پایتخت هر روز برای مردگان تنگ تر می شود!

تهران مشکلات و مصائبی دارد که با ریشه در گذشته ، از دیرباز به یادگار مانده است. ترافیک سنگین، هوای دودآلود و. . . با این همه تصور پایتختی که جایی برای دفن اموات ندارد ، چیزی نیست که به راحتی در ذهن بگنجد.
شاید در سال ۱۳۴۵ که کلنگ احداث گورستان عمومی پایتخت یا همان بهشت زهرای فعلی را در زمینهای اطراف کهریزک بر زمین می زدند ، کسی فکر نمی کرد که روزی این گورستان وسیع جایی برای دفن اموات تهرانی ها نداشته باشد.
در سال ۱۳۴۵ سازمان گورستان های پایتخت با هدف ارائه خدمات لازم و نظارت دقیق بر رعایت موازین شرعی و بهداشتی کفن و دفن اموات مسلمین تشکیل شد و در همین سال عملیات احداث بهشت زهرا(س) نیز آغاز گردید و پس از ۴ سال ، گورستان اصلی شهر تهران با دفن فردی به نام محمد تقی خیال به بهره برداری رسید.
وسعت بهشت زهرا در ابتدا ۳۱۴ هکتار بود که در سال ۷۶ با افزوده شدن ۱۱۰ هکتار دیگر از اراضی شمال و شمال شرقی به آن در مجموع مساحتی در حدود ۴۲۴ هکتار را پیدا کرد که در حال حاضر و با توسعه چند باره این گورستان وسعتی در حدود ۵۰۰ هکتار یافته است.
در حال حاضر بهشت زهرا به حدود ۱۷۰ قطعه تقسیم شده که در این بین ۱۴ قطعه به شهدا، ۳ قطعه به والدین شهدا بیش از ۱۲۰ قطعه به دفن اموات شهروندان تهرانی ، یک قطعه به هنرمندان و نام آوران، یک قطعه به اصحاب رسانه و مطبوعات و ۲۵ قطعه نیز به امور اداری، پارکینگ عمومی، پارک و فضای سبز و فضاهای کارگاهی ، فنی و فرهنگی اختصاص پیدا کرده است.
● دهه ۸۰ و تکمیل ظرفیت بهشت زهرا
به گزارش مهر با گسترش شهرنشینی و افزایش جمعیت شهر تهران نیازهای شهروندان به انواع خدمات شهری نظیر جمع آوری زباله ها ، رفت و روب و پاکیزگی معابر ، فضای سبز و. . . افزایش یافت که در این بین نیاز به فضای دفن اموات و خدمات مربوطه نیز مستثنی نبود.
علیرغم چندین مرتبه توسعه بهشت زهرا(س) در طول مدت فعالیت ، به تدریج نشانه های نیاز به گورستانهای جدید و یا توسعه دوباره بهشت زهرا(س) با آغاز دهه ۸۰ نمایان می شد ، تا جایی که محمود رضائیان در سالهای ابتدایی این دهه لزوم توسعه بهشت زهرا(س) را به عنوان تنها گورستان اصلی پایتخت جهت جوابگویی به نیازهای آینده بارها گوشزد کرد. با دست به کارشدن مسئولین شهری و شورای شهر مکان یابی برای احداث گورستانهای جدید نیز آغاز شد و در نهایت نقاطی برای احداث گورستانهای جدید در شرق ، شمال غرب و جنوب غرب شهر تهران برای این منظور در نظر گرفته شد که در همان ابتدای امر شورای شهر تهران به دلیل برخی نظرات کارشناسی با احداث گورستان در شمال غرب و نزدیک آزادراه تهران - شمال مخالفت کرد و تنها دو گزینه برای این امر باقی ماند.
با این همه مدیرعامل سازمان بهشت زهرا(س) از سال ۸۲ و ۸۳ بارها هشدار داد که ظرفیت فعلی بهشت زهرا(س) تنها تا پایان سال ۸۷ جوابگوی نیاز شهر تهران است و هرچه زودتر باید فکری برای توسعه و یا احداث گورستانهای جدید انجام داد.
