شنبه, ۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 27 April, 2024
مجله ویستا


بلوغ‌ زودرس‌ کودکان در خانه‌های‌ کبریتی‌


بلوغ‌ زودرس‌ کودکان در خانه‌های‌ کبریتی‌
افزایش‌ روزافزون‌ نیاز به‌ مسكن‌ در شهرهای‌ بزرگ، تبعاتی‌ چون‌ كوچك‌ شدن‌ خانه‌ها و در اصطلاح‌ به‌ وجود آمدن‌ خانه‌های‌ كبریتی‌ را در پی‌ داشت‌. ازسوی‌ دیگر« میهمان‌ محور» بودن‌ خانه‌های‌ ایرانی‌، محدودیت‌ فضا و حذف‌ حریم‌های‌ شخصی‌ در این‌ نوع‌ خانه‌ها را به‌ همراه‌ داشته‌ كه‌ نتیجه‌ این‌ فرایند منجر به‌ بلوغ‌ زودرس‌ كودكان‌ ساكن‌ در خانه‌های‌ كبریتی‌ شده‌ است‌.
بسیاری‌ از كارشناسان‌ مسائل‌ اجتماعی‌ معتقدند،تقاضای‌ سكونت‌ در چنین‌ ساختمان‌هایی‌ علاوه‌ بر افزایش‌ بحران‌ اجاره‌ نشینی‌ ،پیامدهای‌ روانی‌ بسیاری‌ برای‌ ساكنان‌ این‌ قبیل‌ خانه‌ها به‌ همراه‌ دارد به‌ گونه‌یی‌ كه‌ روانشناسان‌ اجتماعی‌ سكونت‌ افراد در چنین‌ خانه‌هایی‌ را به‌ هیچ‌ وجه‌ منطبق‌ با شرایط‌ ایده‌ آل‌ نمی‌ دانند و معتقدند در سالیان‌ نه‌ چندان‌ دور باعث‌ شكل‌ گیری‌ اختلالات‌ روانی‌ در بین‌ افراد ساكن‌ در خانه‌های‌ كبریتی‌ می‌شود.
دكتر«حسین‌ ایمانی‌ جاجرمی‌»، دكترا در زمینه‌ جامعه‌ شناسی‌ شهری‌ در رابطه‌ با اختلالات‌ و آسیب‌های‌ اجتماعی‌ و روانی‌ خانه‌های‌ كبریتی‌ می‌گوید:«از آنجا كه‌ كودكان‌ مراحل‌ اجتماعی‌ شدن‌ را بطور كامل‌ طی‌ نكرده‌ اند، آمادگی‌ پذیرش‌ بسیاری‌ از مسائل‌ بویژه‌ مسائل‌ جنسی‌ را ندارند و در مواجهه‌ با چنین‌ موضوعاتی‌ دچار دوگانگی‌های‌ بسیاری‌ می‌شوند.»
از نظر این‌ جامعه‌ شناس‌ شهری‌، محل‌ زندگی‌ از كودكی‌ می‌تواند بحث‌ فردیت‌ و اتكا به‌ خود را تقویت‌ كند و شخصیت‌ فردی‌ و خصوصی‌ كودك‌ را بسازد. حال‌ آنكه‌ در خانه‌های‌ كبریتی‌ چنین‌ مفاهیمی‌ تعریف‌ نمی‌ شوند و كودك‌ به‌ شكل‌ ناقص مراحل‌ اجتماعی‌ شدن‌ را طی‌ می‌كند.»
به‌ گفته‌ همین‌ كارشناس‌، در معماری‌ سنتی‌ ایرانی‌ ،بیشترین‌ فضای‌ خانه‌ به‌ سالن‌ پذیرایی‌ اختصاص‌ می‌یافت‌ و چون‌ در فضای‌ جدید شهری‌ مساحت‌ خانه‌ها كاهش‌ پیدا كرده‌، بخش‌ عمده‌یی‌ از فضا و اتاق‌های‌ شخصی‌ حذف‌ شده‌ است‌ در نتیجه‌ اتاق‌ خواب‌ و اتاق‌ بچه‌ها به‌ نفع‌ سالن‌ پذیرایی‌ از میهمان‌ تصرف‌ شده‌ است‌.
