به تاخیر بیفتد، به نحوی که حتی با شفاف سازی تمام این اطلاعات، هنوزهم زمان ورود مخابرات به بورس مشخص نیست و سازمان بورس و اوراق بهادار و سازمان خصوصی سازی هریک زمان خاصی را برای انجام این مهم اعلام کرده اند، گرچه طبق آخرین اظهارات این زمان پایان تیرماه است.
● مزایای عرضه سهام در بورس
بازار بورس در کنار شفافیت، کارایی و منصفانه بودن، دارای مزایای دیگری برای سرمایه گذاران است که از آن جمله می توان به نبود حد سرمایه اشاره کرد، به نحوی که امکان ورود هر فردی با هر میزان سرمایه به این بازار فراهم است. به عنوان مثال در بورس اوراق بهادار شما به راحتی می توانید با مبلغ یک میلیون ریال بخشی از سهام یک شرکت بزرگ و معتبر مانند شرکت مخابرات ایران را خریداری کنید. قابلیت نقد شوندگی بالا که موجب شده در شرایط عادی ورود و خروج شما به این بازار در کمتر از چند روز فراهم شود، از دیگر مزایای این سرمایه گذاری است که بدون تردید با توسعه الکترونیکی بازار که مقددمات آن در حال اجراست، حتی این مدت می تواند به چند ساعت کاهش یابد؛ که چنین وضعیت مشابه ای به ندرت در سایر مدل ها ی سرمایه گذاری دیده می شود. پوشش در مقابل تورم، تخفیف مالیاتی، اعمال حق رای و مشارکت در ادره امور شرکت و نیز احساس مشارکت در امور تولیدی و تجارتی از دیگر مزایایی است که برای هر سرمایه گذار با خرید سهام در بورس ملموس خواهد بود. براین اساس سهام شرکت مخابرات طبق موارد ساز و کارعملیاتی خرید و فروش در بورس اوراق بهادار، از طریق کارگزاران (شرکت ها ی عضو بورس که نقش واسطه بین خریداران و فروشندگان ایفا می کنند) در بورس معامله می شود. کارگزاران موظف به انجام وظایف خود در چارچوب قوانین و مقررات موجود هستند و سرمایه گذاران برای خرید سهام شرکت مخابرات کافی است تا حداقل دور روز قبل از عرضه سهام، به این کارگزاران که دارای دفاتر و شعب مختلفی در اقصی نقاط کشور هستند مراجعه کنند. این در حالی است که کارگزاران در قبال انجام خدمات تنها کارمزد مصوب که معادل ۴/۰ درصد است را دریافت خواهند کرد. اما از آنجایی که دامنه نوسان قیمت ها در بورس تهران در حال حاضر دو درصد است و امکان افزایش یا کاهش قیمت سهام شرکت در روزهای بعد از عرضه نیز وجود دارد؛ بنابراین به سرمایه گذاران توصیه می شود که دلایل افزایش یا کاهش قیمت سهام را جستجو کرده و از اقدام عجولانه در خصوص خرید و فروش آن پرهیز کنند.
