سیگار

● تاریخچه سیگار :
کریستف کلمب برای پیدا کردن راهی برای اثبات کروی بودن زمین به سرزمین های دور سفر میکرد و در این سفرها گام به سرزمینی نهاد که امروزه به کوبا معروف است.در کوبا بومیان برگهای گیاه توتون را درد اخل نی های استخوانی و یا در داخل نوعی چپق به نام "تاباکو"قرار می دادند که بصورت یک لوله توخالی Y مانند بود که قسمت دو شاخه آن در بینی جای می گرفت و سپس آن را می کشیدند و بدلیل بهره گیری از همین وسیله و واژه" تاباکو "بود که بعدا برگهای توتون بنام" توباکو" یا "تنباکو" شناخته و معروف شد.
کریستف کلمب هرگز تصور نمی کرد این وسیله رفع خستگی بومیان امریکا که حتی در مراسم مذهبی نیز آن را می سوزاندند، روزی بلای خانمانسوز و نیرویی مرگ آفرین برای جوامع بشری سراسر جهان باشد.چون وی هنگام باز گشت به اسپانیا ، مقداری از برگها و دانه های گیاه توتون را به عنوان یک گیاه جادویی و عجیب به آن کشور آورد و این آغاز ورود توتون از امریکای مرکزی به اروپا بود.
در ایران نیز در زمان شاه عباس اول، توتون وارد ایران شد و بتدریج بین مردم رواج یافت تا اینکه درسال ۱۳۱۶ هجری شمسی کارخانه دخانیات ایران با تولید سالانه ۶۰۰ میلیون نخ سیگار شروع بکار کرد و آن را به صورت انبوه در دسترس مردم قرار داد. در ایران سالانه ۵۰ هزار مرگ زود رس داریم که نقش مصرف دخانیات در بروز سکته و سرطان و بیماریهای ریوی مرگ زا در این تعداد مرگ و میر بسیار واضح و مشهود است. مشخص شده است که تنها ۵۰ در صد از سیگاریها پا به سن ۷۰ سالگی می گذارند و برای ۸۰ ساله شدن آنها ۸ درصد امید هست اما امید زندگی افراد غیر سیگاری تا سن ۹۰ سالگی ۳۰ در صد است.
● توتون ،قلیان ، چپق ، پیپ
▪ توتون
ماخوذ از ترکی بوده و دارای برگهای پهن و درشت و گلهای سرخ یا سبز رنگ و ساقه ای یک متری است و از نظر تقسیم گیاه شناسی از گروه بادمجانیان است که در مناطق گرم و معتدل کره زمین می روید. ریشه عربی واژه توتون به "دخان " ریشه انگیسی آن به تاباکو ، ریشه فرانسوی و آلمانی آن تاباک معروف است.
امروزه توتون تنها به عنوان یک ماده دود زا مطرح نیست بلکه به عنوان گیاهی با خصوصیات ویژه در میان گیاهان ، و به عنوان ماده غذایی مورد استفاده قرار می گیرد . زیرا پروتئین و اسید های آمینه موجود در توتون بسیار بالاتر از سویا بوده و با پروتئین کازئین شیر برابری می کند و از توتون می توان برای تهیه پروتئین های مخصوص تولید انرژی بهره گرفت و چقدر خوب است که از توتون برای تغذیه و کالری در جهان استفاده کرد و نه برای مرگ ۱۰ میلیون سیگاری در سال.
▪ قلیان (غلیان)
قلیان از فرهنگ عربی گرفته شده و به معنی جوشش است.در هندوستان "حقه" و در سوریه "نفس "و در ترکیه و عراق به نام "نارگیله "مشهور است.
