بگذار دوباره دست هایم را بشویم

آمار گسترش و افزایش روزافزون بیماری های روحی و روانی که بیش از هر قشر دیگری، نسل جوان را تهدید و بنیان بسیاری از خانواده ها را نیز دچار تزلزل و آشفتگی می کند، لزوم توجه به اینکه جامعه افسرده و عصبی نیاز به یک تجدید روحیه و روان شناسی اجتماعی اساسی دارد را بیشتر نمایان می کند.
اینکه بسیاری از ما در برخوردهای روزانه خود با همکاران، دوستان، اطرافیان و نزدیکان دچار خشم، آشفتگی، پرخاشگری، افسردگی و فرافکنی می شویم، نمایانگر این واقعیت تلخ است که در جامعه یی پرتنش به لحاظ عصبی زندگی می کنیم و همین مساله ضرورت شناسایی، درمان و ریشه کن کردن بیماری های روحی و روانی را بیش از پیش نمایان و آشکار می سازد.
«هوای تازه» در همین راستا و برای کمک به فرآیند آگاهی بخشی در مورد بیماری های روحی و نیز معرفی راه هایی برای مبارزه با این بیماری ها که تبعات و اثرات منفی آن می تواند بسیار تخریب کننده تر از بیماری های جسمی باشد، در مقاطع زمانی مختلف به معرفی و بررسی نشانه ها و راه های مبارزه با انواع بیماری های روحی می پردازد.
سری اول معرفی و بررسی این بیماری ها با مطالعه در مورد بیماری شیزوفرنی به پایان رسید و تا حد امکان سعی شد که به جوانب مختلف این بیماری بپردازیم. از این هفته، بحثی دنباله دار در رابطه با عارضه اختلال وسواس اجباری موسوم به OCD را شروع می کنیم و سعی خواهیم داشت تا از منابع مکتوب مختلف برای گردآوری اطلاعات مفید در این زمینه استفاده کنیم.
اختلال وسواس اجباری یا Obsessive Compulsive Disorder یکی از بیماری های روحی رایج و شناخته شده است که راه های درمان آن به نسبت ساده تر از راه های درمان شیزوفرنی هستند و در صورتی که قبل از سنین بلوغ و ۱۸ سالگی شناسایی و پیگیری شوند، به راحتی کنترل خواهند شد.
مطمئناً در میان اطرافیان خود، کسانی را دیده اید که هنگام خارج شدن از منزل، شیرهای گاز، بسته بودن پنجره ها، شیرهای آب و برق اتاق های مختلف ساختمان را مدام چک می کنند، در خانه را چندین بار باز و بسته می کنند تا از بسته بودن کامل آن اطمینان حاصل کنند یا با شستن و تمیز کردن قسمت های مختلف منزل یا یک لباس به دفعات مکرر نیز ارضا نمی شوند. این گونه افراد، متاسفانه به شکل های مختلفی از بیماری اختلال وسواس اجباری دچار هستند و با این وجود به راحتی کنترل می شوند.
شاید به ظاهر برای ما به عنوان ناظران بیرونی، دیدن سخت گیری های این افراد در شست وشوی چندین باره لباس ها یا استحمام کردن مکرر در طول یک بازه زمانی مشخص، عجیب باشد و با دلایلی ابتدایی و ظاهری سعی در قانع کردن خود داشته باشیم، اما واقعیت این است که «اجباری» بودن این اختلال وسواس، در واقع همان عامل ذهنی و محرکی به شمار می رود که درگیری ها و تضادهای درونی پرشمار و آزاردهنده یی برای مبتلایان، ایجاد می کند.
ممکن است شما به صورت مقطعی از اینکه برای مثال مادرتان در طول روز، پنج یا شش بار حیاط یا فضای اطراف باغچه منزل را آبیاری و نظافت کند، تعجبی نداشته باشید و این را جزء عادات معمولی او بپندارید اما مطمئناً گذشت زمان و تکرار شدن این تاکید بر نظافت ها، هم به لحاظ جسمی او را فرسوده خواهد ساخت و هم تعجب شما را برخواهد انگیخت.
ممکن است شما بتوانید با عوامل بازدارنده مقطعی، جلوی او را بگیرید اما باید مطمئن باشید که محرک های روحی درونی مدام به تحریک کردن و آزار دادن او می پردازند و تا لحظه یی که آن فعل و عمل مورد نظر و برای مثال آبیاری کردن حیاط و باغچه را به انجام نرساند، ناآرامی و احساسی ناخوشایند خواهد داشت که در درازمدت می تواند به نتایج خطرناک تری منجر شود.
البته شست وشو، استحمام، نظافت کردن، مرتب کردن چندین باره اشیا و مصادیقی از این دست شاید تنها مثال های ظاهری برای افرادی باشد که به بیماری اختلال وسواس اجباری دچارند. در نخستین مقاطع بروز و ظهور بیماری در افراد که اکثراً هم ریشه ژنتیکی دارد، نشانه های بروز OCD که عوام آن را وسواس می خوانند در همین موارد خلاصه می شود که به امور شخصی اختصاص دارد و نمود ظاهری و بیرونی دارد.
اما گذشت زمان و گسترش یافتن ابعاد این بیماری، افراد را درونگرا می کند که دچار درگیری ها و پارادوکس های فکری، عاطفی و روحی گوناگونی با خود می شوند و این وسواس ها را در صورت نیافتن راهی برای تخلیه بیرونی، در خود فرو می خورند.
توجه به این واقعیت را نباید از یاد ببریم که مبارزه و درمان اختلال وسواس اجباری در صورتی که مبتلا یا فرد مشکوک به ابتلا تنها نشانه ها و سندرم های ظاهری آن را از خود بروز می دهد، بسیار آسان تر و دست یافتنی تر از زمانی اتفاق می افتد که بیمار به مرحله افسردگی مفرط و درونگرایی رسیده است. در هفته های آینده، به طور مفصل و دقیق، راه های شناسایی افراد مبتلا به این بیماری و نیز روش های استاندارد درمان را بیشتر به بحث خواهیم گذاشت.

سیدایمان ضیابری

منبع : روزنامه اعتماد