رستگاری در ساعت ۹

همه چیز از نخستین روز مهر ماه شروع شد كه مردم مجبور شدند برای انجام عملیات بانكی خود دقایق بسیاری را پشت باجه بانك ها سپری كنند و بانك ها نیز روز كاری خود را با تغییر ساعت كار و صف های طولانی مشتریان خود تجربه كردند. اتفاقی كه به دلیل تصمیم هیأت دولت در مورد تغییر ساعت كاری سازمان های اداری و بانك ها رخ داد و با اظهارنظرهای متفاوت و بیشتر منتقدانه ای نیز همراه شد.
ساماندهی زمان بندی آغاز و پایان فعالیت سازمان های اداری و بانك ها به ارتباط آنها با یكدیگر وابسته است. حال باید پرسید آیا با در نظر گرفتن این ارتباط می توان ادعا كرد كه تغییر ساعت بانك ها پاسخگوی حل مشكلات شهروندان خواهد بود؟!
این در شرایطی است كه هرچند این تغییر ساعت كار بانك ها موجب كاهش بار ترافیكی در كلان شهرهایی چون تهران شد اما ترافیك و ازدحام جمعیت را از شهر به داخل شعب بانكها منتقل كرد.
اگرچه با این تصمیم دولت، بانك ها از ساعت ۹ صبح تا ساعت سه ونیم فعالیت خواهند كرد و در عمل دو ساعت و نیم از ساعت كاری خود را كاهش یافته خواهند دید اما این تصمیم برای مشتریان و كاركنان بانك ها دردسرساز شده است.
با مراجعه به شعب مختلف بانك ها در تهران متوجه یك وضعیت مشابه می شوید؛ شلوغی شعب بانكها و نارضایتی مشتریان.
یكی از مشتریان كه كارمند یك اداره دولتی بود و برای پرداخت قسط به بانك مراجعه كرده است می گوید: پیش از تغییر ساعت كار بانك ها در ساعت ۷ و۳۰ دقیقه صبح قسط خود را پرداخت و سپس به محل كار مراجعه می كردم اما امروز مجبور شدم برای پرداخت قسط خود از اداره مرخصی بگیرم و الآن نیز نیم ساعت است كه منتظر رسیدن نوبت خود هستم.
یكی دیگر از مشتریان كه زنی میانسال است می گوید: یك سری كارهای بانكی داشتم و امروز با وجود داشتن بچه مدرسه ای به بانك مراجعه كردم اما اصلاً از تغییر ساعت كار بانك ها اطلاعی نداشتم و حسابی وقت خود را برای رسیدن به كارهای دیگر از دست دادم.
●اختلال در برنامه ریزی
اما كاركنان بانك ها نیز از تغییر ساعت كار بانك ها اظهار نارضایتی می كنند. آنان شلوغی شعب را تنها به دلیل تغییر ساعت كار بانك ها نمی دانستند.
اغلب كاركنان بانك ها می گویند: برنامه ریزی كه از ابتدای فعالیت شغلی شان تاكنون بر زندگی آنها جاری بوده، بدین ترتیب تغییر كرده است؛ چرا كه مجبورند ابتدا برای رساندن فرزندان خود به مدارس از منزل خارج شوند و بعد از آن به خانه برگشته و بعد از گذشت حدود یك ساعت دوباره به سمت بانك حركت كنند؛ آنها بر این عقیده اند كه در این حالت حجم ترافیك دو برابر می شود و به هدف اصلی دولت در جهت اتخاذ این تصمیم نیز كمكی نمی شود.
عباس داوودی یكی از كاركنان بانكی در خیابان سهروردی تهران با بیان این كه تغییر ساعت كار بانك ها و تهران خللی در تبادل كارهای بانكی (وصول چك، كلر و...) با بانكهای شهرستان ها ایجاد نخواهد كرد می گوید: البته شروع به كار بانك ها در تهران با بانك های شهرستان ها با این تصمیم جدید تنها یك ساعت فرق خواهد كرد بنابراین نمی تواند مشكلی از این بابت ایجاد كند.
این كارمند می افزاید: تنها مشكل و نگرانی كاركنان بانك ها از بابت تغییر ساعت بانك ها، اضافه كاری هاست، چرا كه اگر اضافه كاری ها قطع شود كاركنان بانك ها حقوق آن چنانی دریافت نخواهند كرد.
یكی دیگر از كاركنان بانك ملی ایران در خیابان مطهری نیز به ما می گوید: ساماندهی زمان بندی آغاز و پایان فعالیت سازمان های اداری و بانك ها به ارتباط آنها با یكدیگر وابسته است. حال باید پرسید آیا با در نظر گرفتن این ارتباط می توان ادعا كرد كه تغییر ساعت بانك ها پاسخگوی حل مشكلات شهروندان خواهد بود؟!