قلیان از ابتکارات ایرانیان است که در زمان شاه عباس ساخته شده و بعد به کشورهای دیگر رفته است.چون دود ناشی از قلیان در آب کوزه قلیان تصفیه می شود دارای عوارض کمتری نسبت به سایر مواد دخانی است . تنباکو هم نوعی توتون است که نم کرده آن را در "سر قلیان "می ریزند و می کشند.علت انتخاب نام " نارگیله "برای قلیان نیز این است که گاهی "کوزه قلیان " را از گیاه نارگیل یا یک نوع کدو می ساختند. افرادی که قلیان می کشند ، چون پک های طولانی و عمیقی می زنند به عوارض بیماری ریوی ، به ویژه برونشیت مزمن ، آمادگی بیشتری دارند.
▪ چپق :
چپق از واژه ترکی چوپوق بوده است . چپق هم نوعی تدخین توتون است که دسته ای چوبی و سفالین دارد . معمولا چپق را که نوعی توتون نرم است در سر چپق می ریزند و دود می کنند.
▪ پیپ :
پیپ در واقع همان چپق فرنگی است با دسته کوتاه و ظریف که برای تدخین توتون کار برد دارد.توتون پیپ دارای برش های عرضی بوده و آن را با اسانسهای مخصوص خوشبو می کنند.
● سیگار و سیگارت و سیگار برگ :
منظور از سیگار یا سیگارت ، قرار دادن مقداری توتون در یک لوله استوانه ای که از جنس کاغذ می باشد. واژه سیگار که امروزه متداول است در حقیقت بر گرفته از همان سیگار برگ بوده و درست همان سیگاری است که بومیان امریکا در غلاف لفافه ذرت می پیچیدند.
مواد سمی و سرطانزای توتون و دود سیگار از چهار هزار نوع ماده شیمیایی فرا تر است.از ترکیبات مختلف شیمیایی که در دود سیگار موجود است ، ۷ ماده اثرات سوء شدید و بیشتری در روی دستگاهای مختلف بدن دارد.
۱) نیکوتین :
نیکوتین سمی شدیدا کشنده و ماد ه ای فرار است که به کمک حرات قابل تبخیر بوده ،نیکوتین همان ماده اعتیاد آور دخانیات است.نیکوتین سبب انقباض عروق داخل بینی و فلج شدن حرکات مژک های داخل مخاط سینوسهای بینی شده و در تشدید سینوزیت و التهاب نواحی گوش و حلق و بینی سهم بسزایی دارد.افزون بر آن ترشحات بیکربنات پانکراس (لوزالمعده) را نیز کاهش داده و سبب سوء هضم و جذب مواد غذایی می شود.مالیدن برگ توتون به پوست سر ، در گذشته جهت درمان کچلی به کار می رفت.پس از ترک سیگار ، حدود یک هفته طول می کشد تا تمامی سم نیکوتین رسوب کرده در بافتهای مختلف و حساس بدن از جسم انسان تخلیه و تصفیه شود.نیکوتین باعث منقبض شدن عروق کرونر و بروز سکته قلبی را تشدید می کند. نیکوتین با تاثیر روی سیستم لمبیک مغز باعث احساس لذت و خوشی و هوشیاری و بیدار ماندن فرد می شود.نیکوتین سبب افزایش قند خون افراد سیگاری می شود و در نتیجه افرادی که بیماری دیابت دارند عامل خطرناکی به حساب می آید و همچنین می تواند در لرزش و تشنج دخیل باشد.
۲) منو اکسید کربن :
در حدود ۱۰% از خون سیگاریها را منو اکسید کربن تشکیل می دهد .زیرا در ازای هر نخ سیگار که مصرف می شود به میزان ۲% کربوکسی هموگلوبین در خون فرد سیگاری افزایش می یابد که این عامل در تشدید سکته قلبی موثر است.
