ارتباط مخاطب با ملودرام احساسی

● بازخوانی پرونده سریال نرگس
یکی از دلایل موفقیت کار ، نحوه پخش آن است . اگر قرار بود سریال نرگس هفته ای یکبار پخش شود، شاید مخاطبان آن خیلی کم می شود. در طول این یک ماه و نیم ، برو بچه های سریال نرگس هم از عکس و امضا اشباع شده اند و هم از مصاحبه، اما یکی از ویژگی های پرونده های ما این است که با عوامل سریال در جایگاه مخاطب گفتگو می کنیم آن هم در مورد اتفاقات پس از پخش . اما در مورد سریال نرگس یک نکته جالب تر حال و هوای گزارش ما را عوض کرده است؛ این که شما زمانی این گزارش را مطالعه می کنید که تمام عوامل سریال نرگس ممنوع المصاحبه شده اند.
ایرج محمدی ، یکی از تهیه کنندگان سریال نرگس ، از گفتگو های بعضی از بازیگران سریال دلخور است . البته آن روزی که ما با آقای محمدی صحبت کردیم ، هنوز از همه اعضای گروه راضی بود و می گفت : این سریال تجربه بسیار خوبی بود و موفقیت نهایی فقط مال من یا چند نفر خاص نخواهد بود .
تک تک اعضای گروه زحمت کشیدند. ما نه تنها شرایط و مشکلات عادی و معمول در کار سریال سازی را داشتیم ، بلکه ژانر جدیدی را هم تجربه کردیم . تازه ما در خصوص کار های ۹۰ شبی که اصولاً طرحهایی با قالب طنز هستند هم بدعتی به خرج دادیم که در قالب این نوع کارها هم تازگی داشت. شما می دانید که اصولا کارهای ۹۰ شبی ، آدمهای ثابت و قصه های متنوع دارند.
هر شب یک داستان نقل می شود و هر داستان هم فقط دو سه روز فیلمبرداری اش طول می کشد ولی نرگس قصه واحدی بود که قرار بود ۷۵ شب متوالی دنبال شود و این کار بسیار سختی است . مسعود بهبهانی نیا ( نویسنده ) از دوستان قدیمی من است و در چندین طرح با هم همکاری کرده ایم . در این طرح تمام تلاش مان را کردیم که هیچکدام از لوکیشن ها خسته کننده نباشد و در لوکیشن های ثابت هم سعی کردیم تنوع تصویر رعایت شود. نوشتن چنین متنی هم کار بسیار سخت و وقت گیری است . ما بیشتر از ۲ سال درگیر نوشتن قصه بودیم که واقعا مسعود بهبهانی نیا زحمت زیادی کشید، چون دنبال کردن یک داستان و در عین حال کنترل ماجراها و ایجاد کشش و جذابیت در هر قسمتی ، کار بسیار سختی بود.
البته آقای بهبهانی نیا الان فرانسه هستند و تا یکی ، دوماه دیگر هم به ایران باز نمی گردند. کارگردانی یک ملودارم خانوادگی – اجتماعی ، آن هم با قصه ای که قرار است ۷۵ شب طول بکشد ، قطعا هم سختی هایی دارد و هم تازگی هایی با سیروس مقدم در حالی صحبت کردیم که مشغول ساخت سریال تازه اش بود . او می گوید: در واقع این باکس پخش را مدیران و برنامه ریزان شبکه برای سریال نرگس انتخاب کردند و فرصتی بود برای من که در یک قالب جدید و آزموده نشده هم خودم را محک بزنم و هم مسوولیت سنگین تری را به دوش بگیرم.
در مورد ساعت پخش کار هم باید بگویم که از اول قرار بود یکی از این دو ساعت برای پخش انتخاب شود . یا ساعت ۹ شب که خب چون همه شبکه ها در این ساعت برنامه و سریال های خاص دارند که رد شد . یا این که ساعت ۱۰ و ربع بعد از خبر ساعت ۲۲ . اما به دلیل این که ساعت ۱۰ شب سریال شبکه اول شروع می شود و تا ساعت ۱۰:۴۵ هم ادامه دارد، تصمیم گرفتیم کار را در ساعت یک ربع به ۱۱پخش کنیم که با هیچ سریالی ادغام نشود و ساعت پخش به اصطلاح خالی باشد.