این‌ سبك‌ معماری‌ بتدریج‌ آثار خود را در نوع‌ تربیت‌ و ویژگی‌های‌ شخصیتی‌ اعضای‌ خانواده‌ به‌ نمایش‌ گذاشت‌. به‌ نحوی‌ كه‌ كودكان‌ اتاق‌ شخصی‌ ندارند و گاهی‌ مجبورند همراه‌ پدر و مادر خود در یك‌ اتاق‌ استراحت‌ كنند. این‌ پدیده‌ علاوه‌ بر اینكه‌ باعث‌ می‌شود كودكان‌ زودتر از حد معمول‌ شاهد برخی‌ از مشاجره‌ پدر و مادرشان‌ باشند،خود كودكان‌ را هم‌ از داشتن‌ فضای‌ اختصاصی‌ برای‌ استراحت‌ یا گذراندن‌ اوقات‌ فراغت‌ محروم‌ كرده‌ است‌ .
از سویی‌ نیاز به‌ تنها بودن‌ و فضای‌ اختصاصی‌ در بیرون‌ از خانه‌ نیز تامین‌ نمی‌ شود. چرا كه‌ علاوه‌ بر فضای‌ داخلی‌ خانه‌های‌ كبریتی‌ كه‌ توجه‌ كمتری‌ به‌ فضای‌ اختصاصی‌ شده‌ ،در طراحی‌ فضاهای‌ بیرونی‌ نیز كمترین‌ توجه‌ شكل‌ گرفته‌ است‌. حال‌ آنكه‌ از نظر بسیاری‌ از اندیشمندان‌ ،معماری‌ با قدمتی‌ به‌ اندازه‌ تاریخ‌ انسان‌ به‌ عنوان‌ بخش‌ مهمی‌ از فرهنگ‌ ،نقش‌ اساسی‌ در شكل‌ گیری‌ و تكامل‌ انسان‌ عهده‌ دار است‌.
مهندس‌ «سعید سادات‌نیا»، شهرساز و صاحب‌ نظر در حوزه‌ شهری‌ معتقد است‌، كوچك‌ شدن‌ هسته‌ خانواده‌ و در واقع‌ تغییر الگوهای‌ رفتاری‌، اجتماعی‌ و فرهنگی‌ مردم‌ و تمایل‌ معماری‌ مدرن‌ و جامعه‌ صنعتی‌ به‌ سلول‌ سازی‌ ، الگوهای‌ معماری‌ ،ساختمان‌ سازی‌ و سكونت‌ را بطور كلی‌ دگرگون‌ كرده‌ است‌.
وی‌ در پاسخ‌ به‌ اینكه‌ آیا استاندارد ویژه‌یی‌ برای‌ هر نفر از افراد خانواده‌ از نظر مساحت‌ محل‌ سكونت‌ وجود دارد، می‌گوید: «هر چند وزارت‌ مسكن‌ مساحتی‌ در حدود ۲۰ تا ۲۵ متر مربع‌ را در ساخت‌ و سازها برای‌ هر نفر در نظر می‌گیرد ، اما به‌ دلیل‌ مشكلات‌ اقتصادی‌ و اهمیت‌ بهره‌ وری‌های‌ اقتصادی‌ همچنین‌ تغییر فرهنگ‌ سكونت‌، این‌ امر شكل‌ عملی‌ به‌ خود نمی‌ گیرد. چرا كه‌ معماران‌ و مالكان‌ نیز به‌ كوچك‌ سازی‌ و انبوه‌ سازی‌ تمایل‌ بیشتری‌ دارند.»
مهندس‌ «كمال‌ الدین‌ ایمانی‌»، مهندس‌ معمار و نایب‌ رییس‌ مشاوران‌ شارستان‌ ،تعریف‌ الگوهای‌ مناسب‌ سكونت‌ برای‌ شهرها را الزامی‌ می‌داند و می‌گوید: «الگوهای‌ سكونت‌ تعریف‌ شده‌ باید متناسب‌ با نهادهای‌ اجتماعی‌ كه‌ بتازگی‌ شكل‌ گرفته‌ اند،سازگار باشند.»
وی‌ معتقد است‌ ،هر چند آلونك‌ نشینی‌ به‌ شكل‌ گذشته‌ دیگر وجود ندارد، اما شهرهای‌ جدید و اقماری‌ شكل‌ نوینی‌ از آلونك‌ سازی‌ هستند و در واقع‌ آلونك‌های‌ مطبق‌ را تداعی‌ می‌كنند.
وی‌ همچنین‌ می‌گوید برای‌ كاهش‌ صدمات‌ روانی‌ و اختلالات‌ شخصیتی‌ كودكان‌ می‌توان‌ از تمامی‌ فضای‌ موجود برای‌ سكونت‌ با طراحی‌ مناسب‌ و دقیق‌ برای‌ هر خانوار حریم‌ شخصی‌ و خصوصی‌ در نظر گرفت‌.
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید