از خاتمی چه می خواهیم

هنوز هم در تحسین و توصیف ریاست جمهوری سابق ایران تمثیلی برتر از خود ترکیب «سیدمحمد خاتمی» که هر سه جزء نامش یادآور رسول رحمت است به کار نرفته. شور اهالی شهر شعر در استقبال از خاتمی بار دیگر سفرهای سال ۷۶ سید ۵۲ ساله به گوشه های ایران را بازسازی کرد. در محرم بهاری آن سال اتوبوس خاتمی در آستانه هر روستا با فشار جمعیت از حرکت بازمی ایستاد تا مردم نامزد خود را بی تکلف و واسطه در برگیرند.
در همین فارس بود که استاندار از هرگونه همکاری با یکی از ۴ کاندیدای مورد تایید شورای نگهبان خودداری کرد و همین روال از سوی استانداران کردستان و لرستان دنبال شد. طرفه آنکه هر سه استاندار اکنون به مقاماتی بالاتر از شأن پست پیشین دست یافتند.
واکنش هفته گذشته مردم به حضور سیدمحمد خاتمی در یکی از مهم ترین استان های کشور از جهت کشاورزی، آموزش، صنعت و... آن هم پس از گذشت چند ماه از سفری که وعده اتصال فارس به آب های آزاد(،) در آن داده شد، مثال زدنی و تامل برانگیز بود.
در روزهایی که تصاویر خاتمی در سفر ایتالیا در ابعاد فیلم جعلی عصر عاشورا تکثیر می شود و غائله آفرینان به کمتر از خلع لباس «فرزند فاضل» حضرت امام(ره) رضایت نمی دهند، اقشار مختلف یکی از سیاسی ترین و نخبه ترین شهرهای ایران با رای اعتمادی دوباره بر جایگاه این سند افتخار روحانیت در دل و عقل ملت اصرار ورزیدند. اما مهم ترین پیام این اقبال عمومی به اطرافیان و گروه های حامی خاتمی است که باید به «صیانتی» و «بهره ور»ترین شکل از این سرمایه برای فردای بهتر ایران اسلامی استفاده کنند. اجماع بر سر «خواسته ها» و «نخواسته ها»ی اصلاح طلبان از خاتمی ارزشی کمتر از اجماع بر لیست واحد ائتلاف اصلاح طلبان در انتخابات نخواهد داشت. در صورتی که با محاسبه ای دقیق، ظرفیت هایش را شناخته و با محدودیت های او کنار آییم یقیناً با پتانسیلی فراتر از دیگر امکان های ممکن روبه رو خواهیم بود. خاتمی سرمایه ای است که بدیل آن به هزار زحمت در جناح مقابل یافت نشد و نمی شود. چه تجربه تلخ علی اکبر ناطق نوری در شورای هماهنگی انتخابات نهم که به هجرت وی به نور در حساس ترین برهه رقابت انجامید و مجموعه واکنش ها به فرمول پیشنهادی مهدوی کنی برای اجماع اصولگرایان در انتخابات مجلس هشتم همه موید فهم جناح اصولگرا از بهای وجود یک نقطه کانونی در سامان حرکت سیاسی است. در چنین شرایطی رفتار مدبرانه با این دارایی ذی قیمت مستلزم اجماع بر سر نقش خاتمی در محدوده تعریف خاتمی است.
نه خاتمی ساخته اذهان ما، که واقعیت موجود سیاستمداری که حالا دیگر تمام وجوه شخصیتش بر فعالان سیاسی اصلاح طلب هویداست. آزمون هشت ساله وی در قامت نفر دوم کشور و امتحان دوساله او در مقام دولتمردی بیرون از حاکمیت حجتی برای تحمیل خواسته های ناهمساز با دستگاه ذهنی او باقی نمی گذارد. برای این منظور باید به وضوح بدانیم که از خاتمی نخواهیم؛
۱) پا را از مرزهای عقیدتی و محذورهای شخصیتی فراتر گذارد. شاید اگر همه خصائل فعلی در او جمع بود و درجه ای هم بر قاطعیت و جسارت افزوده می شد. دیگر چیزی از تمام کم نداشت. شاید اگر حاضر بود نجوا های خصوصی را به فریاد علنی تبدیل کند در پیشبرد اهداف اصلاحات موفق تر می بود. اما امروز همین چهره برای نقش آفرینی در انتخابات سال جاری پیش روی ماست. پس از همین ظرفیت موجود باید بیشینه نتیجه را برداشت کرد.
۲) دوباره به کسوت اجرا درآید. ترغیب خاتمی به کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری را اگر خیرخواهانه و فارغ از انگیزه های شخصی اطرافیان فرض کنیم قطعاً توصیه ای از جنس دوستی آن خاله معروف است. درگیر کردن این شخصیت روحانی فرهنگی با اجرا و عدد و رقم و سپردن اداره دولت به وی قطعاً چیزی به اندوخته تاریخی او نیفزوده و از سرمایه اجتماعی اش خواهد کاست. پس از خاتمی بخواهیم؛
۱) نقش سازماندهی خود را ایفا کند. به اجماع در میان اصلاح طلبان کمک کند و همراهی برخی احزاب را که ظاهراً قرار است همچون انتخابات گذشته تمام انرژی گروه های اصلاح طلب را تا واپسین لحظات مصروف خود کند، جلب نماید. تشکیل کارگروه اخیر انتخاباتی که موجه ترین چهره های همه گروه های دوم خردادی را در خود جای داده مصداقی دقیق از این ظرفیت خاتمی است.
۲) از ظرفیت گفت وگوهای بالادست بهره برد. در دو ساله اخیر به دلایلی متعدد امکان دیالوگ و مفاهمه جریان اصلاحات با حوزه های ضامن برگزاری انتخابات رقابتی محدود شده است. این قابلیت سید گر چه ممکن است با نقش دو شیخ دیگر چپ و راست او در جبهه اصلاحات برابری کند اما محبوبیت و پایگاه مردمی وی این سرمایه را به توانی مضاعف می رساند و نقش خاتمی را بی بدیل می سازد.
پس با تعامل و تدبیر برای پیروزی گام برداریم.

سیدامیرحسین مهدوی

منبع : روزنامه شرق