● توسعه بهشت زهرا یا احداث گورستان جدید ، راه حل های گرفتار
اگر به گفته رضائیان ، توسعه ۱۶۰ هکتاری بهشت زهرا(س) نیاز پایتخت به احداث گورستان جدید را تا ۱۰-۱۲ سال دیگر برطرف می کند و با احداث گورستانهای جدید در شرق و غرب تهران ، دیگر نیازی به ایجاد گورستان تا ۵۰ سال دیگر نخواهد بود ، ولی بروز مشکلات ، مخالفت ها و برخی اختلاف نظرها موجب شده تا پس از گذشت سالها از زمان اعلام نیاز پایتخت به فضاهای بیشتر جهت دفن اموات این نیاز اصلی هر شهر برای پایتخت برآورده نشود.
احداث گورستان در گرمدره واقع در غرب تهران به دلیل واقع شدن در حریم شهر جدید گرمدره با مخالفت مسئولین این شهر تازه تاسیس روبرو شد و توسعه ۱۶۰ هکتاری بهشت زهرا(س) نیز به دلیل مخالفت های اعضای شورای شهر باقرشهر همچنان بلاتکلیف است.
این وضعیت در حالی همچنان ادامه دارد که شهرداری تهران در حدود ۵-۶ سال پیش ۱۲ میلیارد تومان را بابت خریداری اراضی ۱۶۰ هکتاری به قیمت کارشناسی آن زمان جهت تملک پرداخت کرده است و بارها جلسات مشترکی هم توسط اعضای شورا، فرماندار، استاندار و برخی مسئولین وزارت کشور و ریاست جمهوری در این خصوص برگزار شده ولی هنوز توفیقی حاصل نشده است. احداث گورستان جدید در شرق نیز حکایت خاص خود را دارد، زمین در نظر گرفته شده که در انتهای بزرگراه شهید بابایی واقع شده است در تملک نیروهای مسلح بوده که پس از رایزنی های گسترده توسط اعضای شورای شهر تهران ، شهردار ، مسئولین دولتی و. . . نامه نگاری های مکرر به نظر می رسد حل شده و یا لا اقل در آستانه حل شدن است. علیرغم این موضوع که هنوز معلوم نیست مسئله تملک زمین فوق به صورت کامل حل شده یانه بازهم مشکل جدیدی نمایان شده است و آنهم مخالفت سازمان محیط زیست با احداث گورستان در شرق تهران است. مسئولان سازمان محیط زیست تهران عنوان کرده اند که احداث گورستان جدید در این منطقه توجیهات زیست محیطی لازم را ندارد و احتمال بروز مشکلات پس از احداث آن وجود دارد.
● سال ۸۷ ، سال آخر بهشت زهرا(س) و پایتختی که جایی برای مرده ها ندارد
بهشت زهرا پس از گذشت حدود ۴۰ سال از زمان تاسیس خود حدود ۵/۱ میلیون از اموات تهرانی ها را در خود جای داده و هم اکنون براساس گفته مدیرعامل سازمان بهشت زهرا(س) تنها تا پایان سال ظرفیت پذیرش متوفی را دارا است که اگر موضوع توسعه ۱۶۰ هکتاری این گورستان محقق نشود شاهد رسیدن بهشت زهرا(س) به نقطه پایان خواهیم بود و معلوم نیست سرنوشت مرده های تهرانی چه می شود.
به نظر می رسد با توجه به تکمیل ظرفیت بهشت زهرا(س) ، به سنگ خوردن تیر احداث گورستان در غرب ، مخالفت های محیط زیست با احداث گورستان در شرق و مقاومت اعضای شورای شهر باقر شهر با توسعه ۱۶۰ هکتاری، اموات تهرانی ها به زودی روی زمین می ماند.

منبع : روزنامه جوان