۳) آرسنیک :
آرسنیک یک عنصر ثابت، مواد زنده است و به مقدار کافی در ناخن ها ، مو، کبد، مغز و تیروئید انسان یافت می شود و هر گاه مقادیر زیادی آرسنیک در احشاء متمرکز شود سبب مسمومیت حاد یا مزمن می شود.آرسنیک سیگار نیز به صورت گاز ارسئین از طریق ریه ها، کبد، کلیه ها و طحال جذب بدن شده و پس از ۲ هفته در پوست و مو و استخوان جایگزین می شود و حتی از طریق جفت مادر وارد خون جنین شده و سبب تولید نوزادی کم وزن و کم حافظه و حتی سقط جنین می شود.هم چنین در بروز سرطان لب نیز دخالت دارد.
۴) اسید سیانیدریک در سیگار :
اسید سیانیدریک که به نام های سیانور ئیدروژن و جوهر بادام تلخ نیز شهرت دارد یکی از مواد مضر و سمی موجود در دود سیگار است. این ماده کشنده از کروه سیانور ها است.هنگام سیگار کشیدن مقادیر زیادی از این اسید تبخیر شده و وارد ریه ها و سپس خون می شود و با آهن موجود در هموگلبولین خون انسان ترکیب شده و از طریق فلج کردن مرکز تنفسی در بصل النخاع ، اعمال تنفسی ریه ها را مختل کرده و گاهی مرک در اثر خفگی ناشی از فقدان اکسیژن با اسید سیانیدریک سیگار مشاهده می شود.
۵) مواد رادیو اکتیو در سیگار :
در توتون سیگار تششعات رادیو اکتیو ی سرب و پولونیوم وجود دارد که سرطانزا هستند.پولونیوم و سرب پس از سالها کشیدن در ریه ها متمرکز شده و وارد خون می شوند و از آنجا به سایر اعضای حساس بدن می رسند.تششعات رادیو اکتیو بر ریه ها، چشم ها، خون و پوست عوارضی جبران ناپذیری می گذارد.
۶) آمونیاک در سیگار :
آمو نیاک خالص، گازی است فرار که خاصیت قلیایی شدیدی داشته و نسوج مخاطی را به شدت تحریک می کند. این گاز یکی از عوامل مهم در ایجاد تحریکات نسوجی ( به ویژه ریه ها ) در جریان سیگار کشیدن است.وقتی آمونیاک همراه با دود سیگار جذب خون می شود بر خاصیت قلیایی بودن خون می افزاید و اختلالاتی از نظر اسیدی یا قلیایی بودن خون ایجاد می کند و در نتیجه به عنوان سم و ماده زاید برای متابولیسم حیاتی بدن ایفای نقش نموده و مقداری از قدرت حیاتی بدن را تلف می کند.
۷) کربور های هیدروژن در دود سیگار :
ساختمان مولکولی آنها تنها از هیدروژن و کربن تشکیل یافته است . معمولا خاصیت سرطانزایی دود سیگار ناشی از همین کربورهای هیدروژن است. در واقع وقتی کربور های هیدروژن پس از جذب وارد خون و سراسر بدن شدند استعداد ابتلاء به سرطان را در تمام نسوج بدن و به ویژه مجاری تنفسی که مستقیما در بر خورد با دود سیگار هستند ایجاد می کنند.
● سیگار و سکته های قلبی و مغزی:
خطر سکته های قلبی در افراد سیگاری ۵ برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری است.زیرا سیگار و چربی خون از مهمترین علت های بروز سکته های قلبی و مغزی هستند و هر دو در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگرند. زیرا استنشاق دود سیگار سبب آسیب های مکرر سلولهای آندوتلیال عروق خونی به ویژه قلب و مغز شده و سبب بروز ضایعات و پلاکهای چربی در داخل عروق می شود که به نام پلاکهای آترومی مشهور هستند.در نتیجه تجمع همین پلاکهای چربی در داخل عروق است که خون کافی به قلب و مغز نمی رسد و باعث سکته های قلبی و مغزی می شود.نیکو تین موجود در سیگاردارای خاصیت تنگ گنندگی عروق و ازیاد فشار خون است و تعداد ضربان قلب با کشیدن هر عدد سیگار افزایش می یابد که نتیجه آن اختلال در ریتم و ضربان قلب است.بطور کلی خون در سرخرگهای افراد سیگاری بیشتر لخته می شود و انعقاد خون غیر طبیعی ، در شرائین معتادان به دخانیات شایع است.با مصرف هر نخ سیگار ۲۰ بار ضربان قلب بیشتر میشود و حتی ۲۰ دقیقه پس از قطع سیگار ، این ازدیاد ادامه می یابد و در نتیجه قلب یک فرد سیگاری طی یک روز ۱۰ هزار بار بیشتر از افراد غیر سیگاری می زند.