● رقم نهایی سرمایه شرکت مخابرات
با نزدیک شدن واگذاری مخابرات به بورس، هیات وزیران سرمایه شرکت مخابرات را ۳۳هزار میلیارد ریال (بیش از سه و نیم میلیارد دلار) تعیین کرد. این در حالی است که عدم تعیین رقم قطعی سرمایه این شرکت از جمله ابهامات در اجرای بند ج اصل ۴۴ قانون اساسی بود. براین اساس، به منظور تکمیل مقدمات واگذاری سهام شرکت مخابرات ایران و انجام شفاف سازی کامل جهت شناخت و امنیت بیشتر خریدارانی که قصد خرید سهام این شرکت بزرگ را دارند، هیات وزیران بنا به پیشنهاد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تصویب کرد تا بدهی دو شرکت ارتباطات زیرساخت و فناوری اطلاعات به شرکت مخابرات ایران که بر اساس صورت های مالی حسابرسی شده سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۸۵ از ۹ هزار میلیارد ریال تجاوز می کند، به حساب بدهی شرکت ارتباطات زیرساخت به مخابرات ایران منظور و طی ۱۰ سال آینده با اقساط مساوی، از محل دریافت اجاره کانال از شرکت مخابرات پرداخت شود. بر اساس این مصوبه، بدهی شرکت ارتباطات زیرساخت به شرکت مخابرات بیش از هشت هزار و ۶۴۵ میلیارد ریال و بدهی شرکت فناوری اطلاعات متجاوز از ۴۹۹ میلیارد ریال اعلام شد که مجموعا دو شرکت بیش از ۹ هزار میلیارد ریال به شرکت مخابرات بدهی دارند. همچنین بر اساس بند مهم دیگری از این مصوبه و بر اساس تکلیفی که ماده هفت قانون برنامه چهارم توسعه تعیین کرده، سرمایه شرکت ارتباطات زیرساخت به میزان دوهزار و۱۰۹ میلیارد و ۵۱۵ میلیون و ۶۳ هزار و ۲۶۲ ریال، سرمایه شرکت فناوری اطلاعات به میزان چهارصد میلیارد ریال و اموال قابل انتقال به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را ۸۲۸ میلیارد و ۳۳۶ میلیون و ۵۲۳ هزار و ۱۰ریال تعیین و پس از کسر از سرمایه شرکت مخابرات ایران، سرمایه این شرکت به منظور اعلام به بورس و خریداران، ۳۳ هزار و ۶۳۱ میلیارد و ۳۰۷ میلیون و ۷۴۴ هزار ریال تعیین شد. بر اساس ماده (۷) قانون چهارم توسعه، به منظور ساماندهی، استفاده مطلوب از امکانات شرکت های دولتی و افزایش بازدهی و بهره وری و اداره مطلوب شرکت هایی که ضروری است در بخش دولت باقی بمانند و نیز فراهم کردن زمینه واگذاری شرکت هایی که ادامه فعالیت آنها در بخش دولتی غیر ضروری است، به بخش غیر دولتی؛ به دولت اجازه داده می شود که نسبت به واگذاری، انحلال، ادغام و تجدید سازمان شرکت های دولتی، اصلاح و تصویب اساسنامه شرکت ها، تصویب آیین نامه های مالی و معاملاتی، تصویب آئین نامه های استخدامی و بیمه و جابجایی و انتقال وظایف، نیروی انسانی، سهام و دارایی های شرکت های دولتی و شرکت های وابسته به آنها اقدام کند.
● پیش بینی سود سال مخابرات ایران در سال ۸۷
ارائه صورت های مالی تلفیقی شرکت مخابرات ایران نیز از دیگر مواردی بود که با توجه به زیان ده بودن برخی شرکت ها ی استانی، واگذاری سهام این شرکت را بارها با تاخیر مواجه کرد. اما پس از کش و قوس ها ی بسیار شرکت مخابرات ایران صورتهای مالی تلفیقی منتهی به ۲۹ اسفند ۸۶ را به شرکت بورس اوراق بهادار تهران ارائه کرد. در این گزارش، شرکت سهامی مخابرات ایران برای فروش و درآمد ارائه خدمات خود برای ۱۲ ماهه سال ۸۷ رقمی معادل ۵۴ هزار و ۶۵۶ میلیارد ریال برآورد کرده که این رقم در سال ۸۶ حدود ۴۷ هزار و ۱۳۲ میلیارد ریال بوده است. همچنین بهای تمام شده کالای فروش رفته و خدمات ارائه شده برای سال جاری حدود ۴۵ هزار و ۶۱۱ میلیارد پیش بینی شده که این رقم در عملکرد سال گذشته ۳۱ هزار و ۵۴۷ میلیارد ریال بوده است. براساس این آمار، سود ناخالص شرکت مخابرات ایران برای سال جاری حدود ۹ هزار و ۴۴ میلیارد ریال برآورد شده که این رقم در سال گذشته به میزان ۱۵ هزار و ۵۸۴ میلیارد ریال محقق شده است. همچنین میزان پرداخت مالیات شرکت سهامی مخابرات ایران برای سال جاری یک هزار و ۹۸۹ میلیارد ریال پیش بینی شده که عملکرد پرداختن مالیات این شرکت در سال گذشته ۳ هزار و ۷۶۲ میلیارد ریال بوده است. براساس این گزارش، سود خالص پس از کسر مالیات شرکت سهامی مخابرات ایران برای سال جاری ۷ هزار و ۵۴ میلیارد ریال برآورد شده که این رقم در سال گذشته به میزان ۹ هزار و ۸۸ میلیارد ریال محقق شده است. پیش بینی می شود سود هر سهم خالص پس از کسر مالیات برای سال جاری ۱۹۱ ریال باشد که این رقم در عملکرد سال ۸۶ مخابرات ایران ۲۴۶ ریال بوده است.
