کاهوی فضایی

محققان علوم زیست فضایی اقدام به تولید نوعی کاهو در محفظه‌های مخصوص و در شرایطی مشابه با ماه و مریخ کرده‌اند و در جستجوی راه‌هایی هستند تا بتوانند در شرایطی خاص و مشابه با آنچه در خارج از جو زمین حاکم است, سبزیجات مختلف را پرورش دهند.
شبهای سرد و طولانی و خاک نامناسب هیچ یک نمی‌توانند مانع ازتلاش علاقمندان به کشت سبزیجات در فراسوی این کره خاکی شوند.
مرکز "تحقیقات کشاورزی تگزاس "اقدام به تولید نوعی کاهو در محفظه‌های مخصوص و در شرایطی مشابه با ماه و مریخ کرده است. در این مرکز و در پروژه‌ای با نام "ظرف سالاد" که وزارت هوا و فضا ایالات متحده مجری آن است, محققین در جستجوی راه‌هایی هستند تا بتوانند در شرایطی خاص و مشابه با آنچه در خارج از جو زمین حاکم است, دست به کشت سبزیجات بزنند.
دو مساله که بر اهمیت این اقدام می‌افزاید یکی میل طبیعی و سیری ناپذیر انسان به کشف جهان لایتناهی است و دیگری نیاز حیاتی آدمی به غذا. درآخرین سفر فضایی که شش ماه به طول انجامید, مواد غذایی توسط یک شاتل به ایستگاه فضایی حمل شد و حدود ۲۰۰ نوع غذای مختلف از گوشت مرغ گرفته تا انواع دسر بصورت خمیرمانند در تیوپهایی همچون تیوپ خمیر دندان دراختیارفضانوردان قرار گرفت.
اما برای آن دسته ازفضانوردانی که برای مدت‌های طولانی‌تری در فضا به سر می برند, این امکان که بتوانند خود غذای خود را تهیه کنند و از تازگی آن لذت ببرند, از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این مطلب هم از نقطه نظر روانشناسی و هم از دیدگاه علم تغذیه مورد توجه قرار گرفته است .
در واقع به جرات باید گفت فرستادن انسان به کرات دیگر از دردسر کمتری برخوردار است تا یافتن راهی برای رشد سبزیجات در فضا. برای مثال هیچگونه فشاری که موجب ایجاد ابر و بارش باران شود در جو ماه وجود ندارد. میزان جاذبه آن تنها یک ششم جاذبه زمین است, یک روز آن تقریبا برابر است با سی روز زمینی و یک شب آن معادل دوهفته شب زمینی بعلاوه فاقد کربن لازم برای انجام عمل فتوسنتز می‌باشد.
مریخ بر خلاف ماه اتمسفری دارد که ۹۵ درصد آن حاوی دی‌اکسید‌کربن و فشار اتمسفری آن یک‌صدم فشار زمین است. با آنکه یک روز مریخی اندکی بیش از ۲۴ ساعت است نور کافی برای رشد گیاهان فراهم نمی‌کند. به همین علت دانشمندان مجبور به ساختن محفظه‌هایی هستند که شرایطی مشابه آنچه برای رشد گیاهان لازم است را بتوانند در آن محفظه‌ها ایجاد کنند, از قبیل فشار مناسب, کربن و سایر مواد لازم برای صورت گرفتن عملیات فتوسنتز.
البته تحقیقات نشان می‌دهد گیاهان در فشار پایین بهتر رشد می‌کنند. مزیت این مساله این است که مواد کمتری مورد استفاده قرارمی‌گیرد و درنتیجه هزینه‌های کمتری دربرخواهد داشت. اما ایجاد شرایطی که گیاهان بتوانند در فشار پایین رشد کنند نیز کار دشواری است. در چنین سیستمی هوا باید در طول روز بتدریج ومعادل ۱.۵ درصد حجم محفظه ها وارد آن‌ها شود. همین‌طور گاز اتیلن تاثیر بسزایی در رشد گیاهان دارد.
براساس تحقیقات صورت گرفته گیاهان شب هنگام (و نیز دردوره‌های تاریکی) درفشار پایین گاز اتیلن کمتری تولید می کنند و کربو‌هیدرات کمتری را مورد استفاده قرار می‌دهند که این مساله باعث می‌شود تا برگ‌های پهن‌تری در گیاهان ایجاد شود. به طور مثال این آزمایش در کاهو نتایج خیلی خوبی داشته است. همچنین گیاهان هم در تولید اکسیژن و هم در کاهش دی اکسید کربن نقش دارند، دو عاملی که برای حیات انسان‌ها لازم و ضروری است. این محفظه‌ها را می‌توان در سطح ماه و مریخ هم مورد استفاده قرار داد و کمبود نور در سطح این دو سیاره را با ذخیره‌سازی انرژی نورانی و استفاده از آن در مواقع ضروری جبران نمود.

منبع : سایت کودک و نوجوان سازمان فضایی ایران