برگی از تاریخ (۳ تیر) (۲)

● اعدام میرزا جهانگیر خان شیرازی
۹۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۲۸۷ ه.ش ، یرزا جهانگیر خان شیرازی مدیر روزنامه صوراسرافیل از مبارزین سرسخت مشروطیت در جریان به توپ بستن مجلس شورای ملی توسط قوای قزاق به قتل رسید .
او در سال ۱۲۹۲ه ق در شیرازمتولد ودرتهران مقتول شد . وی ازخانواده ای تهی دست برخاسته بود و در اوان کودکی پدرش در گذشت و از آن پس عمه اش سرپرستی او را به عهده گرفت . چهانگیر در ۵ سالگی به شیراز بازگشت و در آنجا به تحصیل پرداخت . او در همین زمان مقدمات ادبیات و منطق وریاضی را نزد استادان زمان فراگرفت . و ی پس از آن به تهران آمد و به تحصیل علوم و فنون جدید پرداخت وهمزمان به انجمن های سری راه یافت و سرانجام نیز از ارکان عمده این تشکیلات شد . او در زمانی که محمد علی شاه به مخالفت با مشروطه پرداخت به همراه چند تن از جمله روز نامه صور اسرافیل را ایجاد کرد .
وی كه بواسطه مدیریت روزنامه صوراسرافیل به همین نام مشهور شده بود پس از اشغال مجلس توسط قزاقان با جمعی از یارانش به دستور محمد علی شاه دستگیر شد .
حاج میرزانصرالله ملك المتكلمین از وعاظ و خطبای مشهور این دوره نیز در میان دستگیر شدگان بود. آنها در باغ شاه بدستور محمد علی شاه قاجار اعدام شدند .
در پی این حادثه محمد علیشاه طی دستخطی به مشیرالدوله دستور داد تا مجلس را تعطیل كند . قابل توجه است كه در همین زمان سید عبدالله بهبهانی به كلهُر تبعید شد و علمای آزادی خواه و مبارز دیگر نیز هریك طی حكمی به نقاط دیگر ایران و اروپا تبعید گردیدند .
● زد و خورد نیروهای انگلیسی با افراد جنبش جنگل در گیلان
۸۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۲۹۷ ه.ش ، زد و خورد افراد مسلح جنبش جنگل در گیلان با نیروهای اعزامی انگلستان كه قصد داشتند بلشویك هایی را كه به شمال ایران وارد شده بودند سركوب كنند ، آغاز شد.
نیروهای انگلیسی كه طبق قرار داد تقسیم ایران، در وطن ما مستقر شده بودند ماموریت داشتند كه پس از سركوب این بلشویكها به قفقاز بروند و به كمك مخالفان مسلح كمونیسم (سفیدها) بشتابند.
● قتل وزیر امورخارجه آلمان، والتر راتنائو
۸۵ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۹۲۲ میلادی ، والتر راتنائو ، وزیر امورخارجه آلمان ، كه از یهودیان این كشور بود ، پس از جنگ جهانی اول و بعد از انعقاد یك قرارداد با مسكو و اعلام این كه المان باید به تعهداتی كه طبق قرارداد های ورسای به گردن گرفته عمل كند به دست دو افسر ناسیونالیست آلمانی ترور شد.
راتنائو كه پس از درگذشت پدرش ، رئیس كارخانه سازنده وسائل برقی « آ .ا.گ » آلمان شده بود در دو سال اول جنگ جهانی اول در «اداره اقتصاد جنگ» دولت آلمان كار می كرد و نوشته اند كه با جنگ نامحدود زیردریایی موافقت نداشت.
وی پس از جنگ و شكست آلمان كمك كرد تا حزب دمكرات آلمان تاسیس شود و با تاسیس این حزب، در سال ۱۹۲۱ وزیر نوسازی آلمان شده بود كه چندی بعد به سمت وزیر امورخارجه آلمان منصوب شد .
امضای قرارداد «راپالو» با دولت مسكو او را ازچشم محافظه كاران آلمان انداخت و با جانبداری از انجام تعهداتی كه آلمان به موجب قراردادهای ورسای پذیرفته بود دشمنی ناسیونالیست ها را هم كه از اصل با او خوب نبودند برانگیخت كه به از دست دادن جانش منجر شد.
ناسیونالیست های آلمان و هیتلر قراردادهای ورسای را بسیار سخت و خشن و نوعی تحقیر ملت آلمان می دانستند و با رعایت انها موافقت نداشتند.
● درگذشت عباس جلالی سوسن آبادی
۳ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۸۳ ه.ش ، عباس جلالی سوسن آبادی نگارگر ایرانی درگذشت . استاد عباس جلالی سوسن آبادی درواقع نیمای مینیاتور ایران بود .