بانك ها صبح ها برای كارمندان بانك ها از لحاظ میزان استراحت وضعیت خوبی را فراهم كرده است اما برخی از كارمندان بانك ها كه دارای شغل دوم نیز هستند با این تغییر ساعت شاید به كار دومشان نرسند.
بر اساس مصوبه هیأت وزیران ساعات آغاز به كار مدارس در شش ماهه دوم سال ۷ و۳۰ دقیقه صبح، ساعات كار ادارات دولتی هشت صبح و ساعت آغاز به كار بانك ها به صورت آزمایشی ۹ صبح تعیین شده است.
«غلامحسین الهام» سخنگوی دولت گفته است: ساعت كار بانكها فعلاً برای مدت آزمایشی سه ماهه تعیین شده و قرار است جلساتی با مدیران بانكها برای توجیه موضوع و دریافت نقطه نظرهای آنها برگزار شود. به گفته الهام، اجرایی شدن این مصوبه، در سرعت رفت و آمد كاركنان و دانش آموزان تأثیر می گذارد.
●افزایش هزینه و كاهش بهره بری
تعدادی از مدیران عامل بانك ها، تغییر ساعت كار بانك ها را به صلاح اقتصاد كشور ندانسته و آن را به ضرر سیستم بانكی عنوان كردند. اغلب مدیران عامل بانك ها این اقدام دولت را هرچند موجب بهبود مقطعی وضعیت ترافیك در تهران می دانند، ولی از لحاظ اقتصادی به خاطر كاهش ارتباط بانك ها با خارج از كشور و شهرستان ها به ضرر كشور می دانند.
به عنوان نمونه سید حسن نوربخش مدیرعامل بانك كشاورزی می گوید: تغییر ساعت كاری هزینه ها را افزایش داده و به كاهش بهره وری بانك ها و همچنین افزایش تراكم جمعیت و صف منجر خواهد شد، ولی نظر دولت بر این است كه این اقدام در نهایت به نفع مردم است.
نوربخش طرح آزمایشی ۳ ماهه تغییر ساعات كاری بانك ها را مانند طرح زوج و فرد خودروها دانسته و می گوید: دولت برای حل مشكل ترافیك و محدود كردن مشكلات آن، مجبور است به سایر بخش ها مانند بانك ها فشار بیاورد.
مدیرعامل بانك كشاورزی خاطرنشان می كند: وقتی قرار باشد بار ترافیكی افراد در بانك ها به خصوص در ناحیه ترافیكی تهران از ساعت ۷ تا ۳۰/۹ به حدود ساعت ۹ تا ۱۰ منتقل شود، به طور حتم مشكلاتی را ایجاد می كند.
از دیگر نگرانی های موجود در بحث تغییر ساعت كاری بانك ها، مشكلاتی است كه در زندگی شخصی و خانوادگی كارمندان بانك ها به خصوص زنان شاغل ایجاد خواهد كرد.
تغییر ساعت كار بانك ها موجب افزایش برخی هزینه ها همچون هزینه ناهار خواهد شد.
داود زارع اسكندری رئیس شورای عالی بانك ها و مدیرعامل بانك تجارت هم با بیان این موضوع می گوید تصمیمات اعلام شده درباره تغییر ساعت كار بانك ها هنوز قطعی نیست و به بانك ها نیز رسماً اعلام نشده است. به گفته او نظر كارشناسی بانك ها خواسته شده كه این نظر در حال تهیه برای ارائه به دولت است.
زارع اسكندری در خصوص نظر مشورتی بانك ها در این رابطه خاطرنشان می كند: كاركنان بانك ها فعالیت های روزانه خود را با ساعت های كاری بانك تنظیم می كردند و بر هم خوردن ساعت كار آنها مشكل ساز خواهد بود.
رئیس شورای عالی بانك ها در عین حال تأكید كرد: شورای عالی بانك ها مشكلات را با دولت مطرح خواهد كرد.
زارع اسكندری معتقد است: تغییر ساعت كاری بانكها از میزان ترافیك شهری نمی كاهد.
رئیس شورای عالی هماهنگی مدیران عامل بانكها گفت: از نظر این شورا، تغییر ساعت كاری بانكها تأثیری در تراكم و ترافیك شهری نخواهد داشت و پیش تر نیز این موضوع را به مسئولان اعلام كرده ایم.