● مزایای خصوصی سازی
با توجه به آنکه خصوصی سازی مخابرات، راههای ورود این بخش را به بازارهای جهانی فراهم می کند، به جرات می توان گفت که نا کارآمدی سیستم ها ی موجود، عدم سرویس دهی مناسب برای مصرف کنندگان و عدم حضور در بازارهای رقابتی مناسب، با خصوصی سازی مخابرات از بین خواهد رفت. این در حالی است که رییس سازمان خصوصی سازی در اظهارات خود از مخابرات به عنوان الگوی خوبی برای خصوصی سازی نام برده است. غلامرضا حیدری کرد زنگنه با تاکید بر سیاست های اصل ۴۴، از مخابرات به عنوان یکی از شرکت های بزرگ بند(ج) یاد کرده و گفته که در این خصوص سهم دولت فقط ۲۰ درصد و۸۰ درصد بازار مخابرات کشور باید به بخش های غیردولتی واگذار شود. وی راهکارهای مناسب برای رسیدن به مخابراتی موفق و اجرای صحیح خصوصی سازی را مدرن سازی زیرساخت ها ی مخابراتی با برنامه ها ی منظم، برای رسیدن به سرمایه گذاری ها ی مطلوب وهمگام با تحولات جهانی دانسته است. مخابرات بعد از خصوصی سازی با صدور پروانه فعالیت شرکت مخابرات ایران به عنوان اپراتوراول مخابرات کشور، این شرکت از ابتدای تاریخ صدور این پروانه (ابتدای سال ۸۷) متعهد به اجرای طرح ها ی توسعه ای در زمینه تلفن همراه، تلفن ثابت و ارتباطات داده و فناوری اطلاعات است. براین اساس در حوزه تلفن همراه مخابرات متهعد به دایر کردن ۱۶ میلیون و ۷۰۰ هزار خط تلفن همراه تا پایان سال ۱۳۹۵ است. همچنین به لحاظ پوشش رادیویی در این حوزه، مخابرات متعهد به اجرای پوشش کلیه شهرهای کشور حداکثر یک سال پس از تاریخ صدور پروانه، پوشش شهرهای جدید حداکثر ۸ ماه پس از اعلام وزارت کشور، پوشش کلیه جاده ها ی اصلی و ریلی کشور یک سال پس از تاریخ صدور پروانه و پوشش جاده ها ی فرعی کشور شهرهای بین مراکز شهرستان ها حداکثر دو سال پس از تاریخ صدور پروانه خواهد بود. همچنین تعهدات توسعه ای شرکت مخابرات در حوزه تلفن ثابت نیز دایرکردن ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار خط تلفن ثابت تا پایان سال ۹۲ است. توسعه شبکه فیبر نوری کشور، توسعه شبکه تلفن همگانی و توسعه شبکه فناوری اطلاعات از دیگر برنامه ها ی مخابرات بعد از خصوصی سازی است.