اصولا یکی از حساس ترین و مهیج ترین مراحل ساخت یک سریال، آن هم با این حجم ، مرحله انتخاب بازیگر است.ایرج محمدی عقیده دارد که جدید بودن قالب کار ، خیلی در مرحله انتخاب بازیگرها ، حساسیت ماجرا را زیاد کرده بود و ادامه می دهد : در واقع انتخاب بازیگران این سریال ، همدلی و همفکری تنگاتنگی بود که بین تیم کارگردانی ، تیم تهیه و نویسنده کار شکل گرفت.خیلی از بازیگر ها فهرست شدند. چون ما باید طوری بازیگرها را انتخاب می کردیم که جایی بازی نداشته باشند؛ یعنی با پروژهای قرارداد نداشته باشند . با همه بازیگرها درباره قالب کار گفت گو می کردیم و این موضوع که در بطن کار های ۹۰ شبی آن هم با موضوع خانوادگی و اجتماعی و در قالب یک داستان واحد قرار است برای اولین بار چنین سریالی تجربه شود، به مشورت گذاشته شد.
این که باید برای این پروژه انرژی مضاعف صرف کنیم و هرکس باید در مورد نقشش مطالعه زیادی داشته باشد چون با مطرح شدن مشکلات متعدد که اغلب همه گیر هم هستند، تا عمق گرفتاری ها فرو می رویم، پس باید همه چیز سندیت داشته باشد و با نمونه های بیرونی و واقعی تضاد نداشته باشد.
خلاصه وقت زیادی بابتت این مشورت ها و تبادل نظرات گروه صرف شد و الان که کار را می بینم اشتباه نکرده ایم و بازیگران خوبی را جمع کرده ایم که هم با یکدیگر خیلی هماهنگ هستند و هم از نظر توانایی های شخصی در جایگاه ویژه ای قرار دارند . راستش اگر از من بپرسید طبق شنیده هایم به نقل از دوستان و آشنایانت و البته مردم خوبمان ، کار موفق بوده و به لحاظ ساختاری و کیفیتی هم مناسب و خود ظاهر شده . البته من قبول دارم ایرادهایی به کار وارد است ، اما باید علاوه بر تازگی این قالب ، شرایط خاص حاکم بر پروژه را هم در نظر گرفت.
با سیروس مقدم هم در مورد حساسیت های انتخاب هایش صحبت کردیم . او گفت :ما انتخاب بازیگران را با وجود تمام آن حساسیت هایی که خودت هم گفتی ، با همفکری و مشاورت تهیه کننده ها و نویسنده کار و آقای افخمی که ناظر کیفی کار بودند ، به انجام رساندیم . سعی کردیم خیلی حساب شده عمل کنیم تا بتوانیم یک پروسه طولانی مدت را به نتیجه مطلوب برسانیم . به همین دلیل و براساس فیلمنامه ما برای هر نقشی نامزد هایی داشتیم که این نامزدها طبق شرایط کاری و قراردادی شان بررسی می شدند .ما باید کسانی را گزینش می کردیم که جدای از این که بازیگران خلاق و ماهری باشند، بتوانند برنامه خودشان را تا یک سال آینده خالی کنند و تمام انرژی و وقتشان را برای این کار بگذارند . تا این که در نهایت به این ترکیبی که می بینید رسیدیم.
ظاهرا تجربه یک ملودرام در قالب یک کار ۹۰ شبی به دل سیروس مقدم نشسته چون با رضایت کامل می گوید: تجربه فوق العاده ای بود.
چون این جنس کار را تا به حال تجربه نکرده بودم . البته نه به لحاظ تولیدی ، بلکه بیشتر به لحاظ درونمایه داستان و این که آیا با ذائقه مخاطب ما سازگار است یا نه....
خیلی پروژه سنگینی بود. بیشتر از ۸ ماه یک گروه را کنار هم نگه داشتن ، کنترل کارها و برنامه ریزی برای تصویر برداری این همه سکانس و پلان ، کار بسیار سخت و سنگینی بود که من فکر می کنم یکجور ماراتن تصویری در برداشت پلان ها و تکمیل سکانس ها بود .به هر حال امیدوارم مردم از کار راضی بوده باشند.
ضمن این که فکر می کنم ساعت پخش مناسبی هم داشته و تعداد زیادی از هموطنانمان می توانند این سریال را ببینند. شاید عده محدودی به دلیل شغلشان نمی توانند کار را ببینند که فکر می کنم ساعت تکرار این مشکل را هم برطرف کرده باشد.
بله برطرف کرده . با یکی از بازیگران سریال هم که صحبت می کردیم، می گفت : انگار سریال نرگس را دوبار در روز پخش می کنند و این خیلی راضی کننده و خوب است .او عاطفه نوری بود. پس از ۳ سال که از بازی موفقش در سریال دوران سرکشی می گذرد ، با وسواس عجیب و غریبی بالاخره در یک سریال جدید مشغول به کار شده و ظاهرا از انتخابش هم راضی به نظر می رسد . عاطفه نوری ، شخصیت نسرین را بازی کرده است و در مورد کیفیت کار می گوید: راستش در شروع کار ، هیچ کس اطمینان نداشت که موقع پخش موفق ظاهر شود. من خودم هم خیلی محتاطانه این نقش را پذیرفتم . بار اول که اصلا رد کردم و بعد با پیگیری های مجدد ، قبول کردم . چون فکر می کردم بعد از روناک ، خیلی ریسک زیادی در انتخاب هایم وجود دارد.
بعد از این که کار کلید خورد، همه موفق خواهد بود . اما خیلی امیدوار بودیم و تمام بچه های گروه هر چه در توان داشتند به کار گرفتند. من که به سهم خودم، خیلی برای نسرین زحمت کشیدم .
مهدی سلوکی هم از کیفیت کار می گوید . این که موقع فیلمبرداری ، چه پیش بینی نسبت به کار داشته است ؟
راستش را بخواهید ، زمان فیلمبرداری من خودم فکر نمی کردم با این زمان بالایی که در روز کار می کنیم و تعداد زیاد سکانس هایی که می گرفتیم ، کیفیت کار اینقدر خوب شود. هم به لحاظ تصویر و هم کلیت کار . اما یک اتفاق مهم و خوبی که افتاده بود ، حضور آقای مقدم به عنوان کارگردان و اکیپی که ایشان دور هم جمع کرده بودند و قرار بود ۸ ماه کنار هم کار کنند، بود .
همه بچه ها چه بزرگترهای ما و چه بازیگرهای جوان، همه همدیگر را قبول داشتند و به هم احترام می گذاشتند . به همین دلیل ما می بینیم حتی آن کسی که یک نقش خیلی کوتاه هم داشته، خیلی خوب دیده شده و در کلیت کار هم موثر عمل کرده.
من عقیده دارم تمام این شرایط و عملکردهای خوب به دلیل وجود بافت مناسب و چینش خوب همه عوامل کار بوده و معلوم می شود که پشت صحنه خوبی در این پروژه وجود داشته است.
به هر حال مسوولیت کار آنقدر سنگین بود که ما هم آن را خیلی خوب حس می کردیم . جا دارد از تهیه کننده های خوب پروژه هم تشکر کنم که هیچ چیز کم نگذاشتند. ما حدود یک سال در یک مجموعه بزرگ ، پای یک سریال ، آن هم در یک لوکیشن ثابت بودیم . تجربه ثابت می کند اصولا در این طور کارها بعد از ۲ سه ماه همه از دیدن هم خسته می شوند و آرزو می کنند که زودتر کار تمام شود. اما در این مجموعه ، آنقدر فضای پشت صحنه خوب و کنترل شده بود و رابطه بین آدم ها زیر نظر مسوولان کار بود که هیچ کس احساس یکنواختی نکرد و همه تا آخرین روز با انرژی و نشاط سر صحنه می آمدند و با تمام وجود کار می کردند. همه انگیزه داشتند و کار را دوست داشتند و موفقیت کار را موفقیت خودشان می دانستند. من که از کلیت کار خیلی راضی هستم. در طول این مدت هم مردم واقعا ما را شرمنده کردند و واقعا در همین رضایت مردم نتیجه زحمات خودمان را دیدیم .
اما لابه لای صحبت های بر و بچه های سریال نرگس در مورد کیفیت و نتیجه کارشان، مهدی سلوکی خیلی خوش بین تر است . او می گوید: به هر حال یک عده باید می آمدند و این کار را شروع می کردند. حال ترس خیلی ها ریخته و من فکر می کنم ما خیلی خوب از پسش برآمدیم . راستش را بخواهید باید اعتراف کنم که سریال نرگس و نقش بهروز برای من ، بهترین تجربه کاری ام بود. چون قصه ای را کار می کردم که روایت چند سال زندگی یک آدم بود و در طول این سالها ، باید یک سیر تکامل شخصیتی را طی می کرد.
در ابتدای داستان، بهروز یک نوجوان ۱۴۸-۱۹ ساله است ؛ اما در طول کار کم کم بزرگ می شود. این بزرگ شدن برای من خیلی جالب بود. این که دقیق و حساب شده پیش بروم.
