اثر دمای پایین بر جوانه زنی بذر و ویژگی های فیزیولوژیک گیاهچه سه رقم گندم زمستانه

به منظور درک پاره ای از جنبه های فیزیولوژیک تحمل به سرما در گندم، طی دو آزمایش جداگانه گلخانه ای تاثیر دماهای مختلف بر خصوصیات جوانه زنی (آزمایش اول) و صفات فیزیولوژیکی گیاهچه ها (آزمایش دوم) مورد مطالعه قرار گرفت. طرح آزمایشی به کار رفته، طرح کرت های یک با خرد شده با ۴ تکرار بود که در آن دما (۵، ۱۰، ۲۰ درجه سانتی گراد در آزمایش اول و ۱۰ و ۲۰ درجه سانتی گراد در آزمایش دوم) به عنوان فاکتور اصلی و رقم (بزوستایا، بولانی و لاین ۵۱۸ به ترتیب مقاوم، نیمه مقاوم و حساس) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. کاهش دما از ۲۰ درجه سانتی گراد به ۱۰ و ۵ درجه سانتی گراد باعث افزایش معنی دار در زمان ۵۰ درصد جوانه زنی و کاهش معنی دار در طول ریشه چه و ساقه چه و نیز وزن خشک و محتوی آب آنها شد. در دمای پایین، وزن خشک و طول ریشه چه و ساقه چه رقم بزوستایا نسبت به دو رقم دیگر به طور معنی داری بیشتر بود.
با توجه به میانگین دو تیمار حرارتی، مقدار قندهای محلول برگ و طوقه و کلروفیل برگ در رقم بزوستایا به طور معنی داری بیشتر و محتوی آب برگ و طوقه آن کمتر از دو رقم دیگر بود. کاهش دما موجب افزایش بیشتر قندهای محلول طوقه رقم بزوستایا نسبت به لاین ۵۱۸ و رقم بولانی و نیز افزایش بیشتر در کلروفیل &#۹۴۵; در رقم بزوستایا و بولانی نسبت به لاین ۵۱۸ شد. نتایج نشان داد صفاتی که در سبز شدن و استقرار سریع گیاهچه ها در دمای پایین و نیز بقای آنها در شرایط یخبندان موثر هستند می توانند از مکانیزم های مهم مقاومت به سرما در گیاه گندم باشند و می توان از آنها برای اصلاح مقاومت به خشکی استفاده نمود.

علی احمدی
بهمن یزدی صمدی
جواد زرگرنتاج

منبع : پایگاه اطلاعات علمی