● زمان واگذاری سهام مخابرات مشخص نیست
اگرچه در زمان حاضر شرکت مخابرات ایران به عنوان شرکت سهامی عام در اداره ثبت شرکت ها به ثبت رسیده، اما تحلیلگران عدم تبدیل سهام شرکت مخابرات به سرمایه جدید، فعالیت این شرکت با رقم ۵۰۰ میلیون تومانی قبلی و تبدیل نشدن این شرکت به سهامی عام در موعد مقرر را در شرایطی که واگذاری مخابرات درآستانه ابلاغ است، از جمله مهم|ترین موانع به تعویق افتادن عرضه سهام مخابرات عنوان کردند. به اعتقاد آنان با گذشت یک سال از طرح واگذاری سهام مخابرات در بورس، این شرکت اقدامی درخصوص سهامی عام کردن این شرکت و موارد دیگر انجام نداده و همه موارد را به روز آخر موکول کرده است. با ثبت مخابرات به عنوان شرکت سهامی عام، آخرین وضعیت عرضه سهام شرکت مخابرات ایران، نحوه تسویه حساب، ارزش پروانه شرکت، همچنین انتقال شرکت های زیرساخت و فن آوری اطلاعات و ساختمان ها از شرکت مشخص و براساس این مصوبه رقم نهایی سرمایه شرکت مخابرات جهت ثبت در اداره ثبت شرکت ها تعیین شد که طبق آن شرکت در اداره ثبت، امور مربوط به تبدیل شرکت سهامی عام را انجام داده و متعاقب آن شرکت در فهرست تابلوی بورس درج و پس از برگزاری جلسه معارفه در بورس اوراق بهادار عرضه شود. براین اساس در مرحله اول پنج درصد سهام شرکت مخابرات برای کشف قیمت در بورس عرضه می شود و در صورت کشش بازار تا ۱۶ درصد از سهام این شرکت قابل عرضه خواهد بود.
● کارکنان مخابرات، سهامداران بزرگ
اما با توجه به آنکه قرار است ۵ درصد سهام مخابرات در قالب سهام ترجیحی به کارکنان این شرکت تعلق گیرد، مسئولان مخابرات از درخواست خرید ۳۰۸ میلیارد تومان سهام این شرکت توسط کارکنان آن خبر می دهند. شنیده ها حاکی از آن است که ۱۶هزار نفر از کارکنان شرکت مخابرات ایران طی فراخوان اعلام شده در خصوص خرید سهام علاوه بر سهام ترکیبی کارکنان درخواست خرید ۳۰۸ میلیارد تومان سهام دارند. داوود زارعیان که در زمان حاضر مدیرکلی روابط عمومی شرکت سهامی مخابرات ایران را برعهده دارد در این باره گفته است که خرید ۳۰۸ میلیارد تومان سهام از سوی کارکنان مخابرات قطعی نشده و تنها این افراد پیشنهاد خرید خود را اعلام کردند. به گفته وی طی دعوتی از کارکنان بورس نهایتا ۲۰ کارگزار داوطلب شدند خرید سهام برای کارکنان مخابرات را انجام دهند. این در حالی است که دولت در سال ۸۳ مصوبه ای را تصویب کرد که طبق آن اجازه داده شده برای بالابردن انگیزه و بهره وری کارکنان، علاوه بر سهام ترجیحی، کارکنان می توانند اقدام به خرید سهام بیشتری کنند. براین اساس در بخش فروش سهام شرکت مخابرات اولویت خرید سهام با کارکنان است. ۴۰ هزار میلیارد ریال ودایع مخابراتی که تبدیل به سهام نشد مشخص نشدن تکلیف ودایع مشترکان تلفن همراه و ثابت مخابرات در آستانه ورود این شرکت به بورس از دیگر مسائلی است که با انتقاد بسیاری از سوی کارشناسان مواجه شده است. در حالی که تا مرداد ماه سال ۸۶ قرار بود ودایع مشترکان این شرکت به سهام تبدیل شود و مشترکان به عنوان سهامداران مخابرات تلقی شوند، اما به یکباره این ودایع به عنوان حقوق عمومی در نظر گرفته شد و به عنوان بدهی مخابرات به مردم، نزد این شرکت باقی ماند. به این ترتیب با وجودی که نمایندگان مردم در خانه ملت در