وی نام آشنا و زنده در هنر نقاشی ایران، که تابناکی اش در دیروز و فردای هنر این مرز و بوم با نوآوری و تازگی بی همتا، جاودانه است، در سال ۱۳۱۶ در شهر اراک متولد شد. فارغ التحصیل هنرستان پسران و عضو وزارت فرهنگ و هنر سابق بود. او عقیده داشت که هنر نقاشی جدا از شعر و ادبیات نیست.
او که از سن ده سالگی به هنر نقاشی عشق می ورزید، به دلیل وضعیت جسمانی اش، " مینیاتور " را انتخاب کرد؛ چون نمی توانست به کار سنگین نقاشی بپردازد. اما هنر مینیاتور به دلیل ظرافت و نازکی مناسب حال و وضع او بود.
در ۳۳ سالگی توانست به سبک خاص خود در هنر مینیاتور دست پیدا کند. او سی سال رنج کشید، طرح زد و رنگ روی بوم گذاشت.
راز و رمز این هنر را ابتدا در نزد استاد الطافی که بیشتر در زمینه گل و مرغ کار می کرد آموخت و سپس تحت تاثیر استاد مقیمی و شیوه کار او قرار گرفت. در واقع سوسن آبادی در ادامه خلاقیت ها و نوآوری های کسانی مانند حسین بهزاد، ابوطالب مقیمی و الطافی شروع به کار کرد اما خیلی زود به سبک ویژه خود رسید.
او به زعم دکتر جواد مجابی، ضرورت زمانه را در پوست انداختن مینیاتوریستی و نو کردن قالب و محتوا و فضای آن دانست.
کارهای استاد سوسن آبادی را می توان به دو دوره تقسیم کرد: در دوره اول سوسن آبادی پیرو مکتب هرات بود؛ اما در دوره دوم که با اولین نمایشگاهش در خانه آفتاب آغاز شد به سبک ویژه خودش دست پیدا کرد.
● اعطای دكترای افتخاری ریاضیات به استاد احمد بیرشك
۹ سال پیش درچنین روزی در سال ۱۳۷۷ ه.ش ، درنخستین همایش انجمنهای علمی ایران دكترای افتخاری ریاضیات به استاد احمد بیرشك اعطاء گردید.
استاداحمد بیرشك در طول عمر با بركت خود موفق به انتشار نهصد مقاله و یكصد جلد كتاب و تربیت صدها دانشجوی پوینده علم بوده است.
همچنین باید گفت كه استاد بیرشك علاوه بر آنها در زمینه هایی چون آموزش و ‏پرورش نقد قانون دانشگاه نقد قانون تربیت معلم فیزیك ، اخترشناسی ، ریاضیات ، گاهشماری ، فرهنگ نویسی ‏سرگرمی های ریاضی زیست شناسی تاریخ علم ، خط فارسی ، داستان نویسی داستان ، سفر به فضا ، زندگی ‏دانشوران و هنرمندان ، تاریخ تمدن ، و... در نشریه هایی چون سخن ، امید ، تمدن ، دانشمند ، چیستا ، آیندگان ، ‏بامداد ، اطلاعات ، كلك ، آدینه و... منتشر كرده اند.
پژوهش استاد در زمینه گاهشماری ایرانی، حیرت و تعجب بزرگترین تقویم شناسان جهان را برانگیخته است . استاد به آخرین اثر خود یعنی «گاهشماری ایرانی» سخت دلبسته بود. به روزگاری تمامی توان و نیروی خود را صرف آن می‌كرد كه در دهمین دهه عمر خود بود و به یاری عینك و ذره‌بین، این كتاب ششصد صفحه‌ای و آكنده از انبوه اعداد و ارقام و جدول‌ها را بهم در می‌پیوست. تألیف و تنظیم این اثر بزرگ و ماندگار و بی‌همتا (به یاری همكارانی همچون استاد موسی اكرمی) آخرین سال‌های عمر او را درنوردید و مدت‌ها با نگرانی، چشم‌براه انتشار آن بود. زمانی كوتاه از انتشار «گاهشماری ایرانی» نگذشته بود، كه با آسودگی خاطر به مرغ روانش فرمان پرگشودن داد و گویی كه «زروان» بیكرانه، تا چنین هنگامی او را درنگ داده بود.
هشتاد سال از نخستین كتابی كه پدید آورد، و از نخستین میوه‌ای كه بر شاخش نشست، می‌گذشت. رفتن استاد بیرشك غم‌انگیز نیست. زیرا او معتقد بود که : «مهم این است كه چه بر جای می‌ماند».

پی نوشت :
۱-کتاب: فروغ ولایت
منابع:
۱- مهر
۲- روزنامک
۳- صداو سیما
۴- روزنامه شرق
۵- سایت مرکز ایران شناسی و زبان فارسی و دانشگاه دولتی آستراخان
۶- سایت قابیل
۷- سایت آفتاب
۸- شهید آوینی

منبع : تبیان