سرت رو با چی می‌شوری؟!

یك شامپوی خوب چه ویژگی هایی دارد؟ بهترین روش برای شامپوزدن شامل چه مرا حلی است؟ از استانداردهای شامپو زدن چه می دانید؟
كلمه شامپو از یك لغت هندو به نام چامپانا به معنای ماساژ دادن گرفته شده است. قبل از پیدایش شامپو به صورت امروزی، مردم برای شستشوی موی خود از مواد گیاهی مانند سدر و چوبك و كتیرا و مواد معدنی مانند خاك‌های سیلیسی استفاده می‌كردند ولی صابون متداول‌ترین ماده جهت شست وشوی مو بود و به همین علت اولین شامپوها، شامپوهای صابونی بوده اند و كم كم با پیدایش پاك كننده‌های مصنوعی مخلوطی از صابون و پاك كننده و بالاخره پاك كننده‌های خالص عرضه شدند. البته در حال حاضر، هنوز هم بسیاری از مردم به علت عدم آگاهی از مشكلی كه قلیایی بودن صابون و سختی آب برای مو پدید می‌آورد، از صابون برای شستن موی خود استفاده می كنند. مهم‌ترین عملكرد شامپو، تمیزكردن مو و پوست سر و برطرف كردن چرك و آلودگی از روی سطح آن است. البته پاك كنندگی یك شامپو ویژگی مشترك همه شامپوهاست و رقابت شامپوها بر سر مسئله زیبا كردن موی سر همزمان با پاكیزگی سطح آن است. زیبایی‌های ‌مو ‌كه می‌توان از شامپو انتظار داشت درخشش و تلالو، نرمی، قابلیت اداره و فرم دهی، انبوه به نظر آمدن و سهولت شانه خوری پس از استفاده هستند.
● یك شامپوی خوب باید...
یك شامپوی خوب باید كاربرد آسان و توزیع مناسب روی پوست سر داشته باشد. مشخصات كف مانند سرعت تولید كف، حجم كف، حالت كف (رقیق یا كرمی بودن آن)، پایداری كف، سهولت شست وشوی كف از بین موها و پوست سر مناسب باشدو پس از مصرف شامپو موی مرطوب به آسانی شانه شود. عطر آن ملایم بوده و ایجاد حساسیت نكند. پس از شست وشو مدت خشك شدن مو طولانی نباشد. موهای خشك حالت پذیری مناسب پیدا كنند و موهای حالت یافته نرم، براق، صاف، لغزنده و قابل كنترل باشند. مو پس از مصرف شامپو جلوه ظاهری مناسب داشته باشد و براق و زیبا باشد. شامپو روی پوست و مو ایجاد حساسیت نكندو قدرت پاك كنندگی ملایمی داشته باشد. شامپویی كه كل چربی موها را بزداید، شامپوی مطلوبی نیست. پس از شست وشو موها الكتریسیته ساكن نداشته باشند، یعنی هنگام شانه زدن موها به هوا بلند نشوند.
● آداب شامپو زدن
آقایان معمولا بطری شامپو را برمی دارند، یك قطره بزرگ از شامپو روی سرشان می ریزند، مو را چنگ می زنند و بعد از اینكه شامپو كف كرد جریان‌ آب ‌را‌ وارد ‌آن می‌كنند. معمولا خانم‌ها در این مورد كمی بیشتر می دانند و درست تر عمل می‌كنند. اما اگر به عقیده شما عمل شامپو كردن به همین سادگی است ، بهتر است بیشتر فكر كنید. چون شامپو زدن عملی است كه در زندگی روزمره همه ما مرتب انجام می شود. بنابراین اشتباهاتی كه در اثر عادت‌های ناصحیح شامپو زدن مرتكب می‌شویم نیز مرتب تكرار خواهند‌شد،‌حتما می‌توانید حدس بزنید كه در دراز مدت چه صدمات جبران ناپذیری در انتظار موهایمان خواهد بود. شامپو زدن صحیح موها شامل مراحل زیر است:
▪ گره گشائی‌ ‌از مو:
موی خود را با یك شانه دندانه درشت شانه كنید تا هیچ گونه گره‌ای روی آن نمانده باشد.حواستان باشد كه هرگز موی خود را در حالت خیس شانه نكنید، چون در این حالت نیروی بیشتری برای شانه كردن مصرف می‌كنید بنابراین موی شما ممكن است شكسته شود.
▪ آب كشی اولیه با آب ولرم:
در مرحله بعدی موهای خود را با آب ولرم و نیمه گرم آبكشی نمایید. به این مرحله آبكشی اولیه و یا پیش شستشو گفته می شود كه برای زدودن گرد و غبار و به طور كلی آلودگی های قابل حل در آب انجام می‌شود. هرگز از آب داغ استفاده نكنید، چون باعث تردی و شكنندگی مویتان خواهد شد.