● سیگار و سرطان ها :
▪ سیگار و سرطان ریه:
این سرطان در ابتدا باکاهش وزن ، سرفه، تنگی نفس ،خلط خونی ، درد های قفسه سینه همراه با خوشونت صدا ،ادم (ورم ) صورت و اندام های فوقانی و فلج دیافراگم بروز می کند.متاسفانه از آنجا که در داخل نسج ریه عصب حسی نداریم هیچ دردی در محل مربوطه احساس نمی شود ، اغلب افراد مبتلا به سرطان ریه تا پیش از گسترش سرطان به نقاط مختلف بدن از وجود این بیماری مهلک آگاه نمی شوند و همین عامل سبب ازیاد مرگ و میر ناشی از سرطان ریه در اثر سیگار می شود. هر چه فرد دود سیگار را عمیقتر به ریه ها بفرستد بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه است. می توان گفت افرادی که از بیش از ۱۵ سالگی به استعمال دخانیات مبادرت ورزیده اند ۵ برابر بیشتر به سرطان ریه مبتلا می شوند . افرادی که روزانه ۱۰ نخ سیگار می کشند ۵ برابر و افرادی که روزانه یک بسته سیگار می کشند ۱۰ برابر و در افرادی که ۲ بسته سیگار در روز می کشند ۲۵ برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری است.
▪ سیگار و سرطان حنجره :
مهمترین علت بروز سرطان حنجره استمال دخانیات و الکل است.ارتباط سرطان حنجره با سیگار به حدی است که اگر یک فرد سیگاری بیش از ۲ هفته از خشونت صدا و سرفه شکایت کند باید تحت بررسی جهت سرطان حنجره قرار گیرد. علائم این نوع سرطان عبارت است از : خشونت صدا ، درد گلو، خلط خونی ، تنگی نفس ، بوی بد دهان .
ـ درمان : در درجات خفیف با اشعه تراپی و در موارد شدید با اشعه و جراحی خواهد بود.
▪ سیگار و سرطان مری :
در ایران به ویژه در گرگان و ترکمن صحرا و هشت پر شیوع سرطان مری بیشتر است و دلیل آن مصرف توتون و چای داغ است .
▪ سیگار و سرطان پروستات :
دود سیگار در عمل استروژن ( هورمون زنانه ) دخالت ایجاد کرده و روی متابولیسم تستوسترون ( هورمون مردانه )نیز اثر می کند. و بدین مناسبت قادر است که هم هیپر تروفی خوش خیم پروستات یا بزرگی پروستات ایجاد نماید وهم در بروز سرطان پروستات دخالت نماید.
▪ سیگار و سرطان پستان در زنان :
خطر بروز سرطان سینه در زنان سیگاری که روزانه حدود ۲۰_۱۰ نخ سیگار می کشند ۲۵ % و در زنانی که روزانه ۲ بسته سیگار می کشند ۷۵% بیشتر از زنانی غیر سیگاری است زیرا سیگار سبب تضعیف سیستم دفاعی و ایمنی بدن شده و از طریق سلولهای بافت پستانی از رشد و نمو معمولی خود خارج شده و شروع به تغیرات متاپلازی و دیسپلازی و در نتیجه سرطانی شدن می کنند.
