حاجی زین‌العابدین شیروانی

جنسیت: مرد
نام پدر: ملااسکندر
تخلص: تمکین
تولد و وفات: (۱۱۹۴ -۱۲۵۳ /۱۲۵۴) قمری
محل تولد: شماخی
شهرت علمی و فرهنگی: صوفی و شاعر
معروف به مست علی‌شاه. وی در شهر شماخی متولد شد. در پنج سالگی به همراه پدرش به عتبات عالیات رفت و تا سن هفده‌سالگی در آن سامان مشغول به تحصیل بود. سپس سفر و سیاحتی طولانی در پیش گرفت و بیشتر بلاد و شهرها را دید. او زمان این سیر و سفرها سی و هفت سال نوشته و تفصیل آن و دیدار بزرگان و مشایخ و شرح عجایب و غرایب را نزدیک صدهزار بیت به نظم آورده است. وقتی در قمشه قصد قتلش را گردند او فرار کرد و نسخهٔ اشعارش به غارت رفت و در نهایت خدمت محمدجعفر کبود در آهنگی مجذوب علی‌شاه رسیده و طریقهٔ ایشان را اختیار کرد و بعد از فوت او خلیفه و جانشین وی و قطب آن سلسله شد. علماء شیرزا با او به مخالفت برخاستند و او ناگزیر از شیراز به آذربایجان رفت و پس از چندی بار دیگر به شیراز بازگشت. از جمله کسانی که به او معتقد بودند ، محمدشاه قاجار بوده است. وی معاصر صاحب "ریاض‌العارفین" بود. او در وادی خلیص درگذشت و در جده در جوار قبر معروف به حضرت حوا دفن گردید. از آثار وی: "بستان‌السیاحه"؛ "حدیقه یا حدائق‌السیاحه"؛ "ریاض‌السیاحه".

منبع : مطالب ارسالی