▪ پخش كردن شامپو در كف دست:
مقداری شامپو در كف دست خود بریزید و دست‌های خود را روی هم مالش دهید تا شامپو روی دست‌هایتان پخش شود. (حرارت دست‌های شما به عملكرد بهتر شامپو كمك می كند.) در واقع كف شامپو باید روی دست شما تشكیل شود. مقدار شامپو توسط خودتان تعیین می شود و باید به اندازه‌ای باشد كه كف آن تمام موهای شما را بپوشاند .
▪ ماساژ دادن شامپو بر روی پوست سر با نوك انگشتان :
شامپو را روی همه جای سر پخش كرده و با نوك انگشتانتان به آرامی شامپو را روی پوست سر و موهایتان ماساژ دهید. (دقت كنید كه از ناخن‌ها استفاده نكنید) برای جلوگیری از گره خوردن و شكسته شدن مو این كار را به آرامی و به صورت دایره‌ای انجام دهید .
▪ آب كشی نهائی :
در این مرحله موی خود را به خوبی آبكشی نمایید تا هرگونه بقایای شامپو از لابه‌لای موی شما زدوده شود. باز هم تاكید می شود: مو در حالت خیس نسبت به اصطحكاك خیلی حساس است، بنابراین آن را در حالت خیس به سختی مالش ندهید. همیشه در هنگام شامپو كردن موها ۵ مرحله فوق را به خاطر بیاورید تا تكرار این مراحل برای شما تبدیل به عادت شود.
● پاسخ به رایج‌ترین سوالات شامپویی
▪ آیا شامپوی مورد استفاده باید هر چند وقت یك بار تعویض شود؟
این تصور از آنجا نشا‡ت گرفته كه در گذشته برخی شامپوها به علت محدودیت تواناییشان در زدودن كامل آلودگی‌های مو و پوست سر، نوع خاصی از آلودگی ها را روی سر انباشته می‌كرد. بنابراین به مردم سفارش می‌شد كه هر چند وقت یك‌بار شامپوی خود را تعویض كنند تا این مشكل برطرف شود.اما در صورتی كه شامپوی مصرفی شما باعث تجمع آلودگی روی سطح مو و پوست سر شما نمی‌شود، تعویض مكرر شامپو ضرورتی ندارد. ازطرفی وفاداری به یك مارك خاص نیز توصیه نمی شود، زیرا در دنیای مدرن امروز سالانه محصولات جدیدی با خواص متنوع عرضه می‌شود كه عدم استفاده از آنها به دلیل آنكه محصولی كه استفاده می‌كرده‌ایم امتحان خود را پس داده ! محروم كردن خود از پیشرفت‌های تكنولوژی است.
▪ آیا استفاده مكرر از شامپو باعث كدر شدن و آسیب دیدن مو می‌شود؟
استفاده از شامپوهای نا مناسب و عدم به كارگیری روش صحیح استفاده از شامپو باعث كدورت و آسیب دیدگی موها می‌شود، اما حالا كه شامپوی مناسب موی خود را پیدا كرده‌اید و با روش صحیح شامپو كردن و خشك كردن مو نیز آشنا شده اید می توانید با خیال آسوده موی خود را هر روز یا چند بار در روز شستشو دهید.
▪ ‌آیا شامپوی نامناسب باعث ریزش موی سر می شود؟
مردم وقتی شامپوی خود را عوض می كنند، معمولا توجه بیش از حدی به حالت مو و پوست سر خود می نمایند. اگر بهبودی در وضعیت موهایشان حاصل شد آن را به فراورده جدید نسبت می دهند و بر عكس در صورتی كه وضعیت موهایشان بدتر شد، بازهم فراورده جدید را مقصر می‌دانند. مثلا ریزش طبیعی موهای خود را به شامپو‌جدید‌نسبت می‌دهند.تحقیقات نشان داده تعداد كمی از مردم از نقش عواملی مانند شانه كردن، برس كردن ، تاثیرات مخرب مواد شیمیایی و یا حتی داروها، رژیم غذایی، بیماری یا ویژگی های توارثی در ریزش مو آگاه هستند. حقیقت آن است كه شامپوها باعث ریزش مو نمی‌شوند. ضمن اینكه تاثیری بر میزان ریزش یا رشد مجدد آن در طول روز ندارند.