● اثرات سیگار بر پوست بدن :
تعداد چین و چروکهای پوستی در سراسر بدن در افراد سیگاری بسیار بیشتر از افراد غیر سیگاری است زیرا دخانیات به دلیل داشتن صد ها عنصر مضر سبب اختلال در اکسیژن گیری پوست بدن انسان شده و از طرفی مقداری از ترکیبات سمی سیگار در پوست انباشته می شود. چین و چروکهای پوستی و شل شدن و صعیف شدن پوست دست و صورت در افراد سیگاری بسیار مشهود است در واقع چهره افراد سیگاری مزمن ۱۰ سال مسن تر به نظر می رسد زیرا دستها ، صورت و لب های افراد سیگاری کدر و زرد شده که سبب فرسودگی و پیری زود رس پوستی و اعضاء داخلی بدن آنها می شود و بر زیبایی نیز لطمه می زند.بدین علت افرادی که جراحی پلاستیک و ترمیمی و زیبایی در پیش دارند باید از استعمال دخانیات پیش و بعد از جراحی خود داری کنند ، زیرا سیگار سبب تاخیر بافت های داخلی و خارجی بدن شده و طول مدت درمان را افزایش می دهد.منو اکسید کربن موجود در دود سیگارمانع ازاکسیداسیون طبیعی بافت های بدن شده و همین کاهش اکسیژن و هیپوکسی نسجی سبب اختلال در ترمیم و ایجاد جوشگاه در استخوانها و عضلات و پوست می شود. و علاوه بر پوست شکل ظاهری دندانهای افراد سیگاری بسیار نا زیبا و زرد خواهد شد و باعث پوسیدگی دندانها و بوی بد دهان می شود.
● عوارض هم نشینی با سیگاریها :
باید اعلام کرد که سیگاریها ، خرمن زندگی دیگران را بیش از آشیانه خود می سوزانند و با مصرف دخانیات سبب می شوند تا تمام بیماریهای حاصله از دود سیگار را افزون بر خود ، بر دوستان و بستگان خود نیز تحمیل نمایند . زیرا بروز سرطان ریه در غیر سیگاریها یی که مدتها با افراد سیگاری هم اتاق بوده اند ۳۵% افزایش می یابد و به طور متوسط روزانه ۱۲۰ نفر در جهان در اثر همنشینی با افراد سیگاری مبتلا به برونشیت مزمن و آمفیزم و سرطان ریه شده و در آینده نزدیک جان می دهند. احتمال بروز سکته قلبی و مغزی و سرطانهای دستگاه تنفسی و عفونت های سینوسی و ضعف و بی حالی در افرادی که با سیگاریها نشست و بر خاست داشته و به طور غیر مستقیم از دود سیگار استنشاق می کنند بسیار بالاست.
● غزل سیگار
آنچه روحت را پریشان ساخته سیگار توست
عمر شیرینت به پایان ساخته سیگار توست
گر چه در سیمای تو چین و شکن انداخته
غصه هایت را دو چندان ساخته سیگار توست
بار ها در آرزوی ترک آن همت کنی
آنچه از تو ، سست پیمان ساخته سیگار توست
دشمن دیرینه ای که با گذشت سال ها
قلب و مغزت را هراسان ساخته سیگار توست
سکته و سرطان و ده ها گونه امراض بدن
در وجود تو نمایان ساخته سیگار توست
از دهانت بوی سیگار و لباست بوی دود
دوستانت را گریزان ساخته سیگار توست
جان و مال و وقت خود را می دهی بر باد تو
آتش اندر خویش پنهان ساخته سیگار توست
سرفه های نا گوار و خس خس سینه وفور
آنچه ویران این گلستان ساخته سیگار توست
ار چه آتش بر نیستان جوانی می زند
خانه عمر تو ویران ساخته سیگار توست
پند بشنو از زبان شاعران روزگار
شمع محفل را پریشان ساخته سیگار توست

سیمین رادفر

منبع : مجیدلرن