عاطفه نوری هم در تکمیل حرفهایش سراغ ایرادهای کار می رود و اذعان می کند: در مورد کیفیت نهایی کار باید بگویم من قبول دارم کار در کل ایرادهایی دارد . قبول دارم جاهایی بازیها ناقص است یا این که داستان از کشش می افتد ، حتی بعضی وقتها از ریتم می افتد و ریتم کار کند می شود .اما شما باید با در نظر گرفتن مشکلات متعدد و عجیب و غریب این کار در موردش قضاوت کنید. ما در یک قالب جدید کار می کردیم و این در حالی بود که حتی مشکلاتی جدید و غیر ممکن و بدیع رخ می داد .
نمونه اش فوت خانم گلدره بود که ضربه محکمی به گروه وارد کرد، هم از نظر کاری و هم از نظر روحی و عاطفی . علاوه بر همه این مشکلات ما باید در تایم مشخصی کار را می بستیم و این فشار بیشتر از همه روی آقای مقدم بود.
من فکر می کنم بدون در نظر گرفتن همه این مشکلات، قضاوت در مورد ساختار و کیفیت کار ناعادلانه است. به هر حال ، همین که سریال نرگس طرفداران خودش را پیدا کرده و به لحاظ جذب مخاطب توانسته به این رکورد دست یابد خودش کلی است و موفقیت خوبی برای همه ما محسوب می شود.
عاطفه نوری حرفهای خودش را این طور تمام می کند که : به نظر من یکی از دلایل موفقیت کار ، نحوه پخش آن است. یعنی اگر قرار بود هفته ای یک بار پخش شود، من فکر می کنم اصلا بیننده ای نداشت . اما اگر ساعت پخش کمی زودتر بود، مردم بیشتری از می توانستند آن را تماشا کنند.
ستاره اسکندری هم که عجیب ترین تجربه دوران بازیگری اش را پشت سر گذاشته است ، در مورد کارش می گوید: وقتی از من برای ادامه کار دعوت شد، من پیش خودم به این فکر کردم که دارم نقشی را بازی می کنم که ۳۷ قسمت آن ضبط شده و من هیچ سکانس و یا حتی پلان کوتاهی را ندیده ایم . تصمیم گرفتم با نقشم برخورد نویی داشته باشم؛ چون به لحاظ چهره هم هیچ شباهتی بین من و خانم گلدره نبود.
فکر می کردم وقتی تماشاگر ما ، تفاوت چهره ها را می پذیرد ، پس قاعدتا می تواند تفاوت بازیها را هم درک کند. مطمئن بودم مردم این اتفاق را درک می کنند و از من توقع ندارند به صورت تقلیدی بازی کنم .به هر حال امیدوارم مردم از بازی من راضی بوده باشند.
و کلام آخر را سیروس مقدم گفت . می خواستیم دانیم آقای کارگردان ، از بازی ستاره اسکندری راضی بوده یا نه. البته بی رودربایستی ؛ گفت اگر از من می پرسید ، بی رود بایستی می گویم که بله . این را با اعتقاد قلبی می گویم ، چون ما حتی یک سکانس از کار را به خانم اسکندری نشان ندادیم و ایشان فقط با اندیشه و تدبیر خودشان به نقش پر داختند. خیلی سخت است و در اولین سکانس هایی که از ستاره اسکندری می گرفتیم ، این بار فشار و استرس او را درک می کردم . او باید ظرف مدت کوتاهی با محیط کار آشنا می شد، نقشش را می فهمید و جایگاه آن را در بطن داستان پیدا می کرد.
همگی سعی کردیم این تغییرات بسرعت جا بیفتد و امیدوار بودیم تماشاگران هم با ما همدردی و شرایط ما را درک کنند . خدا را شکر مردم مهربان و البته خونگرمی داریم . هر چند با داستان های ملودرام عمیقا درگیر می شوند و کاملا احساسی داستان را دنبال می کنند ؛ اما دید حرفه ای هم دارند و شرایط گروه تولیدی را درک می کنند و خوشحالم برای مردمی کار می کنم که اینقدر صمیمی ، مهربان و عاطفی هستند.
در این طرح یک چیز جدید هم حس کردم. باور کردم و آن این که ما حرافه ای ترین تماشاگران دنیا را داریم؛ تماشاگرانی که با بدنه کار سریال سازی آشنا هستند و در بسیاری از موارد، کاستی های ما را دیده می گیرند.
سریال نرگس پرپرسوناژ است و در این گزارش باید تعداد بیشتری از عوامل حضور می داشتند . اما گویا تا اطلاع ثانوی همگی ممنوع المصاحبه اند. آن هم از طرف مدیر شبکه . وعده داده اند که باقی حرفها راجع به این سریال ، باشد برای پس از اتمام پخش و در یک جلسه مطبوعاتی ویژه ویژه . البته اگر حرف نگفته ای باقی مانده باشد.

منبع : مرکز اطلاع رسانی خانواده شمیم