اظهارنظرهای متفاوتی عنوان داشتند که ودایع مشترکان تلفن همراه باید به سهام تبدیل شود، اما سرنوشت سپرده ها در شرکت مخابرات که معادل ۴۰ هزار میلیارد ریال برآورد شده، در ها له ای از ابهام قرار دارد. اما در زمان حاضر شنیده ها حاکی از آن است که تبدیل ودایع مشترکان مخابرات به سهام که به طور کلی منتفی اعلام شده بود، مجدداً توسط وزارت اقتصاد و دارایی بررسی می شود. حسین صمصامی ، سرپرست وزارت اقتصاد و دارایی در آخرین اظهارات خود در مورد ورود مخابرات به بورس، به بحث سهامدار شدن مشترکان این شرکت اشاره کرد و گفته که این طرح برای بررسی مجدد در دستور کار هفته آینده این وزارت خانه قرار گرفته و احتمال تبدیل ودایع مشترکان انواع تلفن به سهام وجود دارد. این در حالی است که مدیر عامل شرکت مخابرات ایران با رد این مطلب همچنان بحث تبدیل ودایع مشترکان به سهام را کاملاً منتفی می داند و تاکید دارد که ودایع به عنوان بدهی به مردم، نزد مخابرات باقی خواهد ماند. به هر ترتیب آنچه مسلم است آنکه ودایع مردم که جهت توسعه شبکه مخابراتی کشور سرمایه گذاری شده و درآمدزایی کشور را در بر داشته، تاکنون به عنوان امانت در نزد مخابرات بوده اما باید پس از خصوصی سازی تکلیف آن مشخص شود و مشترکان نیز باید از خصوصی سازی مخابرات منتفع شوند.
● علاقه مندان خرید سهام مخابرات
اگرچه زمان دقیق ورود سهام مخابرات به بورس نامشخص است اما به دلیل بازاریابی ها ی گسترده جهانی مسئولان برای فروش سهام سبب شد تا ابراز تمایل اپراتورهای روسی، عربی و اروپایی یا حتی پولداران جهان برای خرید سهام مخابرات ایران، اخباری باشد که این روزها بسیار شنیده می شود. حتی به تازگی نیز نمایندگی های ایران در ترکیه، سوئد و مالزی برای معرفی فرصت های سرمایه گذاری در مخابرات ایران اعلام آمادگی کرده اند. این در حالی است که براساس مصوبه دولت مبنی بر عرضه بلوکی سهام مخابرات، شرکت های خارجی می توانند تا ۴۹ درصد سهام این شرکت بزرگ را خریداری کنند.
● زیان ده یا سودآور؟
در آستانه ورود مخابرات به بورس مسئله دیگری که نظر منتقدان این حرکت بزرگ را به خود مشغول کرد گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی از ضرر و زیان های شرکت های مخابراتی بود. بنا بر آمار مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، ۲۳ شرکت استانی مخابرات کشور زیان ده است، حال آن که وزارت ارتباطات، این را نمی پذیرد و بر این باور است که تنها دو شرکت استانی مخابرات، زیان ده هستند. در این گزارش که بر اسناد و تراز مالی سال ۱۳۸۴ شرکت های مخابراتی و وزارت ارتباطات استوار است؛ اعلام شده که با توجه به آن که طبق اعلام وزارت ارتباطات بر پایه تراز مالی سال ۱۳۸۵ تنها دو شرکت استانی مخابرات زیان ده است و دیگر شرکت ها سودده شده اند، امده است که چگونه در عرض یک سال، ۲۱ شرکت مخابراتی سودده شده یا دست کم از ضررده بودن خارج شده اند ؛ سوالی است که هیچ گاه پاسخ آن داده نشد. تنها پاسخ بعد از ارائه این گزارش که بازتاب گسترده ای نیز در رسانه های کشور داشت، پاسخ داود زارعیان، مدیرکل روابط عمومی و امور بین الملل شرکت مخابرات ایران، در تشریح نحوه سوددهی شرکت های مخابراتی بود. وی گفته که شرکت مخابرات با ۳۲ شرکت استانی قرار