بازی بزرگان

تابستان امسال فصل بسیار گرمی برای موسیقی ایران بود و تعداد زیادی از موسیقیدانان بزرگ ایرانی به صحنه موسیقی رفتند. انجمن موسیقی ایران و دفتر شعر و موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سعی دارند که این روند را در طول سال هم حفظ کنند و این کنسرت ها با همین حجم ادامه پیدا کند. جالب اینجاست که در اغلب این اجراها، سالن های موسیقی مملو از جمعیت بودند و مردم علاقه مند به موسیقی ثابت کردند که پیوسته آماده شنیدن صدای ساز هنرمندان موسیقی ایران هستند. علاوه بر برگزاری کنسرت های موسیقی اتفاق بسیار خوبی هم در موسیقی ایران افتاد. با هم مروری داریم بر این کنسرت ها و اتفاقات موسیقایی.
▪ محمدرضا شجریان
بعد از کنسرتی که شجریان در طول چندین شب در نیمه های تابستان امسال در سالن وزارت کشور به همراه گروه موسیقی «آوا» اجرا کرد و در آن قطعاتی از ساخته های مجید درخشانی و سعید فرج پوری را به صحنه برد، حالا در جدیدترین اقدامش، طلسم برگزاری کنسرت در شهرستان ها را شکسته و هفته آینده در اصفهان و بعد از آن در شیراز به اجرای برنامه می پردازد. او در این برنامه هم به همراه «همایون» قطعات آلبوم «غوغای عشقبازان» را اجرا خواهد کرد.
همچنین امسال شجریان به عنوان دبیر شورای عالی موسیقی خانه موسیقی انتخاب شد. ضمناً شجریان دومین دوره مستر کلاس های آواز را در فرهنگسرای آسمان شروع کرد و در این دوره ۱۳ نفر را انتخاب کرد.
▪ حسین علیزاده
حسین علیزاده در اوایل شهریور ماه به همراه گروه هم آوایان در کاخ نیاوران تهران به اجرای برنامه پرداخت. در این برنامه علیزاده قطعات جدیدی را به صحنه برد و از «خلج» نوازنده سازهای کوبه ای به شیوه ای متفاوت در نوازندگی بهره برد.
▪ محمدرضا لطفی
محمدرضا لطفی با محمد قوی حلم در اوایل تابستان امسال در کاخ نیاوران تهران به صحنه رفتند و با اجرایی بداهه در هشتصدمین سال تولد مولانا جلال الدین محمد رومی، به اجرای کنسرت پرداختند. بسیاری از مخاطبان از این کنسرت ناراضی بیرون رفتند. لطفی در این برنامه هم به اجرای قطعات آوازی پرداخت و هم به نوازندگی انواع سازها از جمله تار، سه تار، کمانچه و دف پرداخت.
▪ کامکارها
طبق رسمی که ظاهراً هرساله گروه موسیقی کامکارها دارند، تابستان امسال هم دل هوادارانشان را شاد کردند و برنامه ای چند شبه را در تالار وزارت کشور به صحنه بردند. این برنامه متشکل از دو بخش موسیقی کردی و موسیقی سنتی بود.
▪ جلال ذوالفنون
جلال ذوالفنون نوازنده برجسته سه تار ایران به اجرای برنامه سه تار در کنار برادران خواجه نوری پرداخت. ذوالفنون از آن دست موسیقیدانان سنتی است که به تلفیق موسیقی سنتی با دیگر آواها، علاقه و البته اشراف دارد.
▪ مجید انتظامی
مجید انتظامی به همراه ارکستر سمفونیک تهران و گروه های نمایشی و حرکات موزون سوئیت سمفونی «این فصل را با من بخوان» را در تالار وحدت به مناسبت هفته دفاع مقدس اجرا کرد. او در این اجرا بسیاری از قطعات ماندگار موسیقی فیلم را که از ساخته های خودش بودند، اجرا کرد. این کنسرت با استقبال چشمگیری مواجه شد.
▪ لوریس چکناواریان
همزمان با عید مبارک مبعث، سوئیت سمفونیک «رسول عشق و امید» در تهران اجرا شد. این اثر که ساخته لوریس چکناواریان و سیدمهدی شجاعی است با همکاری مرکز هنرهای نمایشی، دفتر امور موسیقی و شعر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بنیاد رودکی از ۱۹ مردادماه جاری به مدت ۱۰شب، ساعت ۲۱ در تالار وحدت اجرا و با استقبال بسیار باشکوهی مواجه شد.
