مطبوعات راه گشای توسعه سیاسی

هر نظام سیاسی توسعه یافته دارای ویژگی هایی نظیر مشارکت، رقابت و دموکراسی است. اگر نظامی بخواهد راه توسعه و ترقی را در پیش بگیرد،چاره ای ندارد جز این که ملزومات تحقق واقعی این ویژگی ها را بیابد.
به جرات می توان گفت مطبوعات اصلی ترین ابزار برای گشایش راه توسعه سیاسی است. به بیان دیگر مطبوعات و توسعه سیاسی لازم و ملزوم یکدیگر هستند.
یعنی جامعه ای نمی تواند بسط یابد مگر آن که مطبوعاتی پیشرو داشته باشد و برعکس.
اگر مردم، حکومت، حاکمیت و سازمان ها و نهادهای وابسته به آن را براساس تعریف اندیشمندان علم سیاست ، عناصر کلیدی و موثر در ایجاد نظامی توسعه یافته بدانیم، نقش مطبوعات را در ایجاد روابط بین این عناصر می توانیم تبیین می نماییم.
مطبوعات می توانند انگیزه مشارکت مردم را افزایش دهند و موجب تحرک توده مردم شوند.
تضارب آرا، بحث و گفت و گو و تبادل نظر بستری می طلبد تا هر صدای برانگیخته از خانواده های فکری موجود به گوش جامعه رسانده شود و مطبوعات ، این بستر مناسب است.
هنر شنیدن صدای دیگران و سخن گفتن به جا، منطقی و مستدل در مطبوعات رو می نماید. علاقه مندان به سرنوشت خود، همواره در عرصه حاضر هستند و معمولا هم حرفی برای گفتن و گوشی برای شنیدن دارند. مطبوعات عرصه ای است که می تواند این صداها را انعکاس دهد، شنیدنی ها رابه گوش جامعه برساند و منطق و استدلال هر گروه را به منصه بروز برساند و امکان ارزیابی آنها را به عموم جامعه دهد.
در بسیاری از قله ها و نقطه های عطف در حرکت های سیاسی مشاهده شده که مطبوعات چگونه می توانند، گروهی را برجسته و مطرح یا جمعیت،حزب و خانواده ای را مطرود و عزلت نشین کنند.
این قدرت مطبوعات و به طور کلی رسانه در سراسر دنیا آن قدر جدی است که قدرتمداران و سرمایه داران عرصه رسانه و رسانه داری در تلاشند تا خارج از مرزهای خود، به شکار افکار عمومی در سراسر جهان بیندیشند.
اگر مطبوعات ما بتوانند فضای عمومی را چنان شکل دهند که امکان گفت و گو و تبادل نظر رافراهم و زمینه ارتباطات ذهنی افراد جامعه را ایجاد کنند، عقاید و دیدگاه های همگان به روشنی بیان می شود.
توسعه سیاسی مستلزم گسترش چنین فضایی به عنوان عرصه مشارکت در تصمیم گیری های سیاسی است.
اینک و در آستانه انتخابات به جاست مطبوعات در روش ها و نظام های اطلاع رسانی و تحلیل و ارایه دیدگاه های خود به گونه ای تجدید نظر کنند تا فرهنگ مشارکت های سیاسی مردم که پس از انقلاب اسلامی نهادینه شده، ارتقای بیشتری یابد.
اما مطبوعات چگونه می توانند در حرکت های سیاسی جامعه موثر باشند؟ مطبوعات کانال برقراری ارتباط میان فعالان عرصه سیاست با جامعه هستند.
سیاستمداران اگرچه همواره با استفاده از ابزاری گوناگون در تلاش برای معرفی خود و افکارشان به جامعه هستند، اما هرگز نه تنها از مطبوعات غافل نمی شوند بلکه به دلیل توجه طبقه نخبه جامعه به رسانه مکتوب،به گونه ای خاص به این مقوله می نگرند.
یکی از آسیب های جدی که در برهه های تغییرات سیاسی مطبوعات را تهدید می کند، این است که رسانه ها ناخواسته بلندگوی شعارهای تبلیغاتی شوند.
شعارهایی که تاریخ مصرف شان فقط تا پیش از انتخابات است و غالبا برای ایجاد موج همراهی مردم با کاندیداها مطرح می شوند.
اصحاب رسانه نیک می دانند که اعتبار یک رسانه، ذره ذره و طی سال ها اندوخته می شود اما به سیاق هر مسلکی، «اعتبار» امکان دارد به یک باره بر باد رود.
در نظام سیاسی توسعه یافته، مطبوعات بیش از هر چیز در برابر مخاطبان خود متعهد هستند. آنها از دروغ می پرهیزند و هرگز بلندگوی تاریخ مصرف دار شعارهای تبلیغاتی نمی شوند.
مرز باریک تر از موی میان مطبوعات موثر درایجاد تحرک اجتماعی - سیاسی و مطبوعات جنجال گرای غیر متعهد که سینه چاک نحله های فکری، گروهک یا گروهک هایی می شود، گاه چنان نامرئی به نظر می رسد که جستن از آن علاوه بر اعتقاد راسخ به مسوولیت های اجتماعی رسانه، به تیزهوشی وافر اصحاب رسانه نیز نیاز دارد.
براین اساس است که نقش مطبوعات در فرهنگ سازی و به خصوص فرهنگ سیاسی نقشی موثر، فعال و قابل تامل است.

نویسنده : پرستو قادری

منبع : روزنامه مردم سالاری