«روزگار قریب»، مهر تاییدی بر نگاه خاص « عیاری»

مجموعه «روزگار قریب» ساخته «کیانوش عیاری» که هفته گذشته به منزلگاه پایانی رسید، به جهت چندلایه بودن و حرکت بر گستره ای وسیع از رویکردها حضوری موفق از یک سینماگر را در عرصه رسانه ملی به ثبت رساند.
«روزگار قریب» در کارنامه عیاری در راستای نگاه همیشگی و مولفه های مشترک مجموعه آثار او قرار می گیرد. مجموعه های «خانه به خانه» و «هزاران چشم» و فیلم های «شبح کژدم»، «آن سوی آتش»، «آبادانی ها»، «شاخ گاو»، «دو نیمه سیب»، «بودن یا نبودن» و «بیدار شو آرزو» از جمله آثاری هستند که سبک خاص عیاری را مشخص می کنند.
فیلمسازی که همواره با نگاه جزئی نگر و تامل بر زوایای پنهان مضامینی که انتخاب می کند، برگ برنده را برای دیدگاه و تفکر خاص خود نگه می دارد. «روزگار قریب» هرچند بر محور زندگی واقعی دکتر«محمد قریب» بنیانگذار پزشکی نوین کودکان در ایران ساخته شده، ولی اهمیت اصلی را از دراماتیزه کردن این بستر به ظاهر ساکن و مستند گرفته است.
به این ترتیب این بستر بدون اینکه صرفا بر پیشرفت های علمی و پزشکی وی متمرکز باشد، برشی جزئی از تاریخ و مناسبات ایران بر بستری نمایشی است. در واقع نقطه قوت همیشگی عیاری در کنار کارگردانی و تصویرپردازی خاص، دغدغه های او در به تصویر کشیدن روزمرگی های زندگی و البته هنر این نویسنده و فیلمساز در نمایشی کردن عادات روزانه و تکراری است.
عیاری برای اینکه زندگی خطی دکتر محمد قریب واجد لایه های مختلف شود، هم ساختاری خاص برای روایت طراحی کرده و هم اینکه بستر اصلی کار را بر وقایع سیاسی و اجتماعی مقاطع تاریخی کشورمان قرار داده است. این گونه است که هر مخاطبی به فراخور نیاز خود می تواند بهره ای خاص از مجموعه «روزگار قریب» ببرد. ساختار روایی انتخابی عیاری برای این مجموعه نوعی حرکت در زمان و مکان است که می تواند روند اپیزودیک این مجموعه را پویا کرده و به واسطه برقرار کردن یک نخ تسبیح، جذابیت این پیگیری را برای مخاطب تلویزیونی را دو چندان کند.
روایت زمان حال با تصویر کردن موقعیت دکتر قریب در زمان حال و وخیم شدن بیماری و انتقال وی به بیمارستان آغاز می شود. به نوشته مهر; این موقعیت اولیه امکانی کارکردی به عیاری داده تا با نزدیک شدن وی به منزلگه پایانی، انگیزه های مرور گذشته را برای دکتر قریب بیشتر کند. به این ترتیب فلاش بک های هر قسمت نوعی عادت در مخاطب ایجاد می کند تا با گذری کوتاه بر قصه ای فرعی از حضور قریب در بیمارستان و مسائل برآمده از آن، منتظر رجعت به گذشته و دنبال کردن این خط داستانی باشد. روایت گذشته هر چند خطی اما این امکان را به عیاری داده تا در مقاطع سنی مختلف این شخصیت به برجستگی ها و نقاط اوج او بپردازد. به این ترتیب آنچه از کودکی، جوانی و میانسالی دکتر قریب به تصویر درمی آید بخش هایی است که هم تکه های پازل قرار گرفتن وی در موقعیت کنونی را کنار هم می چیند و هم تلفیق این درام را بر بستر تاریخ حساب شده و ظریف انجام می دهد. این ساختار در عین پهلو زدن به روند خلاف جهت زندگی و مرگ با یک نقطه اوج، می تواند چگونگی حرکت در این دو مسیر را برجسته کند. علاوه بر این با به تصویر کشیدن پایان، اهمیت اصلی را به همین عرض مسیر داده و بدون تکیه بر مولفه های متعارف غافلگیری و جذابیت برای مخاطب، تلاشی برای ارتقا سطح سلیقه مخاطبان سینما نیز انجام دهد. ضمن اشاره به این نکته که روایت زمان حال دکتر قریب در بیمارستان نیز روندی ساکن و باری به هر جهت ندارد و در جهت تکمیل پازل شخصیتی این پزشک فرهیخته حرکت می کند.
تعهد، مسئولیت پذیری و... برخی از روحیاتی هستند که قریب با تکیه و تاکید به نوعی جایگاه نهادینه آنها را در خود برجسته می کند. روندی که عیاری از وجوه پرداخته شده در آن بهره کارکردی برده و پایان بندی مجموعه را بر اساس آن دراماتیزه کرده است. درست هنگامی که دکتر قریب تسلیم مرگ می شود و روایت زندگی او در گذشته و حال با مرگ به هم می رسد، پسرک جنوبی که با توجه و مراقبت وی سواد یاد گرفته و بهبود پیدا کرده، از بیمارستان مرخص شده و به میان خانواده و شهر خود بازمی گردد. این تنها یکی از نمونه طراحی هایی است که وارد روند درام شده و پرداخت هنرمندانه کار را برجسته تر کرده است. از مولفه های همیشگی که به نوعی سبک کار عیاری را تشکیل می دهد، همان تکیه بر جزئیات رفتارهای عادی و روزمره بر بستری از جزئیات است که مرز میان واقعیت و نمایش را به هم ریخته و در سکانس پایانی و مرگ دکتر قریب دیده می شود.
مجموعه «روزگار قریب» به جهت همین چند لایه بودن و حرکت بر گستره ای وسیع از رویکردها می تواند از وجوه مختلف مورد تحلیل و بررسی قرار بگیرد. تجربه ای که به نظر می آید پس از بازخورد خوب این مجموعه میان مخاطبان در عرض ۱۱ماه که از پخش می گذرد، مهر تاییدی بر جوابگویی سبک و نگاه خاص عیاری در میان مخاطب تلویزیونی است.

منبع : روزنامه ابتکار