▪ کیخسرو پورناظری
گروه موسیقی شمی به سرپرستی کیخسرو پورناظری، کنسرتی را به همراه سامع گران ترک در تالار وزارت کشور اجرا کردند. این کنسرت به مناسبت سال مولانا برگزار شد.
▪ علی اکبر مرادی
گروه «یارسان» به سرپرستی «علی اکبر مرادی»خواننده و نوازنده سه تار و تنبور به مناسبت عید فطر ۱۹ و ۲۰ مهر در تالار اندیشه حوزه هنری به اجرای برنامه پرداختند. در این کنسرت، گروه «یارسان» کنسرتی سنتی و عرفانی را اجرا کردند. در این کنسرت «اولاش ازدمیر» نوازنده باقلاما از ترکیه، «سیدمحسن نهانی»: نی، «فرزاد شهسواری»: دف، «علی اکبر مرادی» را همراهی کردند.
▪ اپرای خسرو و شیرین
بهرام تاج آبادی شنبه ۲۸ مهر اپرای «خسرو و شیرین» را در فرانسه اجرا کرد. این کنسرت به مناسبت سالروز معلولان و ناتوانان جسمی دنیا برگزار شد و در کنار کنسرت او گروه های دیگری چون ارکستر یونیورسیتی استراسبورگ و گروه کر گنزالس از اسپانیا نیز اجراهایی داشتند. این خواننده در آبان ماه نیز کنسرتی را در بزرگداشت پاواراتی برگزار خواهد کرد.
▪ گروه های موسیقی کودک در روز جهانی کودک
گروه های موسیقی کودک پارس روز جهانی کودک ۱۷مهر ماه را در تالار وحدت جشن گرفتند. این برنامه به سرپرستی «ناصر نظر» برگزار شد.
▪ ارکستر موسیقی ملی
ارکستر موسیقی ملی ایران به رهبری فرهاد فخرالدینی در طول تابستان برنامه های متعددی را با خوانندگانی چون «علیرضا قربانی»، «سالار عقیلی» و «سینا سرلک» برگزار کرد، اما آخرین برنامه این ارکستر به اجرای قطعات آذری به خوانندگی رشید وطن دوست اجرا شد.
▪ گروه موسیقی شرقی
گروه موسیقی شرقی به سرپرستی «سامان احتشامی» قطعاتی از موسیقی سنتی را به خوانندگی «سینا سرلک» در تالار وحدت در اوایل شهریورماه به صحنه بردند که با استقبال بسیار گسترده تماشاگران مواجه شد.
▪ اپرای عروسکی مکبث
در نبود اپرا در ایران، بهروز غریب پور از آن دست افرادی است که در آفرینش و رساندن آواهای اپرا به گوش علاقه مندان ایرانی بسیار زحمت کشیده است. او امسال اپرای «مکبث» را در تالار فردوسی به صحنه برد. این اپرا از روی اپرای ایتالیایی جوزپه وردی اجرا شد و اجرای آن علیرغم تعطیلی تالارهای نمایش همچنان ادامه دارد.
▪ گروه کر شاگردان محمد نوری
گروه کر محمد نوری با اجرای قطعاتی از هندل، فرانتس شوبرت، موتزارت، کارل اورف و برخی قطعات ایرانی در تالار وحدت به اجرای قطعات موسیقی پرداخت. این گروه کر با رهبری علیرضا شفقی نژاد به روی صحنه رفتند. «بلال طبیب دردم»، «های های رشیدخان سردار کل قوچان»، «دختر بویراحمدی»، «یه گلی سیاه چمن» و تصنیف «گیلکی لیلا» از تصنیف های فارسی اجرا شده در این کنسرت بودند. همچنین میکائیل شهرستانی، کیهان کلهر، مانی هاشمیان و سهراب رحمتی نیز در این اجرا شرکت داشتند.
● اتفاقات خوب در موسیقی ایران
▪ همکاری رادیو با موسیقی
رادیو فرهنگ و رادیو جوان و همچنین رادیو ایران امسال برنامه هایی را ویژه موسیقی داشتند که از جمله بهترین آنها کار نویی بود که در صدا و سیما آغاز شد و آن پخش زنده کنسرت های موسیقی از این رسانه ملی بود.
