پرورش و تکثیر لابستر

لابسترهای خاردار(Sping lobsters) یا لابسترهای صخره ای(Rock lobsters)انواعی از سخت پوستان عالی هستند که به جهت گوشت لذیذ و پروتئین زیاد و چربی کم و درا بودن انواع ویتامین های B۱۲،B۶،B۳،B۲،A،فسفر،آهن و کلسیم در بازارهای جهانی محصولات دریایی از ارزش ویژه و بهای بالایی برخوردارند.
علاوه بر این ها،کمیابی آن ها در طبیعت و نیز بیولوژی خاص و پیچیده شان همواره توجه دانشمندان علوم زمین و دریایی را به خود جلب نموده است. پراکنش لابسترها از نواحی زیر قطب تا مناطق گرمسیری و حداکثر تا عمق ۵۰۰ متری می باشد.
گونه های تجاری لابستر که مورد توجه صیادان می باشد شامل موارد زیر است:
Nephropidae,Palinaridae,Scyllaridae,Synaxidae,Polyohelidaus
● زیست شناسی لابستر
لابسترها در طول رشد خود به فواصل معین پوست اندازی می کنند و توانایی ترمیم و بازسازی خود را دارند.آنها در محیط های صخره ای و سنگلاخی زندگی می کنند و در طول روز در خلال سنگلاخ ها و شکاف ها مخفی شده و شبها از پناهگاه خود خارج می شوند و به گردش و شکار می پردازند. تغذیه لابستر از حلزونها،نرمتنان،سخت پوستان کوچک و ماهی می باشد.دشمن اصلی لابستر ها برخی از انواع ماهیان،لاک پشت های دریایی،مارهای آبی و پستانداران آبزی و البته انسان می باشد.
● پرورش لابستر
تقاضای فراوان برای لابسترها،در کشورهای جنوب شرق آسیا و قیمت بالای لابستر، اهمیت تکثیر و پرورش آن را توجیه می کند که شامل مراحل زیر می باشد:
۱) قرنطینه:
که به جهت شناسایی لابسترهای بیمار جدید به مدت ۵ تا ۶ روز پیش از ورود به سیستم پرورشی صورت می پذیرد.در صورت مشاهده لابسترهای ضعیف (که از روی اندام های شکسته،زخم های بسیار حساس،خوردگی دم یا لکه سیاه روی کاراپاسشان شناسایی می شوند)،اقدام به جداسازی آنها کنید.لابسترهای سالم به مدت ۱ ساعت در طی چند روز در حمام متیلن بلو جهت ضد عفونی قرار داده می شوند.
۲) تطبیق دهی و جمع آوری:
به مدت یک هفته و با تغذیه مناسب جهت غنی سازی شان صورت می گیرد و از ۷ تا ۲۰ مترمربع متغیر می باشد.اندازه گیری طول کاراپاس و وزن بدن در همین زمان صورت می گیرد.کیفیت آب،غذا و میکروارگانیسم های موجود در آب مکررا کنترل می شود.
۳) پرورش:
آب مصرفی از فیلترهای ماسه ای و کیسه فیلتری ۱ میکرونی عبور کرده تا اجرام معلق آن زدوده شود.در تمام مدت این دوره هوادهی پیوسته صورت می گیرد.شرایط بحرانی(افت حرارت و یا تغییرات شوری) را با تنظیم عمق آب و تعویض آب مخازن تعدیل کنید.در صورت گل آلود بودن آب،با تعویض سریع آن از بروز مشکل جلوگیری کنید. تغذیه از صدف های خوراکی زنده می باشد که بستگی به اندازه،ظرفیت و توانایی لابستر دارد.
در صورتی که صدف زنده در دسترس نمی باشد می توان از صدف های خوراکی منجمد شده و ماهیهای غیر ما کول استفاده کرد.میزان غذای مصرفی ۴ تا۵ درصد وزن بدن لابستر می باشد که بهتر است همین میزان در طی ساعات عصر داده شود و غذای خورده نشده قبل از تعویض آب صبح روز بعد پاکسازی شود.
در شرایط مطلوب میانگین رشد ۳۵ گرم در ماه بوده است.به نظر می رسد قطع پایه چشمی(eyestalk)به تحقق امر فوق کمک کند.ظرفیت تانک های نگهداری و پرورش لابستر بیش از ۵۰ تن و ارتفاع حدود ۱.۵ متر می باشد.این تانک سیمانی بوده و نصب چسب پلاستیکی سیاه رنگ درون آن به حفظ رنگدانه های لابستر کمک می کند.هوادهی مطلوب توسط لوله های PVC در منافذ کف صورت می گیرد.قرار دادن پناهگاه هایی مثل پلاستیک،آجر،تخته سنگ،لوله های PVC می تواند به شبیه سازی شرایط طبیعی آنها کمک کند.
یکی از موارد جالب، پرورش لابستر با ماهیان ریزه خوار در سیستم پرواری لابستر می باشد.در پرورش توام لابستر با شاه ماهی(mullet)،اضافه غذای لابستر و مواد دفعی آن به مصرف شاه ماهی رسیده و هیچ مرگ و میری در لابسترها و شاه ماهی ها در طول دوره مشاهده نخواهد شد.

ترجمه:مهندس شیما بخشعلی زاده

منبع : علوی