است یک جا وارد بورس شود و شرکت های مخابراتی از سه بخش ثابت، سیار و فناوری اطلاعات تشکیل شده اند که از این منظر سودده بوده و مشکلی برای واگذاری ندارند. وی با تایید زیاندهی ۲۳ شرکت در سال ۸۴ می افزاید: این تعداد در سال ۸۵ به دو شرکت زیانده کاهش یافت و شرکت مخابرات در سال ۸۵ بالغ بر ۸۵۰ میلیارد تومان سود آوری داشته است. طبق آنچه که در پیش نویس پروانه اپراتور اول در کمیسیون تنظیم مقررات آمده است پروانه ۳۳ شرکت مخابراتی، تلفن ثابت و دیتا به همراه پروانه اپراتور اول در یک پروانه واحد صادر خواهد شد. به اعتقاد تحلیلگران اپراتور اول در آینده نزدیک به بخش خصوصی واگذار خواهد شد و این امر باعث می شود تا این اپراتور با داشتن پروانه صادره، بتواند انحصارگری خود را در بازار گسترش دهد و سایر اپراتورها را در رقابت درمانده کند. اما نکته ای که برای این کارشناسان جای سوال دارد تاکید دولت بر صدور پروانه اپراتور اول به این شکل است. در حقیقت خصوصی سازی شرکت مخابرات با توجه به این پروانه، باعث ایجاد انحصار شده و نه تنها امکان افزایش قیمت ها وجود دارد بلکه با ایجاد انحصار جدید ممکن است کیفیت ارایه خدمات نیز کاهش یابد که این امر به ضرر مصرف کننده خواهد شد و مخالف سیاست ها ی ابلاغی اصل «۴۴» قانون اساسی است. کارشناسان بر این باورند که پروانه ای که برای ورود شرکت مخابرات ایران به بورس تنظیم شده، پروانه یک اپراتور دولتی است و اگر مخابرات ایران با این پروانه ای که تدوین شده است وارد بورس شود در عمل تنها از یک انحصار دولتی به انحصار خصوصی گذر کرده ایم و این موضوع یعنی فروش انحصار دولت به بخش خصوصی که بسیار می تواند تبعات خطرناکی را برای آینده کشور و توسعه صنعت مخابرات در بخش خصوصی به همراه داشته باشد. به گفته آنان،این که پس از ابلاغ سیاست ها ی اجرایی اصل ۴۴ قانون اساسی چه اتفاقی افتاده است و شرکت مخابرات ایران برای تحقق فرمان تاریخی مقام معظم رهبری چه روندی را در پیش گرفته اند و از سویی موضع بخش خصوصی در ارتباط با این فرایند چه باید باشد،همه مواردی است که نیازمند آسیب شناسی و مطالعه کارشناسی است و اگر کارشناسان و صاحبنظران در این ارتباط مواردی را عنوان می کنند نباید چنین برداشت شود که با اصل خصوصی سازی مخالف هستند.
● سخن آخر
پروانه ای که برای ورود مخابرات به بورس تنظیم شده همه چیز از تلفن ثابت، موبایل، ارتباطات دیتا، و زیرساخت(سیم مسی ) را بطور یکجا واگذار می کند بدین معنی است که انحصار از بخش دولتی به بخش خصوصی منتقل می شود. هر چند که متولیان دولتی این موضوع را انکار می کنند اما کارشناسان صنعت مخابرات کشور معتقدند که لااقل تا شش سال آینده این انحصار در مخابرات کشور وجود خواهد داشت. البته ناگفته نماند که بخش خصوصی نیز با وجود تمام نگرانی ها یی که در این حوزه دارد، باید در این فرایند واگذاری مشارکت فعال داشته و هر کجا که انحراف را مشاهده کرد سعی در اصلاح آن در تعامل با دولت و متولیان امر داشته باشد تا این اقدام عظیم، خیری اساسی در بخش مخابرات و به تبع آن در اقتصاد کشور، در جهت پیاده سازی اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران باشد.

نویسنده: سارا منصوری

منبع : پایگاه اطلاع رسانی تخصصی فناوری اطلاعات