▪ شب های موسیقی ایران
یکی از برنامه های بسیار خوبی که تابستان امسال از سوی انجمن موسیقی ایران برگزار شد، برگزاری برنامه شب های موسیقی ایران بود که در آن گروه های مختلف موسیقی نواحی و مقامی ایران در طول شب های مختلف به تهران آمده و صدای موسیقی شان را به گوش پایتخت نشینان رساندند.
▪ آغاز به کار ارکستر سمفونیک اصفهان
ارکستر سمفونیک حوزه هنری اصفهان در ابتدای امسال زیر نظر مجید انتظامی و با اجرای قطعاتی از موسیقی «روز واقعه» این آهنگساز تشکیل شد. ارکستر سمفونیک حوزه هنری استان اصفهان به رهبری مجید انتظامی ۵ سمفونی از ساخته های این آهنگساز را به یاد رزمندگان دفاع مقدس از ۱۴ تا ۱۶ شهریور در باغ فردوس اصفهان اجرا کرد.
«ایثار»، «حماسه خرمشهر»، «روز واقعه»، «از کرخه تا راین» و «بوی پیراهن یوسف» عناوین سمفونی هایی هستند که توسط ۱۵۰ نوازنده سازهای بادی، زهی، کوبه ای و گروه کر ارکستر سمفونیک حوزه هنری اصفهان اجرا شدند. کنسرت باغ فردوس، نخستین اجرای مستقل این ارکستر به شمار می رود.
▪ آمدن سامی یوسف به تلویزیون ایران
سیامک رادمنش یا همان سامی یوسف ستاره موسیقی راک جهان اسلا م، به شکل تصویری و از خانه اش در لندن میهمان برنامه کوله پشتی در عید فطر بود. اخبار قبلی حاکی از آن بود که یوسف به تهران می آید و حتی دعوتنامه او برای حضور در این برنامه ارسال شده و او هم با این دعوت موافقت کرده، با این حال خبر رسید که ستاره راک جهان اسلا م از طریق ویدئوکنفرانس میهمان ایرانی ها خواهد بود و او در یکی از برنامه های کوله پشتی از شبکه سوم سیما میهمان مردم ایران شد.
● افتخارات موسیقی ایران
▪ شهرام ناظری و نشان لژیون دونور
شهرام ناظری در اواسط مهرماه امسال موفق به دریافت بالاترین نشان فرهنگی، هنری کشور فرانسه، نشان لژیون دونور(شوالیه) شد.
▪ کیهان کلهر
کیهان کلهر در افتتاحیه بازی های پارالیمپیک که در کشور چین برگزار شد به همراه گروه موسیقی «جاده ابریشم» به اجرای قطعاتی از موسیقی تلفیقی آسیا پرداخت. این برنامه اواسط مهر ماه برگزار شد.
▪ بزرگداشت نادر مشایخی
بزرگداشت رهبر ارکستر سمفونیک تهران، مردادماه سال جاری با برپایی فستیوال موسیقی مدرن وین در اتریش برگزار شد. این فستیوال در تالار «کنسرت هاوس» وین برگزار شد و نادر مشایخی با اجرای اینستالیشن یا اجرای چیدمانی در آن حضور پیدا کرد. همزمان با برگزاری این فستیوال، فیلم مستند فیلمساز هلندی درباره زندگی و دیدگاه های موسیقایی مشایخی نیز به نمایش درآمد که در آن، تمرکز فیلم «فرانک شفر» بر زندگی نادر مشایخی و ارکستر سمفونیک تهران بود.
▪ موسیقی پاپ
کنسرت احسان خواجه امیری و کره ای ها. گروه موسیقی «آکاپلا»ی کره جنوبی، با حضور جانگ سائیک و با همراهی احسان خواجه امیری، ۲۳ مهرماه در تهران به صحنه رفتند. گروه یادشده از ۶ سولیست تشکیل شده و هنرمندانش بدون استفاده از ساز، تنها با آواز و اصواتی که توسط دهان و دندان و پرکاشن ایجاد می شود، قطعات موسیقی را اجرا کردند و خواجه امیری برایشان خواند. کنسرت گروه موسیقی آکاپلا به صورت خیریه برای حمایت از کودکان بیمار قلبی ایرانی در دو سئانس برگزار شد. این کنسرت در نوع خود بسیار موفق بود و هنرمندان موسیقی کره هنر این کشور را به خوبی و با آنچه در توان داشتند عرضه کردند.