▪ مدت زمان آبكشی شامپو تا چه حد باید طولانی باشد؟
پس از استفاده از شامپو موی خود را به خوبی و به طور كامل آبكشی كنید، تا هیچ اثری از كف شامپو روی موی شما باقی نمانده باشد. یادآوری می شود بر خلاف كاندیشنر، آبكشی شامپو هر چه كاملتر باشد بهتر است.
▪ برای آبكشی شامپو باید از آب سرد استفاده كنم یا آب گرم؟
برای آبكشی شامپو از آب گرم استفاده كنید تا شامپو به طور كامل از روی مو خارج گردد. اما دمای آب كشی كاندیشنر بستگی به عواملی مانند ضخامت موی شما دارد. هرگز از آب داغ برای آبكشی موی خود استفاده نكنید. استفاده از آب سرد هم فقط برای كاندیشن كردن عمقی مو انجام می شود.
▪ آیا می‌توان از صابون به جای شامپو استفاده كرد؟
صابون به علت شویندگی بسیار زیادی كه دارد علاوه‌بر‌چرك، چربی های مفید پوست را هم شسته و خارج می‌كند. ضمن اینكه صابون‌های معمولی دارای اندیس pH بالایی هستند به همین جهت پولك‌های مو را از هم باز نگه داشته، موی شما را مستعد آسیب می كنند. ضمن اینكه سختی آب، امروزه مزید بر علت شده است زیرا املاح معدنی موجود در آب در اثر استعمال صابون روی سطح مو رسوب كرده و مو را كدر می‌كند.
▪ آیا نمك دریا و كلر استخر باعث تخریب مو می‌شود؟
اگر آب شور دریا بدون شستشو روی مو خشك شود، مقدار زیادی از رسوب نمك روی سطح مو انباشته شده و باعث خشكی و سنگینی مو می‌شود؛ همچنین كلر موجود در آب استخر یك بی‌رنگ كننده ضعیف است كه باعث‌از‌بین‌رفتن رنگدانه مو به مرور زمان می‌شود. بنابراین باید بعد از شنا ، مو به خوبی شسته و آبكشی شود. استفاده از شامپوها و محلول‌هایی كه اختصاصا برای شستشوی مو بعد از شنا ساخته شده، می تواند مفید باشد.
▪ آیا باید از شامپوی خاصی برای پاك كردن ژل و واكس موی سر استفاده كنم؟
برخی شامپوها (مانند شامپو شفاف كننده پنتین) برای جلوگیری از انباشتگی حاصل از استفاده روزانه محصولات آرایشی شكل دهنده (از جمله ژل و واكس مو) طراحی شده شده است.
▪ آیا اگر شامپو برای ۲ تا ۳ دقیقه روی سر باقی بماند تاثیر بیشتری خواهد داشت؟
بله. شامپو های حاوی مواد حالت دهنده بهتراست دو تا سه دقیقه بر روی مو بمانند تا مواد حالت دهنده موجود در آن بتوانند عمل خنثی كردن بارهای الكتریكی را بهتر انجام دهند.
▪ چه عامل یا عواملی می‌تواند باعث بروز خشكی و خشن شدن مو پس از حمام شود ؟
عواملی مانند آب كشی نشدن كامل شامپو، استفاده از شامپوهای ارزان قیمت و خشن و همچنین استفاده از شامپوهایی كه برای موی سر شما مناسب نیست، می‌توانند باعث بروز این مشكلات شود.
▪ میزان منطقی مصرف شامپو در هر بار حمام كردن چقدر است؟
میزان مصرف شامپو بستگی به میزان آلودگی مو و پوست سر، همچنین بلندی مو دارد. به عنوان یك قاعده كلی میزان مصرف شامپو باید به اندازه‌ای باشد كه موقع به كارگیری، كف حاصل از آن تمام سطح مو را بپوشاند. (به یاد داشته باشید زمان به كارگیری شامپو بعد از مرحله آبكشی اولیه است یعنی زمانی كه موی خود را به خوبی باآب خیس كرده اید.)
▪ آیا استفاده از شامپو بچه برای كسانی كه پوست حساس دارند بهتر است؟
خیر، تفاوت شامپوهای بچه با شامپوهای معمولی اندیس pH، نوع و غلظت مواد فعال آن است. اندیس pH شامپوهای بچه طوری تنظیم شده كه با pH چشم مطابقت داشته و میزان ریزش اشك را حداقل كند. در حالی كه پوست سر به pH كمتری نیاز دارد. بنابراین به افرادی كه دارای پوست سر حساس هستند پیشنهاد می‌شود، به جای استفاده از شامپو بچه از شامپوهای ملایم استفاده كنند.

دكتر هانیه زایررضایی

منبع : روزنامه سلامت