زارع اسكندری درباره احتمال بروز مشكلاتی در تبادل ارزی بانكهای داخلی با بانكهای خارج از كشور پس از تغییر ساعت كاری گفت: قرار است اگر تغییر ساعت بانك ها قطعی و ابلاغ شد، با اضافه كاری در ساعت ارتباط با كارگزاران خارجی این مشكل را برطرف كنیم.
تغییر ساعت كاری بانكها پیش از این به عنوان پیشنهاد وزیر كشور مطرح شد و در این باره از بانكها و شورای عالی هماهنگی مدیران عامل بانكها نیز نظرخواهی شد و آنان نظر منفی خود را اعلام كردند. نظر وزیر كشور این است كه چون عمدتاً بازارها با بانك ها كار می كنند و آنها نیز ساعت ۹ سر كارهای خود حاضر می شوند، ساعت ۹ زمان مناسبی برای آغاز كار بانك ها است. این در حالی است كه خیلی از آنها كه ساعت هفت و نیم برای انجام كارهایشان به بانك مراجعه می كردند، بازاری نبودند.
●واكنش منفی
در دولت قبلی تحقیقات میدانی بین مردم و پرسنل بانكی صورت گرفت كه بر اساس آن نتایج مثبتی مبنی بر رضایت آنها از هرگونه تغییری در ساعت كاری بانك ها حاصل نشد. با این حال تصمیم اخیر خواست دولت است.
تغییر ساعت كار مجموعه فعالیت های شهری در سال های گذشته بر مبنای یك برنامه ریزی مبتنی بر یك كار بررسی شده آماری دقیق نیست؛ در این راستا باید حجم فعالیت مدارس، دانشگاه ها، ادارات دولتی، بانك ها و فعالیت های دیگر مردمی مشخص شود تا به اعتبار آن با زمان بندی لازم شرایطی ایجاد شود تا با آن شرایط بتوان به روان سازی ترافیك كمك كرد.
در این زمینه دكتر محمد طبیبیان- رئیس مؤسسه عالی بانكداری- نیز درباره تغییر ساعت كار بانك ها معتقد است: این اقدام اثر چندانی در كاهش حجم ترافیك ندارد، چرا كه بیشترین عامل مؤثر در افزایش ترافیك نیمه دوم سال بازگشایی مدارس و رفت و آمد كارمندان نظام آموزشی و دانش آموزان و دانشجویان است. به گفته او درصد جمعیت مشغول به تحصیل نسبت به كل جمعیت بسیار بالاست و آغاز فعالیت بانك ها در ساعت ۹ تأثیری در كاهش حجم ترافیك در نیمه دوم سال نخواهد داشت.
طبیبیان با بیان این كه بانك ها فقط به بازاری ها و مغازه داران سرویس نمی دهند، تصریح می كند: بانك یك بنگاه اقتصادی است كه به تمام جامعه سرویس می دهد، بنابراین تغییر ساعت بانك ها باعث ایجاد اختلال در زندگی شخصی و میزان كار بانك ها خواهد شد، چرا كه دیر آغاز شدن فعالیت آنها باعث دیرتر تعطیل شدن آنها نیز می شود. در این حالت ازدحام خودروها و مردم در خیابان ها به ویژه عصرها بیشتر از قبل می شود.
بی تردید باید برای تردد مردم در آغاز روز و پایان كار موجباتی فراهم شود كه با توجه به پرشمار بودن وسایل نقلیه و مشكل بزرگ شبكه های درهم پیچیده ای كه در مركز شهر وجود دارد بعید به نظر می رسد بتوان با چنین نارسایی هایی با ساماندهی ساعت كار مجموعه فعالیت های شهری، بار ترافیك را از یك زمان معین، در زمان های دیگر توزیع كرد.
تغییر ساعت فعالیت بانك ها زمانی پاسخگوست كه با بررسی های انجام شده متناسب باشد. در عین حال در ساعت ۹ صبح تعداد مراجعه كنندگان واحدهای دولتی و كاركنان دولتی به بانك ها به شدت محدود است. بنابراین زمان كار بانك ها باید به شكلی تعیین شود كه موجب نشود كسانی كه در یك واحد اداری و سازمانی مشغول به كار هستند برای انجام كارهای بانكی شخصی خود ناچار شوند با اخذ مرخصی چند ساعته در عمل فضایی را به وجود آورند كه فشار مضاعفی بر دوش پرسنل بانك ها وارد شود.
ساعت كاری بانك ها باید به گونه ای ساماندهی شود كه مردم با فراغ بال به امور بانكی خود رسیدگی كنند، جابه جایی زمان فعالیت های بانكی بدون در نظر گرفتن پیوند آن با دیگر بخش ها و نیاز عمومی به مراجعه بانك ها جواب مثبتی نمی دهد.

بنیامین صدر

منبع : روزنامه همشهری