▪ نیما مسیحا
کنسرت موسیقی «نیما مسیحا» شب بیست ویکم شهریورماه در مجموعه تاریخی - فرهنگی سعدآباد برگزار شد و بسیاری از تماشاگران از اجرای این برنامه ناراضی بودند؛ چرا که علیرغم کار خوب گروهی و اجرای خوب مسیحا، بی نظمی های کنسرت آزارشان داده بود.
▪ عبدالحسین مختاباد
به مناسبت میلاد با سعادت امام زمان(عج) «عبدالحسین مختاباد» در کاخ سعدآباد تهران به اجرای کنسرت پرداخت. او در روزهای ۱۶ و ۱۷ شهریور ماه به همراه گروه موسیقی شرقی میهمان کاخ سعدآباد بود.
او که آخرین آلبومش را هم به آهنگسازی سامان احتشامی با نام «ماه مجلس» روانه بازار کرده بود، این بار هم با آهنگسازی او به صحنه رفت.
▪ علی لهراسبی
لهراسبی نیز پیش از برگزاری کنسرت مختاباد در روزهای ۱۴ و ۱۵ شهریورماه به اجرای کنسرتی در کاخ سعدآباد پرداخت.
▪ فرمان فتحعلیان
«فرمان فتحعلیان» به همراه گروهش ۱۹ و۲۰ مردادماه در تالار بزرگ کشور کنسرت داد. او در این برنامه قطعات منتخبی از آلبوم های گذشته به همراه قطعات آلبوم چهارم که هنوز منتشر نشده را اجرا کرد.
● جشنواره های موسیقی
امسال جشنواره بی شماری در موسیقی ایران برگزار شد که از جمله آنها می توان تیتروار به:
جشنواره های سرود ارتش، جشنواره دف نوازی رحمت، جشنواره موسیقی عاشیقلار، جشنواره بزرگ تنبورنوازان، جشنواره موسیقی آئینی اردبیل، جشنواره موسیقی پژوهی اردبیل، نخستین جشنواره موسیقی مقامی و محلی زاگرس در بروجن، جشنواره سوز و ساز عاشیقی، همایش عبدالقادر مراغه ای و جشنواره آوای ورشان در گیلان اشاره کرد.
▪ اما مهم ترین جشنواره های موسیقی:
ـ جشنواره موسیقی جوان
برگزاری ششمین دوره موسیقی جوان، نوید روزهای خوبی را برای نسل آینده موسیقی ایران داد. این جشنواره در تابستان و با دبیری داریوش پیرنیاکان برگزار شد.
ـ جشنواره موسیقی نواحی استان کرمان
نخستین جشنواره موسیقی نواحی استان کرمان با حضور ۱۰ گروه موسیقی در شهر کرمان و با دبیری فؤاد توحیدی ۱۵ و ۱۶ شهریورماه برگزار شد.
جشنواره نواهای حماسی در خرم آباد
جشنواره نواهای حماسی در خرم آباد سومین جشنواره منطقه ای موسیقی «نواهای حماسی» با حضور ۱۲۰ موسیقیدان، ۲۶ و ۲۷ مهر در شهرستان خرم آباد برگزار شد. در این جشنواره ۱۲۰ هنرمند در قالب ۱۵ گروه از استان های آذربایجان غربی، کردستان، ایلام، کرمانشاه، لرستان، خوزستان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی، گلستان، گیلان، چهارمحال وبختیاری و لرستان، رقابت کردند. احیای حماسه های میهن اسلامی در طول سالیان گذشته بویژه حماسه هشت سال دفاع مقدس و انتقال نواهای ماندگار به نسل جوان از هدف هایی بود که این جشنواره دنبال کرد.
ـ همایش ویلن نوازی در ایران
همایش «بررسی و کنسرت پژوهشی ویلن نوازی در ایران» با حضور استاد «خسرو چناریان» از سوی حوزه هنری چهارمحال و بختیاری در سالن اجتماعات سازمان تبلیغات اسلامی شهرکرد برگزار شد. این موسیقیدان مکتب اصفهان و از نوازندگان ساز ویلن در کشور گفت: در زمان حاضر به ساز ویلن کمتر توجه می شود و دلیل این پسروی، درگذشت بسیاری از استادان این ساز است. در این همایش که بیش از یکهزار نفر از علاقه مندان موسیقی سنتی ایران حضور داشتند، استاد چناریان قطعاتی را درمکتب اصفهان اجرا کرد.
ـ همایش نی نوازان نبوی در گنبدکاووس
همایش نی نوازان نبوی به مناسبت عید سعید فطر، ۲۳مهر ماه جاری در شهرستان گنبدکاووس برگزار شد. در این همایش ۲۰ هنرمند نی نواز به اجرای برنامه پرداختند و از پیشکسوتان موسیقی ترکمن صحرا نیز تجلیل شد. اهمیت و تأثیر موسیقی در میان قوم ترکمن، جنبه اخلاقی و معنوی این موسیقی و استفاده از ساز نی در اجرای قطعات عرفانی مقام های ترکمن، از جمله دلایل برگزاری این همایش عنوان شده بود.
ـ کنسرت های موسیقی بانوان
کنسرت های موسیقی بانوان که اغلب در حال و هوای خیریه برگزار می شود، امسال گرم بود و در آن «سیمین غانم»، گروه موسیقی «یاوران» به سرپرستی «خاطره پروانه» و گروه موسیقی «خنیا» به سرپرستی «پری ملکی» به اجرای برنامه پرداختند.
● موسیقی در روزهای بعد
▪ کنسرت ارکستر سمفونیک تهران با رهبر جدید
ارکستر سمفونیک تهران که هم اکنون با رهبر میهمان اداره می شود، در روزهای آینده و اواسط آبان ماه به رهبری «منوچهر صهبایی» به صحنه خواهد رفت.
▪ جشنواره موسیقی از کلاسیک تا معاصر
جشنواره موسیقی از کلاسیک تا معاصر به همت مرکز موسیقی حوزه هنری و با همکاری گروه موسیقی تهران ۲ تا ۶ آذر در تالار اندیشه حوزه هنری برگزار می شود و کوارتت اکراین در این جشنواره به اجرا خواهد پرداخت و سه سخنران نیز از مسکو، آمریکا و فرانسه در آن شرکت می کنند. یک شب از جشنواره موسیقی کلاسیک تا مدرن به شب «علیرضا مشایخی» آهنگساز و رهبر گروه موسیقی تهران اختصاص دارد که «احمد احمدی» شاعر، «محمدرضا درویشی» پژوهشگر موسیقی، «جلال ستاری» نویسنده و اسطوره شناس و... به سخنرانی می پردازند. متقاضیان شرکت در این برنامه می توانند آثار خود را در قالب نوار یا سی دی به همراه کپی نت های آن حداکثر تا تاریخ ۲۵ مهر به مرکز موسیقی حوزه هنری ارسال کنند.
▪ کنسرت مشکاتیان
گروه عارف به سرپرستی «پرویز مشکاتیان» به اجرای برنامه در تالار وزارت کشور می پردازد. هنوز تاریخ برگزاری این کنسرت مشخص نیست اما به احتمال زیاد در آذر ماه خواهد بود.
▪ نی نوازی «حسن کسایی» و «حسن ناهید»
در بزرگداشت مولانا که ششم آبان در تهران برگزار می شود، «حسن کسایی» و «حسن ناهید» به نی نوازی و «جلال ذوالفنون» به تک نوازی سه تار می پردازند. همچنین برنامه های هنری دیگری برای ادامه بزرگداشت مولانا در شهرهای تبریز و خوی در همین راستا برگزار می شود که از جمله آنها می توان به اجرای نمایشنامه مربوط به سیر زندگانی مولانا با حرکات موزون و موزیکال به کارگردانی حسین مسافر آستانه با نویسندگی محمد رحمانیان اشاره کرد.
▪ همنوایی دولتمند خال با خواجه نوری ها
کنسرت سالانه داریوش خواجه نوری با عنوان «همنوایان صلح» سوم و چهارم آبان ماه سال جاری در تالار بزرگ کشور برگزار می شود و با همراهی دولتمند خال - خالوف - خواننده تاجیک به پایتخت ۵ کشور دنیا می روند. در این کنسرت با دو اجرای تلفیقی و غربی، حدود ۲۰ نوازنده، خواننده سنتی و پاپ، گروه را همراهی می کنند.
▪ جشنواره موسیقی مقامی در تهران
جشنواره موسیقی حماسی مقامی، آبان ماه در سطح فرهنگسراهای تهران برگزار می شود. در این جشنواره که توسط سازمان فرهنگی، هنری شهرداری تهران برپا می شود، گروه های موسیقایی برجسته از استان های مختلف کشورحضور پیدا می کنند.

سمیه قاضی زاده

منبع : روزنامه ایران